50.000 schelpjes geraapt voor de wetenschap
Schelpjes rapen alleen voor kinderen? Niet afgelopen weekend. Liefst 800 'burgerwetenschappers' trokken het strand op voor de tweede Grote Schelpenteldag, goed voor 50.000 stuks. "Die geven ons een schat aan informatie over hoe het met de zee is gesteld", klinkt het.
Voor één keer werd schelpjes rapen niet geassocieerd met een zonnige vakantiedag, plastic emmertjes en bloemen van crêpepapier. Tegen een stevige west-zuidwester in gingen 800 natuurliefhebbers met de grootste sérieux op zoek naar nonnetjes, kokkels en mesjes. Mooi of lelijk was niet van tel, alles moest mee naar de telposten in één van de tien kustgemeenten. 50.000 schelpen werden van de stranden geplukt. Ze werden stuk voor stuk geïnventariseerd voor de wetenschap.
Zeldzaam
De Grote Schelpenteldag werd voor de tweede keer georganiseerd door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) in samenwerking met Natuurpunt, Kusterfgoed en Eos. "Wie wist tot voor kort welke de meest voorkomende schelp op onze stranden was? Juist, niemand", verklaart Jan Sys van het VLIZ het waarom van de actie. "Professionele wetenschappers gaan heus geen schelpen rapen, en al zeker geen 50.000. Als ze het al doen, zoeken ze naar zeldzame exemplaren."
Sinds vorig jaar weten we dat de kokkel, het nonnetje en de halfgeknotte strandschelp de talrijkste zijn. Wat de top drie dit jaar wordt, weten we pas morgen. "Mogelijk heeft het stormweer van de afgelopen dagen heel wat andere soorten naar onze kusten gespoeld."
Schelpen rapen kan tellen als leuke gezinsuitstap, maar 800 burgerwetenschappers trommel je niet voor niets op. De schelpen leveren een schat aan informatie op, zo blijkt. "Na één of twee schelpenteldagen kan je misschien nog niet heel veel evoluties zien, maar op lange termijn zullen de huisjes van de weekdieren ons heel veel kunnen vertellen over klimaatverandering en milieuvervuiling. Schelpen zijn het symbool bij uitstek voor leven in de zee omdat ze zo'n belangrijke schakel in het hele ecosysteem zijn."
Afval eten
Zo kunnen wetenschappers via schelpen afleiden hoe de mens de biodiversiteit beïnvloedt. "Mosselen, bijvoorbeeld, zijn belangrijk voedsel voor vogels en zeesterren. En zelf filteren ze plankton. Bouwt de mens windmolens in het water, dan weten we nu al dat er meer mosselen zullen komen, omdat die iets nodig hebben om zich op vast te zetten. Er zijn ook schelpensoorten die aaseters zijn en afval oppeuzelen. Velen weten dat niet, maar schelpen filteren het water van de zee. Als straks, door de klimaatopwarming, warmwatersoorten naar hier komen en koudwatersoorten verdwijnen, zal dat een invloed hebben op het hele systeem."
"Er zijn in het verleden trouwens al exotische soorten naar hier gekomen. Wist je dat de Amerikaanse zwaardschede, de typische mesjes, hier pas sinds de jaren 80 aanspoelen? Per ongeluk is die soort hier komen leven, nadat ze via ballastwater van schepen in onze wateren terechtkwamen. Dankzij deze schelpentelling kunnen we ook dat perfect opvolgen in de toekomst."
Na de telling en inventarisatie werden alle 50.000 schelpjes terug op het strand gestrooid.