'Ouders, gooi uw angst in de prullenbak'

Comazuipen bij jonge tieners, meisjes die een aanval of aanranding in scène zetten. Ouders krijgen tegenwoordig heel wat op hun bord. 'Het ergste wat je kunt doen is je kroost om de oren slaan met doemberichten', zegt gedragstherapeute Marijke Bisschop. 'Dat haalt je kind enkel naar beneden.'

Heel wat ouders hebben er geen flauw benul van hoeveel hun kroost drinkt, waarschuwt u. Hoe komt het dat zij zo onwetend zijn?

Bisschop: "Het probleem is: voor veel ouders is alcohol niet zo'n grote bekommernis. Als ze hun kind oppikken na een feestje en hun zoon of dochter ziet er wat bezopen uit, zullen ze algauw zeggen: 'Slaap straks maar lekker je roes uit.' Merken ze daarentegen dat hun tiener wiet rookt, dan raken ze compleet in paniek. Alcohol wordt sterk onderschat.

"Komt daarbij dat kinderen hun drankmisbruik ook makkelijk kunnen verstoppen, ze belanden niet altijd op de spoed. Zelf vinden ze geen graten in zo'n zuippartij, maar ze beseffen wel dat hun ouders het niet goedkeuren. Maar openhartig praten, dat doen jonge tieners vooral met vrienden. Als ouder heb je trouwens meer dan ooit het raden naar die vriendenkring. Vroeger belde er nog eens een kameraad op de vaste lijn. Zo ving je als ouder hier en daar een naam op. Nu trekken ze zich met hun gsm terug op hun kamer of praten ze via Twitter of Facebook. Onlangs had ik hier een jongen van twaalf met een iPhone, ik schrik nergens meer van. (lacht)"

"Ik hoor vaak in mijn praktijk: bier en wijn is voor seuten. Een fuif kan niet meer geslaagd zijn als er geen wodka of gin aan te pas komt. Tieners zijn dan ook ontzettend bang dat er niemand op hun feestje zal opdagen als er geen sterkedrank in huis is. Sommige ouders geven daaraan toe. Ze willen zelf niet ouderwets overkomen, willen dat hun kind populair is. En ondertussen krijgen ze ook nog de medaille 'toffe ouders' opgespeld. Zij worden te veel vriend van hun kind, iets wat ik sterk afraad."

Welke rol moeten ouders dan wel spelen?

"De truc is: luisteren en een open gesprek voeren, zonder dat de angst van je gezicht af te lezen is. Want dat is weleens het geval als het over binge drinking of drugs gaat. Maak je kind duidelijk: 'Het is fijn dat je van het leven proeft, maar we moeten een aantal afspraken maken. Schend je die, dan volgen er sancties.' Een volwassen relatie met je kind dus, waarin je je kroost de keuze geeft.

"Dat is het 'normale' patroon: je schenkt vertrouwen, het kind gaat een stap te ver en krijgt op zijn donder, maar daarna moet er opnieuw vertrouwen zijn. Ik ging in mijn puberteit ook weleens over de schreef. En ik hoop van u hetzelfde. Want zo hoort het. Jongeren hebben behoefte aan ouders bij wie ze al eens tegen de schenen kunnen schoppen, wetende dat er sancties zullen volgen. En wetende dat die openheid er is."

In de media duiken geregeld berichten op over meisjes die zichzelf toetakelen en nadien verzinnen dat ze aangevallen zijn. Wat moeten we daarvan denken?

"Dat zijn meisjes die schreeuwen om aandacht, net zoals iemand die te veel pillen inneemt. Vaak voelen die kinderen zich onbegrepen of ze stellen het niet goed op school. Die verzinsels lijken voor hen de enige manier om aandacht te trekken."

Copycatgedrag speelt daar een rol in. Maar ook ouders moeten in eigen boezem kijken, vindt u.

"Veel tieners klagen over de immense druk die ze thuis ervaren. Alleen hun schoolrapport lijkt te tellen. 'Want anders raak je nooit aan een deftige job.' Veel ouders zijn zo bezorgd over de toekomst van hun kind dat ze het voortdurend om de oren slaan met doemberichten: 'Je zult je jaar moeten overdoen als je zulke slechte punten haalt.' Of: 'Het is crisis, veel kans dat je geen werk vindt'. En bij een slecht rapport horen ze dat niet één keer per dag, maar zeker tien keer. Ze krijgen het idee ingeprent dat ze falen.

"Rond Kerstmis kreeg ik zeker tien telefoontjes van moeders die in tranen waren omdat hun kind zo'n slecht rapport had. Dan zeg ik: 'Het is nog maar kerst, waar maak je je in godsnaam zorgen over? Dit is toch geen ramp.' Veel ouders dragen die angst over op hun kind, maar tieners kunnen die last niet dragen. Dat haalt hen naar beneden. Kinderen hebben juist nood aan dromen. Daarom is het belangrijk dat je positief blijft, hen aanmoedigt. Dus ouders, gooi die angst in de prullenbak. Angst is alleen maar een valkuil."