Politiek akkoord over invoering digitale meters, maar privacyklacht dreigt

Eigenaars van zonnepanelen zouden hun elektriciteitsfactuur fors de hoogte in zien gaan als afgestapt zou worden van het huidige systeem van terugdraaiende tellers. Voormalig minister van energie Bart Tommelein (Open Vld) wilde dat bezitters van zonnepanelen gedurende 15 jaar van het rendement van de terugdraaiende teller zouden kunnen blijven genieten. Maar de VREG, de onafhankelijke energieregulator die bevoegd is voor distributienettarieven, wilde de meter slechts één jaar laten terugdraaien.

De meerderheidspartijen N-VA, CD&V en Open Vld hebben nu een akkoord gesloten dat de “vijftienjarige garantie” moet verzoenen met de autonomie van de VREG. Eigenaars van zonnepanelen die voor eind 2020 geplaatst worden, zullen tot vijftien jaar lang na de ingebruikname in het oude systeem kunnen blijven. Concreet zullen ze een afrekening krijgen gebaseerd op de combinatie van een virtueel terugdraaiende teller op alles - dus ook op het distributietarief - én het prosumententarief, om de netkosten te financieren.

Eigenaars kunnen ook kiezen voor een nieuwe tariefstructuur die de VREG zal uitwerken. Daarbij worden nettarieven aangerekend op basis van de stroom die mensen effectief op het net zetten of eraf halen. In dat geval zal de (virtueel) terugdraaiende teller op het deeltje van het distributienettarief, alsook het prosumententarief, verdwijnen. “Uit een simulatie blijkt dat prosumenten die overdag vaak thuis zijn en dus gedurende de dag meer stroom verbruiken, hun voordeel doen met het nieuwe systeem van de VREG”, klinkt het bij de meerderheid.

Willem-Frederik Schiltz (Open Vld), Robrecht Bothuyne (CD&V) en Andries Gryffroy (N-VA), die amendementen zullen indienen op het decreet rond de uitrol van de digitale meter, hopen dat de VREG in 2021 “met een nieuwe tariefmethode komt die voordeliger zal zijn voor de eigenaars van zonnepanelen”.

Vlaams minister van Energie Lydia Peeters (Open Vld) zegt dat de uitrol van de digitale meter zoals gepland op 1 juli kan doorgaan.

Grote investeringen in zonnepanelen worden nu dikwijls verkapt in kleinere installaties, om gunstigere steunvoorwaarden te krijgen. Dat achterpoortje wordt nu ook gesloten. Wie installaties van meer dan 750 kW wil uitbreiden, moet ofwel 36 maanden wachten ofwel een projectspecifieke bandingfactor aanvragen.

In het voorstel van de Vlaamse parlementsleden is ook vastgelegd dat distributienetbeheerder Fluvius zal instaan voor het databeheer. “Op deze manier zorgen we voor een goed beheer van de data, door Fluvius en onder toezicht van de VREG, zonder dat er een aparte structuur moet worden opgericht. Dit bespaart miljoenen euro’s, een aantal bestuursmandaten en zorgt voor een transparant systeem”, zegt Bothuyne. Maar daarin ziet de stichting Ministry of Privacy een probleem.

De stichting Ministry of Privacy, die al een fundraising lanceerde om de verplichte vingerafdrukken op de identiteitskaart aan te vechten bij het Grondwettelijk Hof, is ook van plan om juridische stappen te ondernemen tegen de invoering van de digitale energiemeter. Dat bevestigt privacyjurist en initiatiefnemer Matthias Dobbelaere-Welvaert.

“Dat Fluvius instaat voor het databeheer betekent dat een private partij, met wellicht een datatoegang voor de overheid, zal weten wanneer mensen thuis zijn en vooral wanneer niet, hoe zwaar het gebruik is en hoeveel elektronicaproducten een gezin heeft en, volgens techbronnen, naar wat iemand kijkt.”

Het Ministry of Privacy wacht op meer details en zal dan bekijken welke “juridische argumenten” te vinden zijn.

Netbeheerder Fluvius reageert alvast tevreden op het akkoord. “De invoering is bepalend voor de verdere energiebesparing”, klinkt het. “De invoering is maatschappelijk heel belangrijk en is bepalend voor verdere energiebesparing en de modernisering van het energienetwerk.”

Oppositiepartij sp.a vindt nog steeds dat het dossier van de digitale meter “met haken en ogen aan elkaar hangt”. “Belangrijke vragen voor de Vlamingen blijven onbeantwoord”, zegt sp.a-parlementslid Rob Beenders. “Het is belangrijk dat de huurprijs voor de Vlamingen gekend is. Vandaag kan de minister niet zeggen met hoeveel de stroomfactuur zal stijgen als je een digitale meter verplicht moet ophangen”, zegt Beenders.

“Voor mij is de digitale meter pas positief als alle Vlamingen, met of zonder zonnepanelen er voordeel uit halen en een lagere stroomfactuur krijgen. Die garantie is er vandaag niet”, besluit Beenders.

De huidige digitale meter kan alleen via draadloze technologie gegevens doorsturen. Hoogsensitieve mensen die vrezen dat draadloze doorsturing van hun data hun gezondheid zou schaden, zullen vanaf 2023 kunnen opteren voor een bekabelde versie van de digitale meter.

Het akkoord voorziet ook een decretale basis aan het noodkoopfonds dat leningen verschaft aan wie niet de financiële middelen heeft om zijn oude en energieverspillende woning te renoveren.