Deze mensen maken 2017 beter

BOYAN SLAT

'Een stroom aan veranderingen komt op ons af'

Voor de jonge Nederlandse ondernemer Boyan Slat is technologie een krachtig middel voor verandering. "Het is een versterker van ons menselijk vermogen", bepleit hij in The Economist.

In 2012 ontwierp Slat een installatie om het drijvende kunststofafval - de zogenaamde plastic soup - uit de oceanen op te vangen, met gebruikmaking van de natuurlijke stroming in de zee. Toen hij in 2012 lucht- en ruimtevaarttechniek ging studeren aan de TU Delft, bleef hij voortwerken aan zijn project. Eind 2012 richtte hij hiervoor de organisatie The Ocean Cleanup op.

Volgens voorspellingen zal het zo'n 4,50 euro kosten om met zijn methode een kilo plastic uit de zee te halen. Dat is iets duurder dan het kopen van nieuw plastic. Ondanks de hogere kosten verwacht de uitvinder dat bedrijven het oceaanplastic graag willen aankopen en verwerken, omdat ze daarmee goede publiciteit kunnen krijgen. Al dertig bedrijven hebben interesse in de toekomstige vangst getoond.

En niet alleen op het gebied van duurzaamheid kunnen deelnemende bedrijven zich profileren. Vanaf 2020 zou in tien jaar tijd ongeveer 45 procent van het plastic rondom het gebied tussen Hawaï en Californië opgevist kunnen worden. Een goede zaak voor het milieu, al lijkt het op het eerste gezicht dweilen met de kraan open, omdat de productie van wegwerpplastic nog altijd groeit en de hoeveelheid plastic in zee alleen maar toeneemt.

Dankzij de technologie hebben we een opmerkelijke vooruitgang geboekt in de afgelopen decennia, zegt Slat. Op heel veel terreinen, met inbegrip van gezondheid, onderwijs en materiële welvaart. Ironisch genoeg is de vooruitgang die we geboekt hebben, ook mede de oorzaak van een van de grootste uitdagingen van deze tijd, in het bijzonder als het gaat om de aantasting van het milieu. Daarom wil Slat de rollen omdraaien, en ook de kracht van de technologie gebruiken.

Grote problemen vereisen krachtige oplossingen. "Jammer genoeg lijkt de voorkeur momenteel te gaan naar laag risico." Slat mist de euforie van het verleden. "Het was niet zo lang geleden dat risicovolle projecten de norm waren." Hij verwijst naar de jaren 60 en 70: de tijd waarin ambitieuze inspanningen zoals het Apollo-programma (de race naar de maan) of het Project Mohole (waarbij de VS door de aardkorst probeerden te boren) schering en inslag waren.

"Toegegeven, veel van deze pogingen waren deels een product van de geopolitieke rivaliteit tijdens de Koude Oorlog", zegt Slat. Hij gelooft dat we nu aan het begin staan van een periode van vergelijkbare technologische ambitie, maar dan in de particuliere sector. "Dit keer zijn wijzelf de gemeenschappelijke vijand, of beter gezegd, de manier waarop we omgaan met onze planeet."

Zijn generatie staat klaar om met een nieuwe golf van technologische creativiteit paal en perk te stellen aan dit 'misbruik'. En Slat geeft meteen een aanzet: in 2017 start de eerste operationele plasticvangst, in de Stille Oceaan. "Ik ben opgewonden om deel uit te maken van deze generatie."

AMANI AL KHATAHTBEH

'Bedrijven en merken zullen strijden om meer diversiteit'

Zes jaar geleden begon Amani Al Khatahtbeh haar website MuslimGirl.net met een domeinnaamregistratie van 9 dollar. Ze was toen een 17-jarige schoolgaande tiener. Inmiddels lokt MuslimGirl.net een miljoen unieke lezers, mede dankzij bijdragen van zo'n vijftig redactieleden en schrijvers. De site schuwt de taboes niet: ze publiceerde onder meer over homoseksuele imams, menstruatie en moslimvrouw, of tegen zwarten gericht racisme onder moslims.

Onlangs kreeg Al Khatahtbeh een flinke financiering, waardoor ze de moslimvrouwen die voor haar werken eindelijk kan betalen.

The New York Times en The Economist noemen de nu 23-jarige Al Khatahtbeh inmiddels een echte mediatycoon. Toch hoedt ze zich ervoor om als 'spreekbuis' van moslima's gezien te worden.

Al Khatahtbeh liet eerder al optekenen dat moslimvrouwen echt niemand nodig hebben om namens hen te spreken. "Omdat we geen monolitisch geheel zijn. We hebben elk onze eigen stem. Sociale media laten ons toe om een microfoon in onze zakken te dragen. We kunnen letterlijk miljoenen mensen bereiken via onze vingertoppen. Het kan een uitzonderlijk krachtig instrument zijn als we onszelf uitdagen om het te gebruiken op innovatieve manieren. Het mooie is dat er geen grenzen zijn, dus ons bereik is potentieel onbeperkt."

In haar betoog schrijft de jonge Amerikaanse tech-ondernemer dat for better and for worse 2017 het jaar zal worden waarin diversiteit een grondstof wordt. Ze voorziet uitbarstingen van openbaar activisme op sociale media. "De Black Lives Matter-beweging en de vluchtelingencrisis hebben al een nieuwe vorm van raciaal kapitalisme geproduceerd." Merken en bedrijven zijn volgens haar wanhopig om de aandacht (en de centen) van de "wakkere generatie" vast te krijgen. "Facebook en Google toonden hun solidariteit. cosmeticabedrijven als Lush en L'Oréal schonken producten en gaven financiële steun aan vluchtelingen in Europa en het Midden-Oosten. In 2015 waren merken als Ben & Jerry's en American Airlines er als de kippen bij om hun steun voor de legalisatie van het homohuwelijk uit te roepen.

"Er wacht bedrijven en merken een prachtige kans om diversiteit te bevorderen. En toch, op het eind van de dag oogt het aantal bedrijven dat bezig is met diversiteit mager, en gebeurt het vaak op een oppervlakkige manier", zegt Al Khatahtbeh.

Haar einddoel blijft het terugdringen van virulente stereotypen en het ondersteunen van moslims, vooral jonge vrouwen. "Ons ondernemerschap is een middel en een doel", zegt ze. "We doen dit omdat het de enige manier is waarop we kunnen overleven."

Het mag stilaan ietsje meer zijn dan etnomarketing. In 2017 zal het grote publiek bedrijven belonen die meer dan louter lippendienst bewijzen aan diversiteit. Omgekeerd geldt die regel ook, waarschuwt ze: Merken die dat niet doen en achterblijven, zullen steeds vaker in conflict komen met die grote groep van jonge mensen die diversiteit al lang niet meer als een niche zien.

SIYANDA MOHUTSIWA

'Een tweetstorm kan corrupte regimes in Afrika wegblazen'

Wat kan een jong meisje bereiken met een idee, een internetverbinding en een beetje creativiteit? Meer had Siyanda Mohutsiwa niet nodig om jonge Afrikanen op een nieuwe manier te verbinden. Mohutsiwa en andere jonge mensen over het hele Afrikaanse continent gebruiken sociale media om grenzen en omstandigheden te overwinnen.

Siyanda Mohutsiwa uit Botswana werd beroemd dankzij een hashtag op Twitter: #ifafricawasabar, what would your nation be drinking or doing? De hashtag werd ruim 70.000 keer gebruikt over heel Afrika, om met humor de verschillende landen te kenschetsen.

Maar de Twitter-hit was geen toevalstreffer. Als sinds haar twaalfde publiceert Mohutsiwa opiniestukken en columns in haar thuisland Botswana en het aangrenzende Zuid-Afrika. Ze is opgegroeid met Twitter en grijpt het medium dankbaar aan om te discussiëren over literatuur, cultuur en politiek met gelijkgestemden in het hele continent. The Economist gaf haar ook een stem. En daaruit blijkt dat de jonge Afrikaanse schrijfster en wiskundige groter denkt.

"Ik voorspel dat 2017 het jaar van de 'social Pan-Africanists' zal zijn: activisten die het internet en de sociale media gebruiken om samen te werken over de grenzen heen. Waarmee ze falend beleid en corrupte regimes bekampen, en zelfs ten val brengen."

De invloed van Twitter en andere sociale media in Afrika is groot, vertelt ze. "Ik begrijp dat Twitter in Europa een beetje op zijn retour is, maar in Afrika is het van groot belang." Haar doel noemt ze social Pan-Africanism: het wegvagen van grenzen in Afrika. Ze geeft intussen presentaties over de hele wereld. Ze studeert momenteel in de VS, maar gaat daarna zeker terug naar Botswana.

"In 2016 zijn we al getuige geweest van een ongeziene toename van onlinebewegingen die het bewustzijn van de gewone Afrikaan over onderdrukkende systemen aanwakkeren. In Zimbabwe werd de hashtag #thisflag gebruikt door tal van mensen om hun frustraties te ventileren over het corrupte en kleptocratische regime van de 92-jarige 'president voor het leven' Robert Mugabe." Dergelijk onlineactivisme zal in 2017 de stratosfeer ingaan, om verschillende redenen, meent de jonge studente. Tal van andere Afrikaanse landen zullen verkiezingen houden in 2017. Ongeveer een derde van de Afrikanen heeft inmiddels een smartphone.

"Het is slechts een kwestie van tijd voordat deze onlinebewegingen zich zullen manifesteren. En aan kracht zullen winnen door het delen van info, middelen, strategie en empathie. Want vergis u niet, als we het continent willen redden van corruptie, gebrekkige buitenlandse interventies en falende overheidsdiensten, dan zullen we onszelf moeten organiseren." Jonge Afrikanen zijn boos, stelt Siyanda Mohutsiwa. Het is tijd voor een minder formele en meer sociale manier van gemeenschappelijke oplossingen. Social Pan-Africanism is het antwoord. "Zet u klaar voor de tweetstorm."