Donald Tusk: “Britten krijgen alleen uitstel als ze brexitdeal goedkeuren”

 “Ik heb deze ochtend aan de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, een brief verstuurd om hem te informeren dat het Verenigd Koninkrijk een verlenging van artikel 50 tot 30 juni wenst”, zo verklaarde May. De premier deelt naar eigen zeggen “de frustratie” van de bevolking over het Britse Lagerhuis dat er niet in slaagde een deal goed te keuren. Zoals het er nu voor stond, zou het Verenigd Koninkrijk de EU op 29 maart verlaten, zonder akkoord. Dat is precies twee jaar nadat de Britse regering officieel haar verzoek tot terugtrekking indiende in Brussel. 

Daarom vraagt May vandaag in een brief aan de EU om de brexit uit te stellen. Ze hoopt dat de 27 EU-leiders morgen haar akkoord nog eens bekrachtigen, waarna ze opnieuw naar het Britse parlement zal trekken voor een derde stemming.

De vraag om uitstel komt er nadat het Britse Lagerhuis haar brexitakkoord met de EU voor een tweede keer naar de prullenmand verwees met een overgrote meerderheid. Het parlement stemde ook tegen een ‘harde brexit’ zonder akkoord en droeg May op om uitstel te vragen aan de EU. 

May wil voor een brexit op korte termijn gaan, bevestigde vanmorgen al de Britse minister Andrea Leadsom, bevoegd voor parlementaire kwesties, aan Reuters. De premier stuurt aan op een verlenging van de deadline met ongeveer drie maanden. “Ik denk niet dat het in ons beider belang zou zijn dat het Verenigd Koninkrijk nog zou deelnemen aan de Europese verkiezingen”, aldus May. 

May hoopt de deal voor een derde keer te kunnen voorleggen in het parlement, ook al liet Speaker of the House John Bercow dat eerder deze week niet toe omdat voorstellen die al eens zijn afgewezen niet gewoon opnieuw kunnen behandeld worden. Toch “blijft dat mijn bedoeling”, aldus May. Ze hoopt met “interne garanties” over de backstop het akkoord te kunnen verduidelijken en voldoende te kunnen wijzigen zodat Bercow de stemming wel zal toelaten.

Indien het parlement alsnog zijn zegen geeft, is er echter meer tijd nodig om alle wetgevende procedures af te ronden, argumenteert May. 

Opvallend: May spreekt met geen woord over een scenario waarin het Britse parlement het akkoord niet zou goedkeuren voor 29 maart. Dan dreigt alsnog een vertrek zonder akkoord, hoewel het Britse parlement zich tegen die optie heeft uitgesproken. 

Morgen reist Theresa May naar Brussel voor een top met de overige EU-lidstaten om de kwestie van het uitstel te bespreken. Voor dat uitstel heeft ze toestemming nodig van alle 27 lidstaten. 

Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker verwacht echter niet dat de top meteen voor een doorbraak zal zorgen. “Dat kan u verrassen, ik denk dat er deze week geen beslissing zal zijn, maar dat we elkaar allicht volgende week opnieuw moeten zien, want May heeft in haar regering en parlement over niets een akkoord”, zei hij vandaag. Juncker herhaalde ook nog eens dat de Britten niet op extra concessies hoeven te rekenen. “Er komen geen heronderhandelingen, geen nieuwe onderhandelingen en geen aanvullende garanties.”

Ook Frankrijk benadrukt vandaag dat nog niet alles in kannen en kruiken is. “Het uitstel is noch automatisch, noch zeker”, zegt de woordvoerder van de Franse regering, Benjamin Griveaux. Hij zei nog dat een “technisch uitstel tot de mogelijkheden kan behoren om het parlementaire werk rond te krijgen als er een akkoord is”. Met andere woorden: zonder echtscheidingsakkoord met de EU dat de goedkeuring heeft gekregen van het parlement, ligt een uitstel moeilijk. “De positie van Frankrijk is simpel: de Britse eerste minister moet ons uitleggen hoeveel tijd ze nodig heeft, om wat te doen.”

Ook volgens de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas lost de brief van May in principe niets op en moet het echtscheidingsakkoord door het parlement worden goedgekeurd.

Donald Tusk volgt Parijs en Berlijn daarin. “Ik heb zonet met premier May gebeld over haar voorstellen. In het licht van de consultaties die ik de voorbije dagen heb gehouden, denk ik dat kort uitstel mogelijk is, maar dat is afhankelijk van een positieve stemming over het akkoord in de House of Commons”, zei hij tijdens een korte verklaring in Brussel. Hoe lang dat uitstel dan moet duren “ligt nog open”, zei hij. 

Ook hoofdonderhandelaar Michel Barnier gaf gisteren al opnieuw aan dat de Europeanen de Britten geen uitstel zullen verlenen als Londen geen “concreet plan” kan voorleggen dat tot een geordend vertrek met een akkoord kan leiden. Mocht May haar uitstel krijgen, zal ze wellicht nogmaals proberen haar brexitakkoord door het parlement te krijgen.

Het verzoek van de Britse premier Theresa May om de brexit uit te stellen stuit ook op verzet in Brussel in verband met de Europese verkiezingen. Die worden van 23 tot 26 mei gehouden en elk EU-land is verplicht die te organiseren. Volgens een woordvoerder van de Europese Commissie kan een kort uitstel daarom niet langer dan tot 23 mei duren en heeft voorzitter Jean-Claude Juncker hier May telefonisch op gewezen.

Ook in het Britse parlement is de aankondiging van May niet bij iedereen goed onthaald. “Dit is een nationale crisis”, foeterde Labour-oppositieleider Jeremy Corbyn, die de beslissing toedichtte aan “de onbekwaamheid, de mislukkingen en de koppigheid van de premier en haar regering”. 

De ‘hardline brexiteers’ in de Conservatieve Partij van May reageerden woedend op het nieuws. “Het Britse volk wordt verraden”, zo verwees parlementslid Peter Bone naar het referendum van 2016 waarin een nipte meerderheid van de kiezers een brexit verkoos. 

De brexit staat gepland voor 29 maart om 23 uur Britse tijd. In de rest van de EU is het dan 30 maart. Volgens May is het nog steeds mogelijk dat het Verenigd Koninkrijk zonder een akkoord uit de EU vertrekt, zei ze in Londen.

Geraak je niet meer wijs in het hele Brexit-kluwen? Check ons ‘Brexicon’ voor een heldere verklaring van alle termen.