Nooit eerder zo weinig verkeersdoden, maar fors meer fietsongevallen: Fietsersbond vraagt 500 miljoen euro investeringen

Het aantal doden ter plaatse daalde vorig jaar tot 440 tegenover 475 in 2017. Nooit eerder vielen er minder dodelijke verkeersslachtoffers op onze wegen. Op 10 jaar tijd gaat het zelfs over bijna een halvering. Bij het aantal doden ter plaatse moeten nog wel de personen toegevoegd worden die tot 30 dagen na hun verwondingen overlijden om het totale aantal verkeersdoden te kennen. Volgens schattingen van Vias institute zal het totale aantal verkeersdoden op ongeveer 590 uitkomen in 2018, ten opzichte van 615 in 2017.

De tendens is op andere gebieden minder gunstig. Zowel het aantal gewonden (van 48.314 naar 48.541, ofwel +0,5 procent) als het aantal ongevallen (van 37.798 naar 38.197, +1,1 procent) stijgt lichtjes.

In de drie voorgaande jaren was er nochtans wel een daling van het aantal ongevallen.

Opvallend is dat het aantal doden lijkt te stagneren in Vlaanderen, met slechts een lichte daling van 3 procent, van 223 naar 217 dodelijke slachtoffers. Wordt ook het aantal doden tot 30 dagen na het ongeval meegeteld, dan gaat Vias uit van 300 doden, tegenover 302 in 2017.

Er was wel een sterke daling in Wallonië (-13 procent naar 207 doden) en een statistische status quo in Brussel (van 15 naar 16 doden).

De evolutie van het aantal verkeersdoden verschilt sterk van provincie tot provincie in Vlaanderen. In de provincie Antwerpen was er een grote daling (-23 doden), terwijl er in Limburg als enige Vlaamse provincie net veel meer slachtoffers te betreuren vielen (+17 doden). 

In Oost-Vlaanderen (-1), Vlaams-Brabant (-2) en West-Vlaanderen (+3) waren de verschillen ten opzichte van 2017 beperkt. Het aantal letselongevallen steeg vooral stevig in Limburg (+8,5 procent) en Antwerpen (+5,3 procent).

Op nationaal niveau was er een stijging van het aantal fietsdoden (van 40 naar 44 doden) en de motorrijders (van 64 naar 71 doden). De stijging van het aantal fietsdoden zien we enkel in Vlaanderen en Brussel. De stijging van het aantal motorrijders dat om het leven kwam, geldt enkel voor Wallonië. De uitzonderlijke zomer en het uitstekende fietsweer vorig jaar hebben hierin zeker een rol gespeeld. 

Het aantal letselongevallen stijgt bij bromfietsers, motorrijders, en inzittenden van bestelwagens, maar vooral bij de fietsers (+9 procent). Die stijging zien we zowel in Vlaanderen (+8,4 procent), in Brussel (+10,9 procent) als in Wallonië (+12,6 procent).

Er was ook een stijging van het aantal verkeersdoden bij de senioren (van 65 jaar en ouder) van 87 naar 97. Vooral in ongevallen met vrachtwagens kwamen er meer senioren om het leven. Daar constateerden we een verdubbeling van 12 naar 24 verkeersdoden.

Een opvallende positieve tendens van de verkeersveiligheidsbarometer is de daling met meer dan 70 procent van het aantal doden in ongevallen waarbij een jonge bestuurder betrokken was (van 185 in 2009 naar 50 in 2018). Dat is een laagterecord. Ook het aantal letselongevallen kent een gunstige tendens (van 9.518 naar 5.851, ofwel een vermindering met 38 procent).

Ondanks de globale daling van het aantal verkeersdoden zal het vooropgesteld doel van maximum 420 verkeersdoden tegen 2020 niet gehaald worden. Daarom wordt begin volgend jaar een nieuwe Staten-Generaal georganiseerd om nieuwe maatregelen te nemen, zegt federaal minister van Mobiliteit François Bellot (MR).

“Voor het derde jaar op rij daalt het aantal verkeersdoden in ons land. Sinds 2014 noteerden we een daling van ongeveer 20 procent. Deze positieve tendens is zowel het werk van sensibilisering als repressie. Sommige maatregelen zoals het verplichte alcoholslot voor sommige overtreders moeten nog hun vruchten afwerpen. Ik stel voor om begin 2020 een nieuwe Staten-Generaal te organiseren om nieuwe doelstellingen te formuleren om het aantal ongevallen verder te laten dalen, met extra acties voor risicogroepen.”

Bellot wijst ook op een zorgwekkende evolutie bij de tweewielers. “Ik ben ervan overtuigd dat de verschillende maatregelen uit de nieuwe wegcode die ons in staat stellen om beter de kwetsbare weggebruikers te beschermen, de situatie zullen verbeteren. Elke verkeersdode is er één te veel. We moeten onze inspanningen voortzetten en de bevolking sensibiliseren want we zijn allemaal betrokken partij.” 

Om het draagvlak voor verkeersveiligheid te verhogen, wil Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) veilig gedrag op de weg belonen. “Het is duidelijk dat het laaghangend fruit geplukt is”, zegt minister Weyts. “We zullen moeten doorgaan met doortastend verkeersveiligheidsbeleid. Je hebt daar een groot draagvlak voor nodig bij de bevolking. Om dat draagvlak te versterken, moeten we niet alleen onveilig gedrag bestraffen: we moeten ook veilig gedrag belonen.”

Weyts is naar eigen zeggen bezig met de concrete uitwerking van zo’n beloningsbeleid. “Zo kijk ik onder meer naar de databank waar op federaal niveau aan gewerkt wordt en waarin alle verkeersovertredingen verzameld zullen worden. Dankzij die databank zullen we ook kunnen zien wie er in slaagt om jarenlang te rijden zónder boeters te verzamelen. Als we die mensen belonen, dan geven we ook positieve prikkels om veilig te zijn in het verkeer.”

Wil de volgende regering echt inzetten op fietsveiligheid, dan zijn extra investeringen nodig, zegt de Fietsersbond in een reactie op de cijfers. De vereniging van de fietsers vraagt daarom minstens 500 miljoen op Vlaams niveau, samen met een uitgebreid pakket voorstellen voor de komende legislatuur, op elk beleidsniveau. 

De Fietsersbond ziet vandaag nog te veel een ‘en-en’-beleid, klinkt het, dat teveel gericht is op de auto. “Vandaag delen elektrische fietsen, speed pedelecs, bakfietsen, fietskoeriers en gewone fietsen allemaal dezelfde, beperkte infrastructuur. Dat, onder andere, blijkt nu tot onder meer ongevallen te leiden. Het roer moet om. Nog te vaak is de doorstroming van de auto belangrijker dan die van de fiets en soms belangrijker dan de verkeersveiligheid voor fietsers en voetgangers. Dat getuigen de na vele jaren nog niet aangepaste ‘zwarte kruispunten’ en ‘moordstrookjes’ op onze wegen die voor veilig fietspad moeten doorgaan.”

De Fietsersbond ziet wel een lichte verbetering in het beleid voor fietsers, “maar we kunnen lang nog niet spreken van een geïntegreerd fietsbeleid”. “Laat staan van een echt fietsklimaat, wat nodig is als we de autodruk willen verlagen, de leefbaarheid en verkeersveiligheid verhogen én het klimaat verbeteren. Als we echt willen inzetten op fietsveiligheid zijn extra investeringen echt nodig. Zelfs met een budget van 500 miljoen euro per jaar op Vlaams niveau hebben we nog tien jaar nodig om de fietspaden op de gewestwegen conform de kwaliteitseisen te krijgen, dat becijferde het Rekenhof in 2017 al.”

Bekijk ook: Jongeman (23) verongelukt met speed pedelec