Leger Egypte pleegt verkapte coup
De Egyptische legerleiding heeft haar positie versterkt met een verordening die door waarnemers wordt omschreven als een verkapte staatsgreep. De confrontatie tussen generaals en Moslimbroeders gaat daarmee naar een climax.
De Hoge Raad van de Strijdkrachten (SCAF) trok gisterochtend zoveel bevoegdheden naar zich toe, dat er niet veel overblijft voor de nieuwe president, wie dat ook wordt.
Het kamp van Mohamed Morsi eiste als eerste de overwinning op. De kandidaat van de Moslimbroederschap kreeg volgens eigen tellingen bijna 52 procent van de stemmen. Aanhangers op het Tahrirplein zwaaiden triomfantelijk met de Egyptische vlag.
Het team van oud-luchtmachtchef Ahmed Shafiq reageerde door ook de zege te claimen. De kiescommissie zal de uitslag pas donderdag bekendmaken. Egyptische media brachten gisteren echter al gedetailleerde uitslagen per district, die overeenkwamen met de cijfers van het Morsi-kamp.
's Middags verzekerde de legerleiding op een persconferentie dat zij eind juni zoals gepland de macht zal overdragen aan de nieuwe president, zelfs in een 'plechtige ceremonie', maar wat die toezegging betekent, blijft onduidelijk. De president krijgt de bevoegdheid een kabinet te vormen, maar over alles wat met het leger te maken heeft, krijgt hij niets te vertellen. De generaals hebben alle wetgevende macht naar zich getrokken, het parlement is ontbonden.
Parlementariërs mogen het door soldaten afgegrendelde parlement niet in. Enkele volksvertegenwoordigers hebben een sit-in op het Tahrirplein in Caïro aangekondigd als ze vandaag het gebouw niet in mogen. De 6 april-beweging heeft voor vandaag een grote betoging op het plein aangekondigd.
Een nieuw parlement zal volgens het decreet van de SCAF pas worden gekozen als er een nieuwe grondwet is, goedgekeurd in een referendum. Dat kan nog vele maanden duren. Als de vorige week door het parlement gevormde grondwetscommissie 'enig obstakel' ondervindt in haar werk, zal de SCAF zelf een commissie aanwijzen om een nieuwe grondwet te schrijven. Egyptische media gaan ervan uit dat zo'n 'obstakel' spoedig zal worden gevonden.
De bestaande, honderd leden tellende commissie gaat hoe dan ook gewoon aan het werk, volgens woordvoerders. "We zullen vergaderen, al is het op straat, tenzij ze sluipschutters tegen ons inzetten", zei de liberale volksvertegenwoordiger Mohamed el-Sawy, een van de commissieleden.
De Moslimbroeders, voor wie het nu erop of eronder is, zijn furieus over wat zij 'een complete militaire coup' noemen. Volgens een woordvoerder staan Egypte 'gevaarlijke dagen' te wachten. Sinds vorige week hebben de strijdkrachten al een vrijbrief om mensen te arresteren.
Het donkerste scenario dreigt als de kiescommissie Shafiq als winnaar aanwijst. De machtsgreep van de militairen is dan vrijwel compleet en van de verworvenheden van de volksopstand zal in de ogen van de revolutionaire krachten - Moslimbroeders, liberalen, links, Facebookers - weinig over zijn. Een uitbarsting van protest ligt dan voor de hand, zeker nu de Moslimbroeders hun kandidaat al tot winnaar hebben uitgeroepen. Maar ook als Morsi president wordt, staat Egypte een onzekere periode van voortgaande machtsstrijd te wachten.
Volgens Salman Sheikh van het Brookings Doha Center is de verordening van de legertop een 'verzekeringspolis' tegen een zege van Morsi. "Dit is het hoogtepunt van decennia van rivaliteit tussen het leger en de islamisten", zei Sheikh tegen persbureau Reuters. "Dit kan exploderen."
De VS zijn 'diep bezorgd' over het constitutioneel decreet van de legerleiding. De VS gaan er niettemin vanuit dat de strijdkrachten 'zoals beloofd' alle macht zullen overdragen aan een gekozen burgerregering, zei een woordvoerder van het Pentagon.