Jacinda Ardern: moeder van alle Kiwi’s, feministe en de ‘anti-Trump’

“Hij is terrorist, crimineel, extremist, maar hij zal, als ik spreek, naamloos zijn. Spreek de namen uit van zij die stierven, niet van de man die hun levens nam. Hij zocht faam, wij in Nieuw-Zeeland geven hem niets – niet eens zijn naam.”

Toen Jacinda Ardern vorige dinsdag haar parlement toesprak was de 38-jarige Nieuw Zeelandse premier, ’s werelds jongste vrouwelijke regeringsleider, al vijf dagen onafgebroken in de weer. Als een moeder bekommerde ze zich al die tijd over de nabestaanden van de vijftig slachtoffers van het bloedbad in twee moskeeën van Christchurch, aangericht door een 28-jarige extreemrechtse Australiër.

Al daags na de grootste aanslag die de Kiwi-natie ooit meemaakte, ontmoette ze de families met Pakistaanse, Indiase, Turkse, Maleisische, Somalische en Afghaanse wortels. Een foto waarop Ardern te zien is met diepbedroefd gezicht, terwijl ze uit respect een islamitische hidjab draagt, is nu al een icoonbeeld voor de geschiedenisboeken. 

In haar eigen leven is religie altijd ondergeschikt geweest aan gelijke rechten voor iedereen. Ze groeide op in een streng Mormoons gezin maar verliet als jonge twintiger deze Amerikaanse kerk omdat ze te conservatief is tegenover holebi’s.

Nieuw-Zeeland werd volgens haar net “een doelwit omdat we staan voor diversiteit, vriendelijkheid, mededogen, en ook een thuis zijn voor alle mensen die onze waarden delen en een vluchthaven zijn voor hen die dat nodig hebben”.

In haar verbindende woorden gebruikte ze ook bewust begrippen van de oorspronkelijke Maori-bevolking van Nieuw-Zeeland, met wie ze goede banden heeft. “We zullen jullie omringen met aroha (liefde), manaakitanga (gastvrijheid) en alles wat ons ons maakt. Onze harten zijn zwaar maar onze geest is sterk.”

Tussen alle emoties in toonde Ardern ook rationeel leiderschap. Toen bleek dat de massamoordenaar semi-automatische wapens kon aanschaffen in een supermarkt verbood ze de vrije verkoop. Ze daagde ook de internetgiganten uit om haatspeech van hun sociale media te halen. “Ze zijn uitgever, niet enkel postbode. Ze kunnen niet zomaar winst maken zonder verantwoordelijkheid te nemen.”

Humaan pragmatisme

Arderns veerkracht stoelt op een jonge maar rijke carrière. Als pas afgestudeerde politicologe werkte ze begin deze eeuw al voor het kantoor van Labour-premier Helen Clark, haar politieke voorbeeld, en trok later naar Londen om te werken voor een beleidsafdeling van toenmalig Brits premier Tony Blair. In 2008 was ze ook voorzitter van de Internationale Unie van Socialistische jongeren.

Deze ervaring hielp haar in het smeden van een complexe coalitie tussen haar socialisten, de groenen én de rechtse nationalisten van ‘New Zealand First’. In ruil voor hun steun gaf ze toe aan een lager quotum voor arbeidsmigratie, “omwille van het tekort aan woningen en banen”. Wel verhoogde ze de gastvrijheid voor politieke vluchtelingen, van wie er enkelen stierven in Christchurch.

Haar humaan pragmatisme leverde haar al een plekje op bij de honderd invloedrijkste mensen in het weekblad Time. Op het Wereld Economisch Forum in Davos mocht ze zij aan zij met de Britse prins William speechen over investeringen in de strijd tegen klimaatverandering. Ze gaf er VS-president Donald Trump ook een sneer door een “politiek van mededogen” te bepleiten boven de “valse beloftes van protectionisme en isolement”. Modeblad Vogue noemde haar al de anti-Trump, want “jong, dynamisch, progressief en onbeschaamd liberaal”.

Premier, maar ook moeder en dj

Ardern is ook overtuigd feministe. Als premier werd ze bewust zwanger, en nam ze haar drie maanden oude dochter Neve in september vorig jaar ostentatief mee naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Daar gaf ze zo het signaal dat het glazen plafond voor werkende moeders wel degelijk te doorbreken is, tot in het hoogste ambt. Ze deelt het ouderschap met haar partner, radiopresentator Clarke Gayford.  Haar celebrity-status in New York was even zo groot dat de Nieuw-Zeelandse pers er sprak van Jacinda-mania. Zo werd haar playlist op Spotify met nummers van de Spice Girls, Judas Priest en The Beatles – deejayen is een van haar hobby’s – een hit.

Toch ging Arderns pad niet altijd over rozen. Ze kreeg scherpe kritiek toen ze een Boeing 757 van de luchtmacht extra op en neer liet vliegen naar een top in de Stille Oceaan, omdat ze haar babydochter borstvoeding moest geven. Kostprijs: 50.000 euro. Ze jaagde ook ondernemers tegen haar in het harnas omdat ze het buitenlandse investeerders moeilijker maakte eigendommen te verwerven.

“Ardern kende al veel beproevingen”, schreef commentator Ishaan Tharoor in de New Zealand Herald. “Haar economisch bestuur lag onder vuur. Tegenstanders spraken van stijl zonder inhoud. Maar door haar reactie op de aanslag is ze nu het gezicht van ons doorzettingsvermogen geworden.”