Direct naar artikelinhoud

'Het belang van het adoptiekind krijgt te weinig aandacht'

Helena Daelman, adoptiemoeder en auteur van het boek Kleur bij kleur is niet onder de indruk van het nieuwe Vlaamse adoptiedecreet. 'Te veel oog voor de wachtende kandidaat-adoptieouders. Te weinig aandacht voor de belangen van de kinderen in de herkomstlanden. Dit is dweilen met de kraan open.' Door Sara Vandekerckhove

Helena Daelman leerde adoptie in de praktijk kennen. Zes jaar geleden werd ze mama van Mose, een Haïtiaans jongetje van toen vijftien maanden oud. Maar de aanpassingsperiode bleek moeilijk en enkel met het nodige geduld konden moeder en zoon een delicate band ontwikkelen. In Kleur bij kleur. Een kritische kijk op adoptie beschrijft ze die periode en geeft ze ook andere adoptieouders en geadopteerden een stem.

Hoewel het boek een warm pleidooi houdt voor adoptie, gaat het de schrijnende verhalen niet uit de weg. In extreme gevallen sluiten adoptiekinderen zich compleet af voor de warmte en de intimiteit binnen hun adoptiegezin. Ze krijgen het moeilijk op school of raken op het slechte pad. Soms worden zodanig diepe wonden geslagen, dat zowel ouders als kinderen weinig positieve herinneringen aan de adoptie overhouden.

"In de weeshuizen krijgen kinderen niet de zorg en aandacht die ze in de eerste twee levensjaren zo hard nodig hebben", zegt Daelman. "Daar worden kinderen beschadigd, soms onherroepelijk. Een inhaalbeweging is mogelijk en soms haalt het kind vlot de achterstand in. Maar soms loopt het helemaal fout. Dan wordt adoptie een lijdensweg, zowel voor het kind als voor de ouder."

Het nieuwe Vlaamse adoptiedecreet dat woensdag werd goedgekeurd in de Kamer moet een antwoord bieden op de problemen binnen de interlandelijke adoptie.

Daelman: "Het decreet is een gemiste kans. We weten ondertussen al dertig jaar dat er problemen zijn in het adoptielandschap. Dat kinderen beschadigd uit de herkomstlanden komen en dat wij daar niet altijd een gepast antwoord op hebben. Als je het belang van het kind vooropstelt, dan moet je werk maken van waar het fout loopt. Dat is in de prille levensfase, in de herkomstlanden. In de weeshuizen."

Wat loopt daar precies mis?

"De kinderen in weeshuizen krijgen wel genoeg te eten of worden op tijd verschoond, maar het ontbreekt hen aan de nodige aandacht, liefde en interactie. De kinderen worden er als nummers behandeld. Politici en deskundigen moeten rond de tafel zitten en nagaan hoe ze in die landen van herkomst een kentering teweeg kunnen brengen. Hoe ze de mensen ter plaatse kunnen inlichten, opleiden en doen beseffen welke schade ze aanrichten bij die baby's. Er is een nood aan preventie, en daarover staat niets in het nieuwe decreet."

Waar scoort het nieuwe decreet volgens u wel goede punten?

"De extreem lange wachttijden voor kandidaat-adoptieouders worden wel aangepakt. Het nieuwe Vlaamse Centrum voor Adoptie zal actief onderzoek leveren naar mogelijke herkomstlanden. Dat is een goede zaak. Ouders worden nu jarenlang in het ongewisse gelaten. Dat is onmenselijk. Maar in het nieuwe decreet staan vooral de ouders centraal. Terwijl het Haagse adoptieverdrag benadrukt dat we ouders zoeken voor een kind in nood. We zoeken geen kinderen voor ouders in nood. Dat is een belangrijke nuance. Het belang van het kind krijgt nu te weinig aandacht."

Een kwart van de adopties loopt slecht af, zo staat in uw boek.

"Vandaag zou het zelfs al gaan om 30 procent van de adopties. Het aantal blijft stijgen, mede doordat er steeds meer gefocust wordt op kinderen die speciale zorgen hebben. Er zijn zogezegd te weinig adoptabele kinderen, waardoor kinderloze ouders zich steeds meer open stellen voor grotere problematieken. Soms gaan ze, zonder het zelf te beseffen, over hun eigen grenzen. De hulpverlening, zoals die vandaag functioneert, is hier niet klaar voor. Vlaanderen biedt niet voldoende opvang of specialisten in de hulpverlening."

U hebt er geen goed oog in.

"We kunnen blijven dweilen met de kraan open, of we laten adoptie evolueren naar waar het in essentie voor dient: een gezonde toekomst en ontwikkeling geven aan een kind in nood binnen de warmte van een gezin. Daarom dat ze beter tijd en geld steken in preventie en gaan sensibiliseren in de herkomstlanden. Dat vraagt om doorgedreven, internationale samenwerkingsverbanden. Dat is duur. Maar als je ziet wat het de gemeenschap kost om één gezin met problemen erbovenop te helpen: dat is enorm! Goed wetende dat het waarschijnlijk nooit meer goed komt. Vlaanderen lanceert een nieuw decreet en zwijgt in alle talen over preventie. Waar zijn we dan mee bezig?"