Op Bol.com vieren de onwetenschappelijke tegenstanders van vaccinatie hoogtij

Kleine test: als je vaccinaties ingeeft als zoekterm op de site van Bol.com, dan is het eerste boek Vaccinaties: kan het ook anders?  De top 5 van boeken bestaat voornamelijk uit boeken die zich erg kritisch uitlaten over vaccins. En als je verder naar beneden scrolt, kom je ook op titels als Inenten: niet zonder risico! Een boek dat vaccinaties als oorzaak ziet van allergieën, oververmoeidheid, gewrichtspijn, “en tal van andere chronische klachten”.

Collega’s van onze Nederlandse zusterkrant de Volkskrant zijn zo het eerst tot de vaststelling gekomen dat Bol.com antivaccinatieboeken hoog in de online-etalage zet. Maar ook Belgische bezoekers krijgen er dus mee te maken. “We vinden het niet aan ons om te bepalen wat goed en fout is”, reageert een woordvoerder in de Nederlandse krant. De lijst van boeken wordt ook geheel automatisch samengesteld op basis van klik- en zoekgedrag van andere klanten. 

YouTube

Maar wetenschappers hebben in Nederland stevige kritiek op de prominente plek die de boeken krijgen. In de VS, dat geteisterd wordt door een uitbraak van de mazelen, zijn grote onlinespelers onlangs nog op de vingers getikt voor hun aandeel in het verspreiden van onwetenschappelijke informatie vanuit de antivaccinatiebeweging. Moet een onlinewinkel bij ons daar dan ook iets aan doen? “Bol.com is natuurlijk een for profit-boekhandel”, zegt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). “Dat zij die boeken verkopen, is niet wenselijk, maar het is ook weer niet verboden.” 

Vaccinoloog Pierre Van Damme (Universiteit Antwerpen) legt de verantwoordelijkheid in de eerste plaats bij de uitgeverijen die de boeken publiceren. Zij controleren te weinig of de informatie die erin staat, wetenschappelijk onderbouwd is. “In de Nederlandse literatuur vind je vaak boeken die heel kritisch zijn over vaccins met allerlei fabeltjes en leugens erin”, zegt hij. “Maar helaas worden die toch uitgegeven. Het is niet evident om een boek te vinden waarin uitgelegd staat wat een vaccin doet, of waarom het belangrijk is. Tenzij je in de gespecialiseerde literatuur zoekt.” 

In België is de vaccinatiegraad erg hoog. Dat verklaart mee waarom ons land een uitzondering blijkt op het feit dat de mazelen door heel Europa in opmars zijn. Zeker Vlaanderen scoort in dat opzicht goed. De experts zien daar verschillende redenen voor. Kind en Gezin speelt hier bijvoorbeeld een belangrijke rol in, door ouders te informeren. “Wij zijn zeker alert voor de antivaccinatieberichten”, zegt woordvoerder Leen Du Bois. “Wij werken er ook hard aan om ouders de juiste informatie te geven. Het is beter dat ze vragen stellen aan ons, dan dat ze ongerust zijn.”