De moeder aller sporten is een onverbeterlijke junk
Bert Wagendorp is columnist bij de Volkskrant.
De antidopingautoriteit WADA vindt dat Russische atleten voorlopig niet meer mogen meedoen aan atletiekwedstrijden. Ze gebruiken namelijk doping en dat is niet eerlijk. Gisteren verscheen een rapport van 320 pagina's, waarin eerdere bevindingen werden bevestigd uit een Duitse documentaire van de ARD, die vorig jaar december werd uitgezonden onder de spannende krimi-titel Geheimsache Doping.
In Rusland stimuleerden het ministerie van Sport en de geheime dienst dopinggebruik. Positieve tests verdwenen in het riool en desnoods werd er met flinke bedragen geschoven om bestuurders een oogje toe te doen knijpen. Niet zomaar bestuurders, maar bijvoorbeeld de hoogste baas van het IAAF, de Senegalees Lamine Diack.
Dat de atletiek al heel lang is vergeven van doping, weet iedereen die niet sinds 1984 onder een hoogspringkussen heeft gelegen.
De Spelen van 1984 vonden plaats in Los Angeles en de Amerikaanse atletiekbond zette een geheim dopingprogramma op om succes te verzekeren. Dat slaagde. Toen een onderzoeker in 2012 urinestalen van die Spelen (ook wel de 'groeihormoon-Spelen' genoemd) nog eens besloot te onderzoeken, hield hij er al snel geschokt mee op: ze waren praktisch allemaal besmet. Vier jaar later werd de Canadees Ben Johnson gepakt op het middel nandrolon, nadat hij in Seoul ('de anabole steroïden-Spelen') de 100 meter had gewonnen. Later bleek dat er naast hem in de startblokken nóg zes andere gebruikers hadden gezeten, er was één schone deelnemer. Weer vier jaar later wonnen Spaanse atleten in Barcelona ('de epo-Spelen') dertien medailles, tegen één in Seoul. Dat was te danken aan het dopingprogramma van de sportarts Eufemiono Fuentes. Die kreeg later bekendheid als medisch adviseur van wielrenners, tennissers en voetballers, maar hij begon met spuiten in de atletiek.
Die sport kreeg opmerkelijk genoeg nooit hetzelfde imago als bijvoorbeeld het wielrennen, namelijk dat het een dubieuze activiteit van sportieve oplichters is. Toch is de 'Moeder aller sporten' een onverbeterlijke junk. Vermoedelijk speelde bij het toedekken daarvan dezelfde overweging een rol die je ook wel hoort rond banken: too big to fail. De atletiek vormt de ruggengraat van de Olympische Zomerspelen. Die geldmachine zou gaan haperen als het publiek het geloof in de prestaties van de supersterren zou verliezen, sponsors zich zouden terugtrekken en tv-maatschappijen niet langer bereid zouden zijn miljarden te betalen voor de uitzendrechten.
Bij het lezen van het WADA-rapport bekruipt je de gedachte dat het een vrij opzichtige poging is de duistere werkelijkheid van de atletiek opnieuw onder het tapijt te schuiven. Het gaat alleen over de Russen - op dit moment is er geen geschiktere zondebok te vinden. Binnenkort doet de IAAF ook de Keniase hardlopers in de ban en dan kan de nieuwe IAAF-voorzitter Sir Sebastian Coe plechtig verklaren dat zijn sport is opgeschoond en gaan we opgelucht verder. Toen hij drie maanden geleden Diack opvolgde als praeses, noemde Coe de opperknoeier en zakkenvuller nog zijn 'spirituele leider', dat belooft niet veel goeds.
De Britse krant The Sunday Times zegt dat van alle atletiekmedailles bij Spelen en WK's tussen 2001 en 2012 een derde werd uitgereikt aan dopers. Op elk podium stond er een. De Russen zijn goed in atletiek, de Kenianen eveneens, maar ze wonnen samen geen 30 procent van alle plakken. De vermaarde Italiaanse dopingonderzoeker Sandro Donati kwam een paar jaar geleden met de kortste definitie ooit van wat sport is - en zijn gelijk wordt met elk schandaal bevestigd: "Sport is a fraud".