Direct naar artikelinhoud
Sociaal overleg

En nu mag de regering het loonakkoord redden

Regering is aan zet
Beeld Wouter Van Vooren

Nu de socialistische vakbond ABVV het loonakkoord heeft verworpen, is de regering aan zet. Kunnen de lonen nu nog met 1,1 procent worden opgetrokken? 

Een nipte meerderheid (56 procent) van de ABVV-achterban heeft zich gekant tegen het loonakkoord. De liberale en christelijke vakbond zette het licht wél op groen, net als de werkgeversorganisaties vorige week. Hoe moet het nu voort?

De sociale partners bereikten vorige maand een akkoord dat de lonen de komende twee jaar met maximaal 1,1 procent kunnen stijgen. Daarnaast werden er afspraken gemaakt om de laagste uitkeringen op te trekken, onder meer de pensioenen van wie geen volledige carrière heeft gewerkt. Ook werden de vooropgestelde regels voor brugpensioen bij herstructurering versoepeld. De minimumleeftijd zou dit jaar naar 58 jaar gaan, en niet niet naar 59 zoals de regering had gewild.

De vraag is of er nu nog iets van overblijft. Mocht het akkoord door alle partners zijn goedgekeurd, dan kon het meteen ook integraal worden uitgevoerd. Nu moet de regering de knopen doorhakken. De premier en de topministers ontvangen morgenvoormiddag al de sociale partners om te kijken wat er nog mogelijk is.

Eenvoudig wordt het niet. Er is verdeeldheid binnen het minderheidskabinet. Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) en Charles Michel (MR) toonden zich meteen na het afsluiten van het akkoord voorstander om het ook uit te voeren, maar coalitiepartner Open Vld verzet zich. De liberalen hebben, net als N-VA overigens, vooral problemen met de versoepeling van het brugpensioen.

Drie onderdelen

Nu wil de regering het akkoord nog redden door het in drie grote stukken op te delen. Eerst en vooral moet bekeken worden of de loonmarge van 1,1 procent behouden kan blijven. In principe kan Peeters dat op eigen houtje beslissen via een koninklijk besluit (KB), maar dat ligt moeilijk gezien de regering in lopende zaken is. Een wet die in het parlement gestemd wordt, is een andere optie. “Dan hebben we juridisch meer stabiliteit”, zegt Peeters.

Open Vld wil in elk geval mee helpen om de loonmarge van 1,1 procent te bestendigen, geeft arbeidsmarktspecialist en Kamerlid Egbert Lachaert aan. Volgens hem kan zelfs een KB volstaan.

‘We gaan nu niet de extra koopkracht blokkeren’
Egbert Lachaert, Open Vld-Kamerlid

Vervolgens is de vraag wat er met de zogenoemde ‘welvaartsenveloppe’ gebeurt. Dat is het budget dat gebruikt wordt om de laagste uitkeringen op te trekken. Waar het geld precies naartoe gaat, vormt een onderdeel van het bredere loonakkoord. Ook onder dat luik wil Open Vld mee haar schouders zetten. “We gaan nu niet de extra koopkracht blokkeren”, zegt Lachaert. “De mensen willen duidelijkheid.” Voor de welvaartsenveloppe moet een meerderheid in het parlement het licht op groen zetten voor enkele wetswijzigingen.

Drie onderdelen
Beeld Wouter Van Vooren

Reanimeren

Blijft de cruciale vraag: wat met de andere, kleinere deeldossiers, zoals de versoepeling van het brugpensioen? De sociale partners hebben een hele reeks teksten klaarliggen om die maatregelen in uitvoering te brengen. Normaal gezien zouden die morgen worden ondertekend, maar na het veto van het ABVV is dat niet meer mogelijk.

‘Ons verzet was vooral gericht tegen de beperkte marge voor loonsopslag’
ABVV-topvrouw Miranda Ulens

Kunnen die ingrepen nog gereanimeerd worden? Peeters wil de sociale partners nog een kans geven. Als het ABVV alsnog het licht op groen zet, dan is de goedkeuring van de regering of het parlement niet nodig. “We zijn bereid hierover te praten”, zegt ABVV-topvrouw Miranda Ulens. “Ons verzet was vooral gericht tegen de beperkte marge voor loonopslag.” 

Alleen: het soepeler brugpensioen maakt deel uit van een breder compromis. Ook het aantal vrijwillige overuren moet worden opgetrokken, een belangrijke eis van de werkgevers. Tegelijk zijn er afspraken gemaakt over een hogere terugbetaling van trein- en busabonnementen van werknemers en een hoger minimumloon. De vraag is of het ABVV dat broze evenwicht nog steeds wil respecteren. 

Reanimeren
Beeld Wouter Van Vooren

Cherrypicking

De andere sociale partners vragen harde garanties voor de integrale uitvoering van het akkoord. “Er kan niet aan cherrypicking gedaan worden”, waarschuwt VBO-topman Pieter Timmermans. “We gaan geen cadeaus geven omdat het ABVV wetens en willens aan de kant is gaan staan.” 

‘We gaan geen cadeaus geven omdat het ABVV wetens en willens aan de kant is gaan staan’
Pieter TimmermansVBO-topman

Bovendien blijft er het verzet van Open Vld tegen het soepeler brugpensioen. Houden de liberalen voet bij stuk, wanneer de sociale partners alsnog het licht op groen zetten? Dan komen de eerste twee stappen, de loonmarge en de welvaartsenveloppe, opnieuw in gevaar.

De sociale partners zijn op hun hoede. “Een meerderheid van de werknemers heeft dit akkoord goedgekeurd, als je alle stemmen optelt”, zegt ACV-topman Marc Leemans. “Dat is een duidelijk signaal, maar de vraag is wie nu de leiding in handen heeft. Welke garanties zijn er dat die gefragmenteerde aanpak ook het volledige akkoord gerespecteerd wordt?”

Tijdnood

Wat meer is, een politieke oplossing zou er snel moeten komen. Binnen een kleine maand wordt het parlement ontbonden in aanloop naar de verkiezingen. Veel tijd om wetten te stemmen is er niet, laat staan voor politiek gebakkelei. “Time is running” (sic), waarschuwt Peeters.

‘De regering heeft al politieke chaos georganiseerd. Willen ze ook nog eens sociale chaos bij?’
Marc LeemansACV-topman

Mocht het loonakkoord alsnog kelderen, zouden de sectoren zelf vrij kunnen onderhandelen over wat de marge nu bedraagt. Werkgevers noch werknemers zitten daar op te wachten. Er wordt gevreesd voor spanningen die kunnen oplopen binnen de bedrijven. “Kleinere acties zijn dan niet uit te sluiten”, zegt Leemans. “De regering heeft al politieke chaos georganiseerd. Willen ze ook nog eens sociale chaos bij?”