Brexitchaos nu compleet: Brits parlement ketst alle acht alternatieven af

Terwijl May haar plan om ontslag te nemen aankondigde aan Conservatieve parlementsleden in een aparte kamer van het parlement, discussieerde het Lagerhuis gisterenavond over acht brexitopties die het zelf had voorgesteld, waaronder een ‘no-deal-brexit’, geen brexit of een nieuw referendum.

Alle acht voorstellen werden echter verworpen. In zes van de acht gevallen gebeurde dat met een aanzienlijke meerderheid. Bij slechts twee voorstellen was de stemming vrij nipt. Zo werd het voorstel om in de douane-unie met de EU te blijven met een kleine meerderheid van slechts zes stemmen afgeketst. De suggestie om het brexitakkoord pas uit te voeren nadat het ter goedkeuring werd voorgelegd aan de burger, kreeg daarentegen 268 stemmen voor en 295 stemmen tegen: een marge van 27 stemmen.

De uitkomst van de ‘indicatieve’ stemming was niet bindend.

De politici krijgen komende maandag waarschijnlijk opnieuw de kans om hun mening te geven over alternatieve brexituitkomsten. Premiers Mays eigen brexitplan zal naar verwachting morgen voor de derde keer voorgelegd worden in het Britse Lagerhuis. Al is het nog maar de vraag in welke vorm. 

May haalt intussen alles uit de kast om haar deal te redden. De conservatieve leider is zelfs bereid voortijdig op te stappen om de overeenkomst door het Lagerhuis te krijgen, zo maakte ze gisteren bekend.

“Ik ben bereid mijn job vroeger dan gepland op te geven om te doen wat juist is voor ons land en onze partij”, zei de premier in een speech voor een groep invloedrijke conservatieven. “Ik doe wat het beste is voor ons land en onze partij. Ik weet dat er een verlangen is naar een nieuwe benadering en nieuw leiderschap in de tweede fase van de brexitonderhandelingen en ik zal dat niet in de weg staan.”

De zoektocht naar een opvolger zal van start gaan na 22 mei, luidt het in een mededeling van haar kabinet, op voorwaarde dat haar akkoord om uit de EU te stappen wordt goedgekeurd door het parlement. Al twee keer werd de deal echter door het Lagerhuis weggestemd.

May zou aanblijven tot er effectief een opvolger is aangeduid. De tweede fase van de gesprekken met de Europese Unie zou vervolgens overgelaten worden aan de nieuwe premier. “Dit gaat om het aanduiden van nieuw leiderschap voor fase 2 (van de onderhandelingen over het vertrek uit de EU), maar we moeten eerste fase 1 doorstaan en vertrekken”, luidde het in de verklaring die persagentschap Reuters kon inkijken.

Tijdens haar toespraak drong May er bij haar partijgenoten nogmaals op aan om zich achter het uitstapakkoord te scharen dat ze onderhandelde met de Europese Unie, “zodat we onze historische taak kunnen afwerken: gevolg geven aan de beslissing van het Britse volk en de Europese Unie op een vlotte, ordelijke manier verlaten.”

De belangrijke gedoogpartner van premier May in het Lagerhuis, de Noord-Ierse Unionisten van de DUP, gooide gisterenavond rond 22 uur alvast roet in het eten. In een persbericht liet de kleine partij met slechts tien zetels weten dat ze Mays brexitakkoord toch niet kan steunen. De partij zal zich ook niet onthouden van stemming.

Dat is slecht nieuws voor May: om haar deal door het Lagerhuis te krijgen, moet May in totaal 75 parlementsleden te zien overtuigen, waaronder ook leden van Labour en de DUP. 

In het zog van de DUP heeft de invloedrijke conservatieve hardliner Jacob Rees-Mogg, die tot voor kort een ‘no deal’-scenario verkoos boven het akkoord van May, maar de afgelopen dagen ineens een opvallende bocht maakte door te verkondigen dat hij tóch voor Mays deal zou stemmen, nu weer aangekondigd dat hij de DUP zal steunen als zij tegen de brexitdeal stemmen. Dat zei hij in het tv-programma ‘Peston’:

Mays aankondiging om vervroegd op te stappen is de nieuwste dramatische wending in de brexitcrisis die het Verenigd Koninkrijk al drie jaar in zijn greep houdt. Het is op dit ogenblik echter nog steeds onduidelijk of, hoe en wanneer het land precies de Europese Unie zal verlaten. 

Veel brexithardliners binnen de Conservatieve partij willen een duidelijkere breuk met de Europese Unie dan die door May werd onderhandeld. Eerder maakten ze duidelijk dat ze haar uitstapakkoord enkel zouden steunen als ze beloofde op te stappen en een datum zou geven voor haar ontslag. May beloofde eerder al dat ze zou aftreden voor de volgende verkiezingen in 2022. 

John Bercow, voorzitter van het Lagerhuis, heeft duidelijk laten verstaan dat de deal van May geen derde keer ongewijzigd aan het parlement kan voorgelegd worden. “Het moet een duidelijk verschillende deal zijn.” Bercow gaf gisteren aan nog niet te weten waarover het Lagerhuis morgen zal debatteren.

Volgens het akkoord waarover May onderhandelde met de EU zal het Verenigd Koninkrijk de Europese eenheidsmarkt, douane-unie en politieke instellingen verlaten. Toch zullen er nog bepaalde Europese regels van kracht blijven, tenzij er een manier gevonden wordt om te garanderen dat er in de toekomst niet opnieuw een grens zal gebouwd worden tussen Noord-Ierland, dat onder Brits bewind valt, en EU-lid Ierland.

Binnen de Conservatieve partij zijn er veel tegenstanders van deze zogenaamde Ierse ‘backstop’, omdat het Verenigd Koninkrijk op die manier het risico loopt om nog jarenlang gebonden te blijven aan de EU. 

Als er moet gekozen worden tussen een backstop en helemaal geen brexit, is de kans echter reëel dat verschillende Conservatieven uiteindelijk toch het akkoord zullen goedkeuren. Sommige invloedrijke tegenstanders van haar deal, waaronder Boris Johnson, geven aan dat ze zich nu toch achter het akkoord zullen scharen, omdat de backstop volgens hen de minst slechte optie is.

Het Verenigd Koninkrijk zou normaal gezien vrijdag 29 maart uit de EU stappen, maar kreeg van de Europese Unie uitstel tot 12 april. De wijziging van de brexitdatum werd gisteren in het Britse Lagerhuis goedgekeurd met 441 tegen 105 stemmen.

Veel Britse burgers zijn de aanhoudende politieke impasse over de brexit inmiddels grondig beu. Gisteren verzamelden opnieuw pro- en antibrexitbetogers bij het parlementsgebouw in Londen. Beide kampen hebben iets gemeen: weinig vertrouwen in het vermogen van de Lagerhuisleden om een uitweg te vinden uit de politieke crisis.

Geraak je niet meer wijs in het hele brexitkluwen? Check ons ‘Brexicon’ voor een heldere verklaring van alle termen.