Niemand weet hoe groot het tekort in de sociale zekerheid is: “We varen blind”

Net voor de krokusvakantie stond een vergadering gepland onder de sociale partners om de financiële staat op te maken van de sociale zekerheid. Zijn er geen tekorten ontstaan? En waar moet er bijgestuurd worden? Traditioneel is het een schot voor de boeg voor de begrotingscontrole in maart, waar de regering haar cijfers op orde zet voor de rest van het jaar.

Maar de bewuste vergadering werd afgelast, zo vernam De Morgen. De regering plant voor de verkiezingen geen begrotingscontrole meer, waardoor de sociale partners ook niet meer om advies moeten worden gevraagd. 

Het maakt vakbonden en werkgevers ongerust. “We varen momenteel blind”, zegt Caroline Deiteren van Unizo. “Terwijl in het parlement nog volop beleid wordt uitgetekend, weten we niet waar we aan toe zijn. Wat gaat de impact zijn?”

Eenzelfde geluid bij de liberale vakbond ACLVB. “We hebben geen idee welke richting we uitgaan”, zegt Sabine Slegers. De vrees is dat de tekorten verder oplopen, waardoor er na de verkiezingen fors bespaard zal moeten worden. “En door de huidige wetgeving zullen die extra centen in eerste plaats bij de sociale zekerheid moeten worden gezocht”, stelt ze. 

Allicht pas in juni, na de verkiezingen, zal er meer duidelijkheid komen. “Dan móéten er wel cijfers komen”, zegt ACV’er Ferre Wyckmans, die de vergadering voorzit. “Ik deel de bezorgdheid over de huidige onduidelijkheid.”

Zwaar besparen

Het duidt er opnieuw op dat de nieuwe regering bij aantreden zwaar zal moeten besparen. Volgens berekeningen van De Tijd moet ze voor dit jaar nog op zoek naar 7,7 miljard om de begroting in evenwicht te krijgen. Dat cijfer ligt hoger dan verwacht door de tegenvallende groei. Maar het kan dus nog verder oplopen, door extra tekorten in de sociale zekerheid. 

Het risico is reëel: sommige maatregelen zijn (nog) niet uitgevoerd. Zo heeft de arbeidsdeal averij opgelopen. Dat pakket aan maatregelen om meer mensen aan de slag te helpen zou 400 miljoen euro moeten opleveren, maar het is nu al duidelijk dat die doelstelling niet gehaald zal worden. 

De hervorming van de werkloosheid, waarbij de uitkering sneller zal dalen in de tijd, komt er sowieso niet. Ook draaiden de sociale partners vorige maand de verstrenging van het brugpensioen bij herstructureringen terug. Intussen dreigen N-VA en Open Vld ermee de resterende maatregelen van de arbeidsdeal niet meer goed te keuren. Uitstel is er in elk geval, alleen daarom al komen er minder centen binnen. 

Na de val van de regering hebben ook andere maatregelen vertraging opgelopen. De invoering van het halftijds pensioen, een maatregel die dit jaar 12 miljoen moest opleveren, komt er pas “in loop van het jaar”. 

Omgekeerd heeft het parlement kleinere maatregelen goedgekeurd, die nog niet waren ingeschreven in de oorspronkelijke tabellen. Zo brengt de verbetering van het ziekteverlof voor zelfstandigen een onvoorziene meerkost van 11 miljoen euro met zich mee. “Plots kan er veel meer in het parlement”, vindt Raf De Weerdt van de socialistische vakbond ABVV. “Terwijl vroeger elke euro in twee werd gebeten.” 

Milder

Bij het ABVV en ACV zijn ze overigens milder met hun kritiek. “Het klopt dat er onduidelijkheid is”, zegt De Weerdt. “Maar we zijn al wat gewoon met deze regering Michel. De vorige jaren waren er wel meer maatregelen die hun doelen niet haalden. Er is nog geen man overboord.” 

Volgens zijn ACV-collega Koen De Meester is het te gemakkelijk om naar de sociale zekerheid te wijzen. “Het is de tax shift en de hervorming van de vennootschapsbelasting heeft een gat in de begroting geslagen”, zegt hij. “Dat weten we al langer. Daar zit het probleem.”

Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) is zich bewust van de mogelijk tegenvallende cijfers in de sociale zekerheid, laat zijn woordvoerder weten. “Al is het afwachten. Intussen hebben we de uitgaven in de werkloosheid de voorbije vier jaar met 2,1 miljard teruggedrongen.”