Gevangenisdirecteurs in opstand
‘Nu buigt de minister voor de cipiers in Brugge, maar straks waait dat over naar andere gevangenissen’, zeggen de directeurs. ‘Terwijl studies net aantonen dat de veiligheid in de gevangenis in hoge mate wordt bepaald door de leefomstandigheden daar. Activiteiten schrappen leidt tot minder veilige gevangenissen.’
De ene gevangenis is de andere niet. De regels van het huis worden bepaald door de directeurs. Gisteren mengde Stefaan De Clerck zich in het huishouden van de Brugse directie. Daar weigeren de cipiers al sinds begin vorige week te werken. Omdat het personeelstekort voor gevaarlijke situaties zorgt. Onderhandelingen brachten niets op. Tot gisteren: De Clerck tekende een voorakkoord met de bonden. Om het werk van de onderbezette cipiers te verlichten, worden de avondactiviteiten van de gedetineerden gehalveerd. In plaats van elke avond samen gezelschapsspelen te spelen, tv te kijken of hun potje te koken in de polyvalente ruimte kunnen ze dat voortaan nog slechts om de andere dag.
De federatie van Nederlands- en Franstalige gevangenisdirecteurs uitte onmiddellijk haar ongenoegen over dat akkoord. Ze eisten zelfs dat minister De Clerck zelf de volledige verantwoordelijkheid van dit akkoord op zich zou nemen. Dat deed hij ook. Engelbert Brebels, de voorzitter van de Nederlandstalige gevangenisdirecteurs, zegt dat hij en zijn collega’s geschokt zijn en het akkoord betreuren. “Deze politieke beslissing is een volgende en gevaarlijke stap in de verdere afbouw van een detentieregime die niet in overeenstemming is met Europese regels. Bovendien tonen criminologische studies dat de veiligheid in de gevangenis in hoge mate bepaald wordt door de leefomstandigheden, het werkaanbod, bezoek en activiteiten in de gevangenis. Op lange termijn kan dit de veiligheid van de samenleving in het gedrang brengen.”
De directeurs zeggen dat het in deze omstandigheden nagenoeg onmogelijk wordt hun opdracht verder te vervullen en hun verantwoordelijkheden te kunnen blijven nemen.
De kritiek is hard aangekomen bij minister De Clerck. Toch zegt hij de reactie te begrijpen. “Ik ben net als de directeurs ook een groot voorstander van een humane detentie. Maar de situatie in Brugge was explosief. Daar moest een einde aan worden gemaakt.” Toch vindt De Clerck niet dat hij zich heeft laten chanteren het vakbondsgeweld. “Mensen op het kabinet hebben deze overeenkomst onderhandeld. Ik blijf daar dus achter staan en krabbel niet terug onder druk van de directeurs.”
De Clerck beklemtoont dat het schrappen van de activiteiten tijdelijk is. Drie maanden, zegt hij. Tot er een andere en definitieve oplossing is. De gevangenisdirecteurs geloven daar weinig van. “Iedereen weet dat de weg terug zeer moeilijk is.” Aan een vertrouwensbreuk met hen wil De Clerck niet denken. “Ik denk dat ze weten dat ik hun bondgenoot ben. Net als hen wil ik niet dat onze gevangenissen afglijden naar vergeetputten.”
Livien De Clercq, de oud-gevangenisdirecteur in Gent, feliciteert de federatie met het verzet. “Het is een traditie geworden in het gevangeniswezen: dat vakbonden krijgen wat ze willen. En meestal botst dat met het regime van de gedetineerden. Terwijl alle directeurs weten dat een gevangenis pas leefbaar is met een ordentelijk regime voor de gedetineerden. Als je alles terugdraait, krijg je een moeilijke gevangenis. De geschiedenis spreekt voor zich: dertig jaar geleden braken gedetineerden Leuven-Centraal half af omdat hun activiteiten werden geschrapt.”
Vanochtend leggen de vakbonden het betwiste voorakkoord voor bij hun achterban aan de gevangenispoort in Brugge.