België wereldwijd koploper voororgaandonatie
Het aantal Belgische orgaandonoren steeg vorig jaar met 22 procent. Ons land telt nu wereldwijd het meeste orgaandonoren. Dat leren cijfers van de FOD Volksgezondheid. De stijging blijkt echter niet voldoende om de wachtlijsten terug te dringen.
Met 29,7 orgaandonoren per miljoen inwoners heeft België in verhouding het hoogste aantal donoren wereldwijd. Het aantal orgaandonoren ging van 263 in 2010, naar 321 in 2011. Een recordstijging met 22 procent. Ter vergelijking: in Groot-Brittannië groeide het aantal donaties met 21 procent, maar dan wel over een periode van vier jaar.
De goede cijfers zijn vooral te danken aan een strakke wetgeving. "In de Belgische wet is er een 'opting out'-systeem ingebouwd, wat betekent dat iedereen wettelijk een orgaandonor is", verklaart Luc Colenbie, transplantatie- coördinator en secretaris van de Belgische Transplantatieraad. "Weigeraars kunnen zich laten registreren en nabestaanden mogen donatie afwijzen. Maar dat is veel minder vanzelfsprekend dan in een 'opting in'-systeem zoals in Nederland. Daar moeten mensen zelf aangeven dat ze donor willen zijn. In België is het dus voor de arts gemakkelijker bij een overlijden. De communicatie verloopt vlotter. Ze moeten niets vragen. Artsen informeren de nabestaanden als de overledene in aanmerking komt voor orgaandonatie."
Gemiddeld 15 procent weigert dan een donatie. Als de overledene zichzelf registreerde als donor, kan er zelfs niet geweigerd worden.
De tweede reden voor het hoge aantal orgaandonoren in België is de uitgebreide sensibilisering. Zowel de overheid, de gemeentebesturen als tientallen vzw's voeren geregeld actie om zoveel mogelijk mensen op de donorlijst te krijgen. De FOD Volksgezondheid denkt er onder meer aan om levende orgaandonoren een vergoeding uit te betalen voor medicatie, ziekenhuiskosten en werkverlet. Het is nog wachten op de resultaten van een financiële haalbaarheidsstudie. "Naast de burgers worden ook de vele ziekenhuizen zonder transplantatiecentrum geïnformeerd. Zij zijn een vitale schakel om organen tijdig getransplanteerd te krijgen", zegt Colenbie.
Wachtlijsten
Ondanks de mooie cijfers blijft er in België een tekort aan donoren. De recordstijging heeft geen grote impact op de wachtlijsten. Momenteel wachten er 1.155 mensen op een nieuw orgaan: 837 nier-, 147 lever-, 118 long- en 53 hartpatiënten. Dat is maar 2,5 procent minder dan in 2010. Vooral nier- en leverpatiënten werden sneller geholpen in 2011. Die wachtlijsten krompen met 4,5 procent. De wachtrij voor de hartpatiënten bleef gelijk, die van de longpatiënten dikte daarentegen aan met liefst 34 procent. De verklaring is dat donoren meestal mensen op leeftijd zijn, waardoor het hart en de longen te versleten zijn voor transplantatie.
"De meeste patiënten moeten gemiddeld drie tot vier jaar geduld hebben", zegt Colenbie. "En wekelijks overlijden twee mensen omdat er geen orgaan beschikbaar is. Dat blijven harde cijfers. Maar je mag nog de efficiëntste werking hebben, de vraag zal het aanbod altijd overstijgen. Waar het op aankomt, is de schade zoveel mogelijk beperken. Zoveel mogelijk mensen helpen. En dat lukt beter met 22 procent meer orgaandonoren."