Wordt de uitgang van het brexitdoolhof eindelijk gevonden? Dit zijn 6 mogelijke opties
Het klinkt amper nog geloofwaardig, maar vandaag staan er opnieuw belangrijke brexitstemmingen in het Britse Lagerhuis op het programma. Van de aanvankelijk 16 scenario’s zijn er nog 8 over waar het parlement zich al dan niet achter kan scharen. Het gaat om “adviserende” stemmingen, maar toch kan premier May ze moeilijk naast zich neer leggen. Deze 6 paden maken een kans.
🎧 Beluister Herman Van Rompuy in de nieuwe podcast van Polspoel & Desmet: “De Britten hebben zich nooit Europees gevoeld”
‘De Moeder van alle parlementen’ stemde de brexitdeal van May al twee keer weg, en moet nu zelf met een alternatief komen. Er lagen aanvankelijk maar liefst 16 scenario’s op tafel om uit de brexitimpasse te geraken, maar parlementsvoorzitter John Bercow bepaalde dat 8 scenario’s vandaag behandeld worden.
De regering kan al deze niet-bindende stemmingen negeren, maar loopt dan wel het risico een succesvolle motie van wantrouwen aan de broek te krijgen.
De 6 mogelijke paden waar het parlement zich achter kan scharen
1. No Deal (kleine kans)
Als er ergens een meerderheid voor te vinden is, is het een tegen een brexit zonder akkoord. Het zou te veel economische schade teweegbrengen en het Verenigd Koninkrijk kunnen splijten. Lagerhuisleden, behalve de doorgewinterde brexiteers, hebben al twee keer tegen deze optie gestemd en zullen dat ongetwijfeld een derde keer doen. Al wil dat niet zeggen dat de ‘No Deal’ er niet komt.
2. Tweede referendum (kleine kans)
Dit is de favoriete optie van bekendheden als Stephen Fry en Gary Lineker, en van de vele duizenden Britten die zaterdag in Londen hebben gedemonstreerd. Binnen het parlement is er minder steun. De Schotten zijn vóór, een deel van Labour ook, net als de Liberaal-Democraten, de Onafhankelijken en een handvol Tories, alsmede de EU. Vraag is of een tweede referendum een duurzame oplossing vormt.
3. Lidmaatschap van de Douane-unie (kansloos)
Dit heeft de voorkeur van Jeremy Corbyn. Het Verenigd Koninkrijk zou een statuut als Turkije krijgen, zonder grensprobleem met Ierland. Nadeel is dat het de Britten in de slechtste van twee werelden leidt: geen lid van de Interne Markt, maar wel van de Douane-unie – minder handelsvrijheid binnen de EU, maar ook geen mogelijkheid voor vrijhandel buiten de EU. De Conservatieven zijn mordicus tegen en zullen sowieso nooit akkoord gaan met iets waar de Labour-leider achter staat.
4. Intrekken van artikel 50 (kansloos)
Het verzoek om de EU te verlaten weer intrekken, is de meest omstreden optie op het keuzemenu. Lagerhuisleden die tegen het houden van een referendum waren, kunnen hier met een gerust hart vóór stemmen. Anderen zullen worden beticht van volksverlakkerij en ondermijning van de democratie. Het intrekken komt evenwel steeds vaker ter sprake als noodrem voor het geval de premier aanstuurt op een No Deal.
5. Noorwegen-plus of ‘Common Market 2.0’ (goede kans)
De ‘zachte’ Brexit, waarbij de Britten in of nauw verbonden blijven met de Interne Markt en de Douane-unie. Volgens remainers is dit een zinloze optie, volgens brexiteers een nep-brexit. Het met één been in de EU blijven doet wel recht aan de referendumuitslag (52 - 48 procent). Wanneer May haar fractie keuzevrijheid biedt, bestaat er een goede kans dat deze ‘minst slechte optie’ genoeg steun krijgt.
6. Canada-stijl (kansloos)
De droom van de brexiteers is een alomvattend vrijhandelsakkoord zoals de Europese Unie dat met Canada heeft. Probleem is dat onderhandelingen jaren kunnen duren en er in die tussentijd een noodoplossing voor de Iers-Noordierse grens nodig is, oftewel: de door brexiteers zo gehate backstop. In het Lagerhuis echter zal geen meerderheid te vinden zijn voor deze harde brexit.
Andere opties
De andere scenario’s zijn gelijkaardig aan de 6 voorgaande of compleet kansloos.
Geen enkele meerderheid
De kans bestaat dat het parlement zich achter geen enkel scenario schaart. Daar zou premier May stilletjes op hopen, want dan ligt de macht weer volledig bij haar. Overtuigd van haar grote gelijk blijft de kat met 9 levens vastbesloten om haar akkoord nog voor een derde keer in stemming te brengen. Als ze dat voor vrijdag, de oorspronkelijke brexitdatum, doet en een meerderheid achter zich krijgt, wordt de brexitdeadline verschoven naar 22 mei. Als het haar niet lukt moet het Verenigd Koninkrijk vóór 12 april laten weten wat het dan wel wil, om te bepalen of er na 22 mei alsnog een lang uitstel komt, bijvoorbeeld om een Noorwegen-achtige deal uit te onderhandelen.
75 stemmen
Britse media melden dat May bereid is haar vertrek aan te kondigen als dat nodig is om de brexiteers over de streep te trekken om voor haar akkoord te stemmen. Jacob Rees-Mogg heeft al aangegeven dit keer voor May te stemmen, uit angst dat er anders helemaal geen brexit komt. Ook Boris Johnson zou bereid zijn een ommezwaai te maken. May hoopt dat anderen deze kopstukken zullen volgen, al blijft er onder de harde kern van brexiteers veel weerstand leven.
Mays probleem is ook dat de Noord-Ierse DUP, die haar regering gedoogsteun levert, blijft dwarsliggen. Sterker, ze heeft de Noord-Ieren maandag kwaad gemaakt door te zeggen dat Noord-Ierland niet klaar is voor een akkoordloos vertrek uit de EU, een nieuw argument.