Raf Stevens (47) bezieler van de rockband The Paranoiacs Voor de liefde moet je diep in je ziel wroeten

‘Rock-’n-roll is mannelijke lust en vrouwen die erdoor opgewonden raken’, dixit feministe Camille Paglia. Raast er straks nog rock-’n-roll door de aders van Rafke, diensthoofd bejaardenzorg?

“(lacht) Rock-’n-roll heeft niets te maken met stoer doen voor de vrouwen, en ook niet met in de goot liggen met een spuit in je arm, of ’s ochtends je eigen pis opdrinken. Het sexy imago van onze band was de afgelopen 25 jaar de laatste van mijn zorgen. De Paranoiacs waren eerder softe rockers : wij zongen liefdesliedjes, maar met een rock-’n-roll en punk attitude. Onze eerste mini-lp heette Teenage Lovers. En de laatste cd, die dit jaar is uitgekomen, kreeg de titel Love Junks. Daarmee was de cirkel rond, vonden we. Voor mij is rock-’n-roll in de eerste plaats een attitude. A way of life. Het betekent dat je voor jezelf opkomt. Dat je wilt leven met een zekere rebellie. Niet te veel compromissen sluiten. Je ziel respecteren dus. En ook: langer een ambetante puber blijven. (lacht) In dat opzicht zijn de Rolling Stones al lang geen rock-’n-roll meer. De kans dat zij nog potten breken, is klein. Misschien wilden we er na 25 jaar daarom zelf uitstappen. Na ons laatste optreden in november stopt het podiumbeest voorlopig in mij. Maar als diensthoofd kinesitherapie, animatie en ergotherapie blijf ik de rock-’n-roll helemaal trouw. In die job word ik geconfronteerd met mensen die de laatste jaren van hun leven bij ons doorbrengen. Die dus ook bij ons zullen sterven. Een voor een. Mensen met wie ik een band opbouw, moet ik loslaten. Telkens weer. Dat is heftig. Met al die emoties en met al dat verdriet moet ik leren omgaan, zonder koud en afstandelijk te worden als afweer. Dat is pas rock-’n-roll.”

Het is maar hoe je het bekijkt. Wat betekent dat gekke letterwoord dat op je buik getatoeëerd staat eigenlijk?

“L.A.M.F. Het staat voor: Like a Mother Fucker...”

Jij gaat straks voor de tweede keer trouwen. ‘Het huwelijk is zo onnatuurlijk als het communisme: beide eindigen in leugens en hypocrisie’, waarschuwde de Amerikaanse komiek Bill Maher onlangs in Rolling Stone.

“‘Waarom nog een tweede keer trouwen op mijn oude leeftijd?’, hoor ik je denken (lacht) Tja, omdat ik in de eeuwigdurende liefde geloof. Hoewel ik er een slecht voorbeeld van ben, want mijn eerste huwelijk is gestrand. Maar ik wil erin blijven geloven. Vanuit een romantisch gevoel. Ik wist al een hele tijd dat ik met mijn huidige partner zou trouwen. Met haar zal het lukken.”

Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen. Of telt dat niet in de liefde?

“Elke relatie kan stuklopen, hoe groot de liefde in het begin ook is. Je moet geregeld remmen en temporiseren, anders kom je er zonder kleerscheuren niet uit. Samen een pad bewandelen vraagt moeite. Wanneer je aan een hoge snelheid door het leven raast en tegelijk die andere probeert bij te houden, dan lukt het niet. Als koppel moet je af en toe van die carrousel stappen. Even niets vanzelfsprekends meer aan elkaar vinden. ‘Natuurlijk zie ik je graag’, is geen gepaste uiting van liefde. Liefde moet je onbevangen en oprecht uitspreken. Blijven tonen ook. Spontaan en ontwapenend. Ben ik daarmee een flauwe romanticus? Misschien, maar ik heb geleerd uit mijn fouten. Ik weet nu hoe belangrijk het is om te zeggen dat ‘wij’ belangrijker is dan de rest van de wereld. Dat wij-gevoel blijven bewaken, en die sprankelende beginemotie niet in slaap sussen, maar wakker houden en herbeleven zoals op de eerste dag: dat is de sleutel van een succesvolle, lange relatie, denk ik.

“Eigenlijk wilde ik iets spectaculairs doen voor de huwelijksaanvraag. Mijn vriendin is fan van het hoofdpersonage Mister Darcy uit Pride and Prejudice - tenminste, zoals die in de film werd gespeeld door de Britse acteur Colin Firth - dus het moest wel heel speciaal zijn. Dat dacht ik eerst. Maar uiteindelijk heb ik het haar spontaan op haar verjaardag gevraagd. Terwijl we gewoon aan het praten waren, voelde ik dat het moment er was. Ik ben de ring gaan zoeken die ik had verstopt, en stelde dan de vraag. Anderhalf uur heeft ze zitten snikken. Ik was overrompeld door de emotie die ik terugkreeg. Ik dacht: ‘Wow, wat gebeurt er hier?’ Ze was zo overmand door geluk.”

Wat doet een man wanneer zijn hart klopt voor een vrouw die niet de zijne is en hij zijn doodgebloede huwelijk geen nieuw leven meer weet in te pompen?

“(denkt even na) Ik heb mijn vriendin leren kennen toen ik nog getrouwd was. Het eerste wat ik dacht was: midlifecrisis. Koop een moto, een sportwagen Spider of een tweedehands Porsche, en het zal wel overwaaien. Maar het ging niet over. Dus begon ik me vragen te stellen. Waarom overkomt dit me? En waarom is de liefde die uitdooft zo klein, en wordt dat gevoel voor die andere zo groot? Ik ben diep in mezelf gaan zoeken. Niet simpel. Want ik moest mezelf de ruimte geven om in mijn ziel te wroeten. Niets wegstoppen of verdoezelen, geen escapisme zoeken. Want daar maak je niemand gelukkig mee, vooral jezelf niet. ‘Wil ik dit wel?’, dacht ik. Is dit ethisch verantwoord ten opzichte van de mijnen? Een gezin geef je niet zomaar op, zeker niet omwille van de kinderen.

“Omdat ik er niet uitraakte, ben ik professionele hulp gaan zoeken. Ook dat vereiste weer een totaal onthullen van de waarheid. Opnieuw pijnlijk. Maar dat luisterende oor hielp me om de dingen te kaderen. Als je jezelf geen ruimte geeft om je diepste ik te exploreren, of als je jezelf verloochent, dan kun je ook geen hulp ontvangen. Het hele proces heeft stukken van mezelf gekost, woelen in mezelf was immens heftig. Want het doet zeer wanneer je beseft dat je op een kruispunt staat: wil ik zo verder of niet? Op een gegeven moment moest ik kiezen tussen de ratio of het hart. Ik ging voor het hart. Maar zodra die keuze was gemaakt, begon het lijden voor de anderen. Want mijn besluit om gelukkig oud te worden kwetste hen. Dat besefte ik zeer goed. En ook dat maakte het weer bijzonder verscheurend. Mocht ik die empathie en dat besef niet hebben gehad, dan was het allemaal zo moeilijk niet geweest.”

‘Too late to apologize’, zingt Timbaland. Geen enkel excuus kan de wonde balsemen die je bij de andere veroorzaakt. Wel integendeel.

“Je verontschuldigen bij de vrouw die je voor een ander gaat verlaten heeft een averechts effect. Wat wil je? Ik snapte haar boosheid en verdriet. Maar aan die empathie van me had ze niets, het maakte haar nog woester. En ook dat snapte ik weer. Maar al dat begrijpen hielp haar geen ene meter verder. Het was als een pleister op een houten been. Enkel de tijd kon de wonden helen, het is een cliché dat klopt. Ik zat daar dus met mijn begrip en mijn schuldgevoel, terwijl ik de communicatie toch moest aangaan, want er waren twee kinderen bij betrokken. Onze zoons waren tien en twaalf. Op die leeftijd beseffen ze al het een en ander. Ook met hen moest ik de dialoog heropstarten. Ik vond het belangrijk om hen duidelijk te maken dat de liefde van hun vader niet was verdwenen. Ik was hun papa, dat bleef. Gelukkig ging hun dagelijkse leven verder, met de school en de vriendjes, maar af en toe zag ik toch een flard van vertwijfeling en angst bij hen bovendrijven. Die momenten heb ik vastgegrepen, om hen gerust te stellen. Ik ben nog steeds papa. Voor altijd.”

Maar ze kregen er wel een stiefmoeder bij. ‘Beter een serpent dan een stiefmoeder’, fulmineerde de oude Griek Euripides lang geleden.

“Voor de jongens was het uiteraard eerst aftasten naar die vrouw die er ineens bij kwam. Wat ging ze doen? Zou ze moedertje spelen, wilde ze een vriendin zijn, of doet ze eerst supertof om nadien in Cruella De Ville te veranderen? (lacht) Emotioneel gezien is het een gigantisch gebeuren om een nieuwe partner bij je vader te zien, die hier en daar ook grenzen stelt. Nans en ik hebben hen in hun waardigheid gelaten, niets geforceerd. Op een bepaald moment zei Nans wel dat we eens moesten praten. We wilden weten wat er in hen omging. Hoe ze dachten. En ze moesten inzien dat het oké was om de dingen te zeggen zoals ze die aanvoelden. Het begon met onschuldige spelletjes. ‘Wat heb je het liefst: Jaws of Dracula? Peper of zout? De bergen of de zee?’ Dat was tof en relaxed. En zo kwamen we bij de emoties. ‘Hart of verstand?’ ‘Wat zijn je angsten?’ We creëerden een sfeer waarin ook diepgaandere gesprekken mogelijk werden. Ik denk dat ze dat nu zo ook wel aanvoelen. Wanneer ze bij ons zijn, doen ze gewoon hun ding. Onlangs nam ik hen mee naar een expo van Ed Templeton in Gent. Ik zou nog veel meer uitstappen met hen willen doen. Maar zij denken dan: ‘Pfff, geef ons onze Playstation.’ Gasten van die leeftijd hangen het ene moment lethargisch in de zetel en het volgende moment staan ze vol energie te springen. Life goes on. En dat is goed zo.”