China, Indonesië en Ethiopië houden Boeing 737 Max voorlopig aan de grond: is het toestel nog veilig?

Vlucht ET302 stortte gisteren kort na het opstijgen in Addis Abeba neer in Ethiopië. Daarbij kwamen alle 157 inzittenden om het leven, onder wie een Belgische vrouw van zestig. In totaal waren 35 verschillende nationaliteiten aan boord.

Ethiopian Airlines heeft laten weten dat de oorzaak van de crash nog niet bekend is. Daarom blijft de Boeing 737 Max, waarvan Ethiopian Airlines nog vier exemplaren bezit, voor de zekerheid aan de grond. “Als gevolg van het tragische ongeval met (vlucht) ET 302 (...) heeft Ethiopian Airlines besloten om, vanaf 10 maart en tot nader order, haar vloot van Boeings 737 MAX te immobiliseren”, zo laat de maatschappij in een communiqué via Twitter weten.

Vanmorgen werden beide zwarte dozen teruggevonden. De zwarte doos met daarop de geluidsopnames uit de cockpit werd als eerste gevonden, daarna de andere met de vluchtdata. De zwarte doos met de geluidsopnames zou wel “deels beschadigd” zijn volgens een anonieme medewerker van de luchtvaartmaatschappij. “We moeten nog bekijken wat we kunnen recupereren.”

Ook China wil het toestel voorlopig aan de grond houden, omdat vijf maanden geleden eenzelfde type vliegtuig van Lion Air neerstortte in de buurt van Indonesië. Daarbij kwamen 189 mensen om het leven. Dat ongeluk werd  volgens het eerste onderzoek door een technisch mankement veroorzaakt.

Beide ongevallen vertonen volgens de Chinese luchtvaartautoriteit CAAC (Civil Aviation Administration of China) overeenkomsten. Zo ging het in de twee gevallen om nieuwe toestellen die slechts enkele minuten na het opstijgen neerstortten. Er zal bij het onderzoek vooral gekeken worden naar de nieuwe software in de MAX-vliegtuigen. De motoren van de toestellen liggen hoger en verder vooraan dan de vroegere 737-800-vliegtuigen. 

Om de aerodynamische gevolgen daarvan op te vangen, gebruikt Boeing speciale software, die de neus van het vliegtuig automatisch naar beneden duwt als detectoren merken dat het te fel aan het stijgen is. Dat gebeurt zelfs als de piloot niet op automatische piloot vliegt. Na de Lion Air-crash kloegen piloten wereldwijd dat ze daar niet voldoende op de hoogte over waren gebracht. De Amerikaanse Federal Aviation Administration schreef in een rapport dat “de crew moeilijkheden kan hebben het toestel onder controle te krijgen, wat kan leiden tot een overdreven neerwaartse houding, significant hoogteverlies en een mogelijke impact met de grond”.

Het verbod wordt vandaag van kracht om 18 uur Chinese tijd (11 uur Belgische tijd) en moet volgens Peking “de veiligheid van de vluchten garanderen”. De Boeing 737 Max 8 wordt in het land gebruikt door Air China, China Eastern Airlines en China Southern Airlines. Op Flightradar is te zien dat er al aanzienlijk minder Boeing 737 Max 8-toestellen boven het land vliegen dan exact dezelfde tijd vorige week.

Ook vliegtuigmaatschappij Cayman Airways houdt haar Boeing 737 Max 8-toestellen voorlopig aan de grond. Dat meldt de maatschappij via een persbericht. De nationale luchtvaartmaatschappij van de Kaaimaneilanden heeft twee Boeings 737 Max. De nieuwste werd vorige week pas geleverd.

In een verklaring op de bedrijfswebsite drukt de vliegtuigbouwer zijn medeleven uit met de nabestaanden van de passagiers en bemanningsleden. Boeing stuurt een technisch team ter plaatse “om technische steun te leveren” onder de leiding van het ‘Ethiopia Accident Investigation Bureau’ en de Amerikaanse transportwaakhond NTSB.

Toch zegt de fabrikant dat nieuwe richtlijnen voorlopig niet nodig zijn aangezien het onderzoek naar de crash zich nog maar in de beginfase bevindt. “Veiligheid is onze eerste prioriteit en we nemen alle mogelijke maatregelen om alle aspecten van dit ongeval goed te begrijpen, in nauwe samenwerking met het onderzoeksteam en alle betrokken regelgevende instanties”, zei een woordvoerder.

Ondertussen lijkt het erop dat Boeing op de beurs zal worden afgestraft. Voorbeurs zakte de aandelenkoers van de Amerikaanse vliegtuigbouwer met bijna 10 procent.

Andere maatschappijen blijven voorlopig vliegen met de nieuwe vliegtuigen. Grootste klant van de nieuwe vliegtuigen is het Amerikaanse Southwest Airlines, dat 280 toestellen besteld heeft, waarvan er 31 geleverd zijn. Ryanair heeft een bestelling van 135 toestellen lopen, maar daar is er nog geen enkel van geleverd. In totaal zijn er sinds 2011 wereldwijd 5.011 vliegtuigen besteld, zegt Boeing, waarvan er 350 al geleverd zijn. Het is het snelst verkopende vliegtuig ooit.

In Europa hebben onder andere luchtvaartmaatschappijen Norwegian, Icelandair, Turkish Airlines en TUI met Boeing 737 Max-kisten in hun vloot. TUI laat weten het populaire toestel voorlopig nog te laten vliegen, zo bevestigt woordvoerder Piet Demeyere. “De Europese en Amerikaanse luchtvaartautoriteiten zien voorlopig geen aanleiding om het toestel niet te laten vliegen. Wij volgen hun advies strikt op, zij zijn de hoogste autoriteiten”. TUI heeft naar eigen zeggen contact met de fabrikant en luchtvaartautoriteiten, en zal eventuele extra aanwijzingen opvolgen. 

De beslissing van Tui geldt voor de hele groep. Tui België heeft vier Max 8-toestellen in zijn vloot, op een totaal van 33.

Volgens de woordvoerder kwamen er vandaag “heel weinig” reacties van ongeruste klanten, nadat afgelopen weekend een gelijkaardig toestel van Ethiopian Airlines is neergestort. “De meeste mensen lijken te beseffen dat de kans op een ongelukkig toeval erg groot is. Wij vliegen trouwens al meer dan een jaar met deze toestellen, zonder enig probleem. De Max 8 doet volledig wat het belooft. Het is ecologischer en produceert veel minder lawaai in de cabine”.

Een goede beslissing, aldus luchtvaartdeskundige Joris Melkert in onze zusterkracht Algemeen Dagblad: “zo’n stap is te voorbarig. Het gaat bij een crash bijna nooit om één enkel technisch mankement.” 

Vliegtuigmaker Boeing heeft intussen bekendgemaakt de lancering van het nieuwste toestel, een 777X, te annuleren na de vliegtuigramp in Ethiopië. Dat heeft het bedrijf in de loop van de nacht laten weten. “We zoeken een nieuwe mogelijkheid om ons nieuwe vliegtuig te presenteren”, aldus een woordvoerder van Boeing in een verklaring.