Britse premier May vraagt officieel uitstel van de brexit tot 30 juni, Europa wil eerst echtscheidingsakkoord

Tegen 30 juni hoopt May haar omstreden akkoord door het Lagerhuis te krijgen. Volgens haar zijn de Britse kiezers “het onvermogen van het parlement om akkoord te gaan zat”.

Op de Duitse radio zei Europese Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker dat het onwaarschijnlijk is dat Brussel bij de top later deze week al een besluit zal nemen over het Britse verzoek. Er is in Brussel steeds minder geduld met de regering-May. “Mevrouw May heeft nergens overeenstemming bereikt”, zei de Luxemburger, “in haar kabinet, noch in het parlement.”

Het kabinetsberaad van dinsdag, lieten lekkende ministers de Britse media weten, voelde als “de laatste dagen van het Romeinse Rijk”. Uiteindelijk koos May de kant van de brexiteers, die dreigden op te stappen als ze zou kiezen voor een lang uitstel, en ging ze voor 30 juni als deadline. Een minister verklaarde tegenover de BBC dat ze voor de brexiteers en haar eigen hachje heeft gekozen, en niet voor het landsbelang.

Mes op de keel

Het is nu aan May om haar deal opnieuw door het parlement te krijgen, iets wat de eurogezinde Kamervoorzitter John Bercow probeert te verhinderen. Als mogelijke datum valt nu 28 maart, de vooravond van de bestaande brexitdeadline. Op deze manier wil May de leden van het Lagerhuis het mes op de keel zetten, iets wat veel woede veroorzaakt.

Zo’n stemming kan explosief worden. Europa eist immers dat het echtscheidingsakkoord wordt goedgekeurd vooraleer er van uitstel sprake kan zijn. Dat heeft Europees president Donald Tusk laten verstaan tijdens een korte verklaring in Brussel. Eerder had ook de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian met een veto gedreigd als May “onvoldoende garanties” op tafel legt die “de geloofwaardigheid van haar strategie staven”. 

Dat is met name lastig voor Labour-Kamerleden die deze deal niet willen, maar ook geen No Deal. Een flinke groep brexiteers blijft fel gekant tegen haar deal en zal nooit voorstemmen. In dit scenario moet Bercow haast wel een stemming toestaan, omdat er anders een No Deal volgt.

Verkiezingen

Bovendien dreigen er bij een uitstel tot 30 juni ernstige juridische problemen. Dat zegt een hooggeplaatste diplomatieke bron. Elke uitstel van de brexit tot voorbij 23 mei veronderstelt dat het Verenigd Koninkrijk verkiezingen voor het Europees Parlement organiseert, luidt ook de analyse van de Europese Commissie.

Als het Verenigd Koninkrijk op 23 mei nog steeds een EU-lidstaat is maar geen verkiezingen organiseert, dan schendt het formeel de Europese verdragen en is de Commissie verplicht een inbreukprocedure te starten. En wanneer het nieuw verkozen Europees Parlement op 2 juli voor het eerst in plenaire vergadering bijeenkomt zonder dat daar Britse verkozenen aanwezig zijn, dan kan elke EU-burger naar het Europees Hof van Justitie stappen en claimen dat het parlement niet correct is samengesteld. Dat zou de goede werking van dat parlement bemoeilijken, zo niet onmogelijk maken.

 “Ik denk dat de Europese leiders zich donderdag (op de Europese top, red.) tegen dit risico gaan willen indekken”, zegt een diplomatieke bron. Een woordvoerder van de Europese Commissie bevestigt dat voorzitter Jean-Claude Juncker Theresa May ervoor gewaarschuwd heeft geen uitstel tot voorbij de Europese verkiezingen te vragen. “De terugtrekking uit de EU moet vóór 23 mei plaatsvinden, anders zullen we met institutionele moeilijkheden te maken krijgen en met juridische onzekerheid. Als de verlenging verder gaat dan 23 mei, moet het VK verkiezingen organiseren.”