Direct naar artikelinhoud
klimaat

Bewuster leven? Klimaatcoaches zetten je op zes avonden op weg naar een ecologischer bestaan

Bewuster leven? Klimaatcoaches zetten je op zes avonden op weg naar een ecologischer bestaan
Beeld Ivo van der Bent

Je gedrag vergroenen, hoe doe je dat? Heb je daar geen hulp bij nodig? In Nederland vinden ze van wel: burgers komen er bijeen om hun milieu-impact te verminderen met behulp van een coach. KlimaatGesprekken is een praatgroep à la AA, maar dan voor wie bewuster wil leven. “Ik betrap mezelf op tegenstrijdig gedrag.”

“Hoe voelen jullie je nu, op een schaal van 1 tot 10?” Coach Max, lichtblauw overhemd, vriendelijk gezicht, vraagt het aan het eind van de avond aan de vijf deelnemers. Ze zitten rond de keukentafel in zijn hoekhuis in Amstelveen nabij Amsterdam. Op tafel staan een theekan, lege glazen en een bakje met nog enkele ministroopwafels. 

Lees ookHoe ‘Occupy Wetstraat’ op de klippen loopt: aanpassing grondwet niet voor morgen

Bewuster leven? Klimaatcoaches zetten je op zes avonden op weg naar een ecologischer bestaan
Beeld Tim Dirven

Celine, die werkt voor de afdeling fusies en overnames van een grote zakelijke dienstverlener: “Een 6. Ik geloof er alleen in als de massa iets gaat doen. Ik wil het zelf ook wel proberen, maar dit probleem is zo ingewikkeld.” Maai, ambtenaar bij de rijksoverheid, is iets optimistischer: “Een 7.” Wegens de goedbezochte klimaatmarsen en -stakingen.

Twee uur lang heeft het gezelschap het overmatige consumptiegedrag van de westerse mens doorgespit. Het is de vijfde bijeenkomst van KlimaatGesprekken. Met coaches Max Kloosterman en Elke Roetman bespreken de vijf cursisten hoe ze hun gedrag kunnen vergroenen. Deze avond gaat het over spullen die ze kopen. Eerdere thema’s waren wonen, reizen en eten.

‘Geen grammetje vlees gegeten vorige week! Ik heb er ook steeds minder behoefte aan’
Cursist Jop

Kuddedieren

De avond begint optimistisch als de cursisten bespreken wat ze hebben bereikt sinds de vorige sessie over voedsel. Gepensioneerde Jop, trots: “Geen grammetje vlees gegeten! Ik heb er ook steeds minder behoefte aan. Ik vergeet alleen steeds om plastic bakjes mee te nemen naar de groenteman, daar baal ik van.’”

De stichting KlimaatGesprekken is de eerste milieuorganisatie in Nederland die oog heeft voor de menselijke kant van het klimaatprobleem, zegt oprichter Manu Busschots. “Andere milieugroepen zeggen vaak: als we nu niet veranderen, gaan we allemaal dood. Dat werkt niet. Mensen luisteren niet goed naar boodschappen, ze kijken naar gedrag.”

Busschots richt zich “niet op de pionier, met zijn dure en soms extreem groene maatregelen, maar op de gemiddelde Nederlander”.  Als die milieuvriendelijker keuzes gaat maken, inspireert dat zijn vriendenkring, collega’s en familie. De mens is een kuddedier.

De hoopvolle stemming aan het begin van de avond wordt enigszins verstoord door de 20 minuten lange video The Story of Stuff. Een Amerikaanse vrouw vertelt op alarmerende toon hoe de productie- en verbruiksketen van spullen in elkaar zit. 

“Ik vroeg me af: hoe wordt een schattige, groene radio voor 5 euro geproduceerd en getransporteerd? Het metaal komt waarschijnlijk uit Zuid-Afrika, de olie uit Irak, het plastic uit China en het ding is elkaar gezet door een 15-jarige in Mexico.”

De groep luistert aandachtig, af en toe klinkt een zucht. Na afloop moeten ze het woord noemen dat als eerste in ze opkomt: “walgelijk”, “kansloos” en “pessimisme”.

Machteloos

Consumptie is inderdaad een moeilijk onderwerp, zegt coach Max. We hebben de productie van onze spullen uitbesteed aan andere landen, en dus vindt de vervuiling en CO2-uitstoot daar plaats. Max: “In een telefoon gaan wel honderd onderdelen, we hebben geen idee waar die vandaan komen. Daardoor voelen we ons machteloos.”

‘Mensen luisteren niet goed naar boodschappen, ze kijken naar gedrag’
Manu Busschots, initiatiefnemer klimaatGesprekken

Walt, verantwoordelijk voor de kantoorinrichting van een Nederlandse ­financiële instelling: “Het is complex. Van mijn leveranciers wil ik weten waar elk schroefje vandaan komt. Kost veel tijd om uit te zoeken, natuurlijk, maar we willen nu eenmaal verduurzamen. ’s Avonds koop ik dan een ­sinaasappel, zonder dat ik weet waar die is gemaakt, en dan denk ik: shit.”

Ondertussen zijn er genoeg klimaatbelastende activiteiten die de aanwezigen nog niet willen opgeven. Een vakantie naar Zuid-Afrika, per vliegtuig uiteraard, een potje golf, de dagelijkse koppen koffie. Is dat niet frustrerend voor de coaches, die het vliegen binnen Europa of zelfs in zijn geheel hebben afgezworen? Nee hoor, zegt Max. “Het is aan mensen zelf om daar keuzes in te maken. Wij maken ze alleen bewust van de klimaatimpact van hun beslissingen. Vaak schuiven ze dan vanzelf stukjes op.”

Volgens coach Elke werken oordelen en feitenbombardementen averechts als je in gesprek gaat over het klimaat. Voor volgende week moet de groep alvast oefenen met iemand in hun omgeving. Coach Max: “Niet alleen je eigen voetafdruk is belangrijk. Ben je een zure mopperkont, of krijg je anderen mee in je verandering?”

Bekentenissen

Ze sluiten af met ‘oefening 5 op bladzijde 36 van het werkboek: waarom kopen we spullen?’ De aanwezigen moeten in een lijst redenen aanvinken, zoals “ik heb even wat leuks nodig” of “straks hebben ze het niet meer”.

Als ze in tweetallen hun antwoorden bespreken, is Max’ eetkamer even een klaslokaal. Dan volgen ook de eerste bekentenissen. Jop: “Ik betrap mezelf op ­tegenstrijdigheid. Ik schrijf op dat ik niets koop om erbij te horen, maar ik heb onder druk van anderen wel een smartphone aangeschaft. Je zou dwars willen liggen, maar dat doe je toch niet.”