Grootschalig industrieel stoomnet geopend in haven van Antwerpen
In de Antwerpse haven is een van de grootste stoomnetwerken van Europa in gebruik genomen. Vanaf nu wordt de stoom van de afvalverbrandingsovens van Indaver/Sleco gebruikt in het industriële proces van vijf fabrieken. Dat gebeurt via een kilometerslang leidingennetwerk, genaamd Ecluse. Volgens de initiatiefnemers wordt er op die manier een jaarlijkse uitstoot van 100.000 ton CO2 bespaard.
Het principe is even eenvoudig als ingenieus: het restproduct van het ene bedrijf wordt een energiebron voor het andere. Indaver en Sleco verbranden huishoudelijk en industrieel afval in zes grote ovens op een industriële site in de Waaslandhaven (het deel van de haven van Antwerpen dat op Linkeroever ligt). Daarbij komt veel warmte vrij.
De zes ovens zetten de warmte al langer om in stoom, waarmee elektriciteit wordt gemaakt. De stoom ging al naar één aanpalend bedrijf (Ineos) voor zijn industriële processen. Maar nu zal de stoom naar vijf omliggende fabrieken worden geleid. Dat gebeurt via een kilometerslang netwerk van buizen, aangelegd door Fluvius. Het netwerk heet Ecluse, dat is Frans voor "sluis".
Een groene sluis
De "sluis" passeert vooral langs chemische bedrijven, die sowieso stoom nodig hebben voor hun industriële processen. Daardoor hoeven die bedrijven geen stoom meer aan te maken in hun eigen gasgestookte stoomketels. Op het einde van het proces loopt de afgekoelde stoom als warm water terug naar de afvalverbranders, waar het hergebruikt wordt. "En passant" verwarmt het ook nog een kantoorgebouw.
Tot nu toe produceerden wij zelf stoom, door het verbranden van aardgas. Dat hoeven we nu niet meer te doen
Lanxess Belgium is een van de afnemers van het stoomnetwerk. Het bedrijf maakt producten om plastics en rubber te versterken. Zij gebruiken de stoom om de chemische componenten op te warmen. Een bedrijf als Ineos Phenol, dat fenol en aceton produceert, gebruikt de stoom als warmtebron voor de distillatie van hun producten. Ook Monument Chemical en Ashland zetten de stoom in voor distillatieprocessen. Het bedrijf ADPO, een terminal, benut de stoom onder meer om vloeistoffen in opslagtanks te verwarmen.
"Niet simpel"
De realisatie van het project heeft heel wat voeten in de aarde gehad. De afvalverbranders Indaver en Sleco zochten naar manieren om energie-efficiënter te worden en gingen jaren geleden al aankloppen bij verschillende bedrijven op Linkeroever met de vraag of ze geen stoom nodig hadden. "Simpel was dat niet, want het ging om ingrijpende werken", zegt Silvia Colazzo van Indaver. "De installaties van die bedrijven moesten allemaal aangepast worden."
Het was ingrijpend want de installaties van al die bedrijven moesten aangepast worden
De Maatschappij Linker Scheldeoever (MSLO), die de grond beheert van de Waaslandhaven, speelde een belangrijke rol in het samenbrengen van de partners. Het werd uiteindelijk een investering van 30 miljoen euro, waarvan 10 miljoen door het Vlaams gewest is betaald. Zes miljoen komt uit het eigen vermogen van Ecluse, waarin naast Indaver, Sleco en MSLO ook nog de intercommunales Fineg en Waterlink participeren.
Nog veel toekomst voor groene warmte
Het startschot voor het Ecluse-project werd gegeven door de Vlaamse ministers Philippe Muyters (Economie, Innovatie) en Lydia Peeters (Energie), die benadrukken dat het project een belangrijke bijdrage levert aan het realiseren van de Vlaamse klimaatdoelen. "Groene warmte kan nog op veel manieren worden toegepast maar dit is al een heel mooi voorbeeld", zegt Lydia Peeters. "Dankzij Ecluse wordt een uitstoot van 100.000 ton CO2 vermeden."
Philippe Muyters zegt dat Ecluse bewijst dat innovatie het antwoord is op de uitdagingen op vlak van klimaat en energie. "En ook onze economie wint bij de verankering van de chemische industrie."
Industriële schaal
Het omzetten van afval naar energie is op zich niet nieuw. Het bijzondere aan Ecluse is de schaal waarop het gebeurt, met zoveel verschillende afnemende bedrijven. "Dit is binnen Europa zeker een van de grotere projecten", zegt expert Dirk Vanhoudt van onderzoeksorganisatie VITO.
Toch is er nog heel wat groeimarge voor het gebruik van groene warmte in Vlaanderen. "Ongeveer 5 procent van het afval wordt omgezet in warmte die in een ander proces rechtstreeks gebruikt wordt. Ter vergelijking: in Zweden is dat 85 procent", aldus Vanhoudt.
Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal":
