Clan-De Gucht vs. clan-Verhofstadt

Het minste wat je van Gwendolyn Rutten kunt zeggen, is dat de partij onder haar voorzitterschap de rangen gesloten heeft. De liberale incidenten zijn het afgelopen jaar op een halve vinger te tellen geweest, de voor de partij zo kenmerkende opendebatcultuur stond op het laagste pitje sinds mensenheugnis. Maar zie, zijn de lijstvormingen in zicht, dan roert het blauwe potje zich als vanouds.

En neem dat gerust letterlijk. De frontvorming valt rustig samen te vatten als back to the nineties. Net zoals de afgelopen decennia is de strijd om wie de grootste liberaal moet zijn, er eentje tussen De Gucht en Verhofstadt. Alleen zijn de heren zelf naar de achtergrond verschoven. Hun biologische en geestelijke zonen hebben het overgenomen.

De eerste ronde is gisteravond alvast geëindigd op een remise. Normaal gezien zou het Antwerpse provinciaal bestuur stemmen over wie in die kieskring de Vlaamse lijst moet trekken. Zowel Mechels burgemeester Bart Somers als gewezen viceminister-president Dirk Van Mechelen zijn daarvoor kandidaat. Maar na overleg met voorzitter Rutten en Antwerps kopstuk Annemie Turtelboom is die stemming uitgesteld. De komende dagen zal gepoogd worden om alsnog een consensuskandidaat naar voren te schuiven.

Krimpscenario

Beide kandidaten vinden nog steeds dat het lijsttrekkersschap hen toekomt. De kaarten van Somers liggen daarbij ietsje beter, of toch in ieder geval extern. De gewezen minister-president en ex-woordvoerder van Verhofstadt zou zijn populariteit het beste kunnen verzilveren als kopman bij de verkiezingen. Hij zou zelfs gedreigd hebben met nationale politiek te stoppen als hij de eerste plaats niet krijgt. Maar intern ligt Van Mechelen, een ouwe getrouwe van Rutten - ze was destijds zijn kabinetschef - beter. Als het tot een stemming komt, heeft hij wellicht de betere papieren in handen.

Hoe dan ook zitten de liberalen in een krimpscenario en zeker in de provincie Antwerpen, waar ook kanonnen Kris Peeters (CD&V) en Bart De Wever (N-VA) opkomen, zijn de weinige verkiesbare plaatsen erg gegeerd. In de Kamer is zelfs de tweede stek, na minister van Justitie Turtelboom, al een strijdplaats. In Vlaanderen mag de partij blij zijn met drie verkozenen. En behalve Somers en Van Mechelen, dingen ook onder meer Willem-Frederik Schiltz, Philippe De Backer en Martine Taelman mee naar een zitje in een van de parlementen.

Maar de belangrijkste strijd speelt zich af in het liberale wingewest bij uitstek: Oost-Vlaanderen. Daar nemen Mathias De Clercq, de reïncarnatie van zijn leermeester Guy Verhofstadt, en Jean-Jacques De Gucht, zoon van Karel, het tegen elkaar op. Morgenavond moet het provinciale bestuur in Oost-Vlaanderen stemmen wie van hen de Vlaamse lijst trekt. Het ziet er niet naar uit dat de bemiddelingspoging die voorzitter Rutten vandaag nog zal ondernemen, dat nog zal kunnen verhinderen.

Zowel De Gucht als De Clercq zetten gisteren de hakken in het zand. "Ik heb ontzettend veel goesting en ik kan de partij een echte dienst bewijzen, zowel inhoudelijk als electoraal", blijft De Clercq op zijn strepen staan. Jean-Jacques De Gucht benadrukt dat ook hij niet van plan is om gas terug te nemen. Zijn vader gooide gisterochtend op Radio 1 nog wat olie op het vuur. "Jean-Jacques eist terecht het lijsttrekkerschap op. Hij zal dat goed doen en ik hoop dat hij het wordt."

Wordt De Clercq verkozen, wat op basis van eerdere verkiezingsuitslagen erg realistisch is, dan dwarsboomt de clan-Verhofstadt mogelijk nogmaals de plannen van die van de De Guchts. Volgens de geruchtenmolen heeft Karel De Gucht immers ingestemd met een rol op het tweede plan, op voorwaarde dat zijn zoon kopman zou worden.

Vader De Guchts toekomst is immers erg onzeker. Zijn rol in Europa is bijna uitgespeeld. Nog tot eind 2014 is hij Europees commissaris. Zelf hoopt hij op een verlenging van dat mandaat, maar dat is allerminst evident. Om te beginnen moet Open Vld dan al opnieuw in de federale regering zitten en een ministerspost willen opofferen om hem op zijn plaats te houden.

Maar daarnaast kan hij vooral ook gedwarsboomd worden door... Guy Verhofstadt. Diens ambitie om de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie te worden, sluit een verlengd mandaat van De Gucht al op voorhand uit. Al wil De Gucht daar, uiteraard, nog niet van weten. De voorzitter wordt doorgaans geleverd door de grootste partij in Europa en dat de liberalen dat worden, is maar de vraag. De Gucht sabelt de ambities van zijn grote opponent als vanouds vakkundig neer. "Dat zie ik nog niet gebeuren."