Klimaatactivisten eisen wijziging grondwet: MR zal herziening artikel 7bis steunen maar CD&V, Open Vld en N-VA blijven tegen

Een twintigtal activisten werd zondag omstreeks 23 uur kort opgepakt, maar zij zijn intussen vrijgelaten, laat de politie Brussel-Hoofdstad Elsene weten. De actie begon zondag om 18 uur in de Wetstraat voor het federaal parlement. De klimaatactivisten willen doorgaan tot dinsdag. Dan wordt er in het parlement gestemd over het grondwetsartikel 7bis. De toevoeging van een paragraaf aan dit artikel moet een bijzondere klimaatwet mogelijk maken die samenwerking tussen de verschillende beleidsniveaus verankert.

Omdat de politie geen extra betogers meer toeliet in de Wetstraat, verplaatste het protest zich vanochtend vroeg van de Wetstraat naar het Troonplein. “De bedoeling is dat het een open protest blijft en er mensen kunnen blijven bijkomen”, legt Sarah Jacobs, woordvoerster van Greenpeace uit. De tenten in de Wetstraat werden afgebroken en de hele actie verhuisde naar het Troonplein, enkele honderden meters verderop. “We roepen de mensen op om ons daar te vervoegen”, stelt Jacobs.

“We hebben afgesproken dat ze de actie daar kunnen voortzetten”, vertelt politiewoordvoerster Ilse Van de keere. “Zo kan het verkeer openblijven en bevinden ze zich niet in de neutrale zone.”

De tenten van de actievoerders staan nu opgesteld rond het standbeeld van Leopold II, die een handdoek over het hoofd kreeg. De actievoerders ontbijten samen en houden maandagmiddag een lunch waarop iedereen is uitgenodigd, ook de vele werknemers rond het Troonplein, om verdere uitleg te krijgen over de actie en de klimaatwet. Vanavond om 18 uur willen ze zoveel mogelijk mensen op het Troonplein en wordt er mogelijk nog een concert georganiseerd.

Voor de klimaatorganisaties is het de actie van de laatste kans. Ze willen dat dinsdag in het parlement het grondwetsartikel 7bis gewijzigd wordt. “Morgen wordt bepaald of de optie van een sterke klimaatwet wordt opengehouden. De inhoud zelf zal bepaald moeten worden door de volgende regeringen. Maar wanneer het artikel 7bis niet wordt gewijzigd om de klimaatwet mogelijk te maken, dan hebben we voor de komende vijf jaar geen optie meer op die klimaatwet”, zegt Joeri Thijs van Greenpeace.

De toevoeging van een paragraaf aan het artikel 7bis moet een bijzondere klimaatwet mogelijk maken en zo een samenwerking tussen de verschillende beleidsniveaus verankeren. “Iedereen weet hoe complex het is in ons land met al de bevoegdheden. Daarom heeft een groep juristen die klimaatwet op tafel gelegd, om op zijn minst een langetermijnwet te hebben zoals die ook al bestaat in bijvoorbeeld Nederland”, aldus Thijs. 

Het was eerst onduidelijk of de Franstalige liberalen, de partij van premier Charles Michel, nu voor of tegen de Grondwetsherziening zouden stemmen. In een mededeling schept de partij nu duidelijkheid. Fractieleider David Clarinval zegt dat de MR zich steeds constructief heeft opgesteld in het debat. “We zullen de herziening van artikel 7bis steunen. We blijven geloven dat een efficiënte samenwerking tussen de verschillende regeringen van essentieel belang is. We geloven op die manier het debat snel te kunnen concentreren op concrete maatregelen”, aldus Clarinval.

Met de steun van MR zou de herziening groen licht kunnen krijgen in de commissie. Daar is immers nog geen tweederdemeerderheid nodig. Van de 17 leden in de commissie, komen MR en de verzamelde oppositie samen aan 9 zitjes. Daarna volgt echter de bespreking in de plenaire Kamer en daar is wel een tweederdemeerderheid nodig. Met tegenstemmen van N-VA, CD&V, Open Vld, Vlaams Belang en Vuye & Wouters zou die niet worden gehaald.

Clarinval herhaalt dat zijn partij bij de bespreking van de eventuele artikels die voor herziening vatbaar worden verklaard, geen artikels zal goedkeuren met een communautaire dimensie zal steunen. “We willen geen communautaire chaos die ons zou beletten de sociaal-economische hervormingen in ons land voort te zetten”.

Partijvoorzitter en premier Charles Michel zei deze ochtend op Matin Première (RTBF) dat hij niet de “doos van Pandora” wil openen. Gevraagd naar de herziening van artikel 7bis, zei Michel: “We zijn bereid om vooruit te gaan wat betreft het klimaat”. Maar hij is ervoor beducht om via de discussie over dat artikel een omstandig communautair en institutioneel debat op gang te brengen. Michel verwacht op dat punt ook “duidelijkheid van de andere politieke partijen”.

Het voorstel voor een klimaatwet werd ondertekend door Groen, Ecolo, sp.a, PS, cdH en DéFI, maar ook door de MR. CD&V, Open Vld en N-VA waren en zijn nog steeds tegen een herziening van artikel 7bis gekant, een standpunt dat N-VA-fractieleider Peter De Roover vanochtend nog eens herhaalde in De Ochtend op Radio 1.

“De klimaatwet zonder concrete maatregelen is een lege doos en schept een gevaarlijk precedent, waarbij we het klimaatbeleid uit politieke handen geven aan niet-verkozen rechters”, luidt het bij Open Vld. Ze willen wel een nieuw samenwerkingsakkoord sluiten tussen de overheden om op die manier de klimaatdoelstellingen te halen.

CD&V pleit voor een samenwerkingsakkoord. Dat is “sneller, beter en redelijker”, luidt het. “De Grondwet wijzigen is een nodeloze omweg die ons geen stap dichter brengt bij een sterker en samenhangend klimaatbeleid”, stelt CD&V in een mededeling. De partij bevestigt daarmee het standpunt dat ze al eerder innam, onder meer bij de bespreking van de bijzondere klimaatwet, die door de oppositie werd ingediend.

Het nieuws dat MR de herziening van het artikel 7bis officieel zal steunen, werd er op luid gejuich onthaald. Het voelt bij de klimaatactivisten aan als een overwinning van hun protest. “We stellen nu de vraag aan de Vlaamse meerderheidspartijen Open Vld, CD&V en N-VA om het voorbeeld van MR en de andere partijen te volgen”, verklaart Joeri Thijs van Greenpeace. “Dit is een belangrijke stap dankzij de burgermobilisatie gisterenavond en opnieuw vandaag.”

“Het klopt niet dat het de doos van Pandora kan openen, want het artikel 7bis ligt al sinds 2014 open voor herziening. Als er al een doos is, is ze al open. We vragen enkel een kleine aanpassing zodat het zich kan sluiten en een doel krijgt. Indien het artikel zich sluit voor herziening kan het pas binnen twee legislaturen herzien worden en dat is puur tijdverlies”, aldus Thijs nog. 

Dinsdag buigt de bevoegde Kamercommissie zich over het grondwetsartikel, op het moment dat in Brussel een nieuw klimaatprotest precies de goedkeuring van de herziening vraagt. Ook het burgerinitiatief Sign for my Future roept de Kamerleden op, voor de grondwetswijziging te stemmen. “Dit is een moment voor leiderschap en langetermijndenken”, luidt het in een mededeling. Maar ondanks de steun van de MR, lijkt de vereiste bijzondere meerderheid voor de herziening nog steeds niet haalbaar.

Premier Michel waarschuwde er bij de RTBF wel voor dat het voorstel voor een klimaatwet op zich geen doelstellingen vastlegt. “Wij willen een debat ten gronde over de middelen om de doelstellingen te bereiken, over de concreet te nemen maatregelen.”