Travis Bicklewas een Belg

"When we decided on the poster art forTaxi Driver, we went to the man who had createdRock Dreams. He understood exactly what we wanted and he not only delivered it but surpassed it - he knew the character of Travis Bickle inside out, his stance, his environment, and - most importantly - his eyes. I started and ended the picture with Travis's eyes, watching, sensitive instruments that registered any potential enemies. Again, he knew where the danger was."

De woorden zijn geschreven door Martin Scorsese, meester van het grote scherm, en vertellen over Guy Peellaert, over wie je op Wikipedia leest: "Guy Peellaert (Brussel, 6 april 1934 - Parijs, 17 november 2008) was een Belgisch graficus en popartkunstenaar, die internationaal befaamd was om zijn fotorealistische portretten van figuren uit de rockgeschiedenis."

Het is het Filmfestival van Gent, morgen van start en voortaan Film Fest Gent genoemd, dat de brief exposeert, in een tentoonstelling over Scorsese in het Caermersclooster. Het is de affiche vanTaxi Driverdie daarbij de aandacht trekt, als campagnebeeld.

En het is Patrick Duynslaegher, artistiek directeur van het Film Fest Gent, die zegt: "We hebben Martin Scorsese uiteraard laten weten dat we dit jaar op hem wilden focussen. Niet veel later kregen we via zijn assistent deze brief toegestuurd. Heel mooi. Het moet zijn dat de affiche vanTaxi Driverhem nog steeds nauw aan het hart ligt, na al die jaren. Intussen is het natuurlijk een zeer iconisch beeld geworden."

Op dat beeld zie je Robert De Niro, staand. Je ziet een gele taxi. New York zoals je het alleen van films kent: nachtelijk, koortsig, obscuur verlicht. Je ziet letters, als een sokkel onder De Niro.Taxi Driver. A Bill Philips production of a Martin Scorsese film. En, eronder: "Jodie Foster. Albert Brooks as 'Tom'. Harvey Keitel. Leonard Harris. Peter Boyle as 'Wizard' and Cybill Shepherd as 'Betsy'."

Namen die beelden oproepen. Jodie Foster, piepjong, als straathoertje. Robert De Niro met legerjas en hanenkam. Voor de spiegel, in doodsdrift:"You talkin' to me? You talkin' to me? You talkin' to me? Then who the hell else are you talking... You talking to me?"

Niks coke

Guy Peellaert, in een interview metKnackvlak voor zijn dood: "Zal ik je eens iets vertellen over de affiche die ik maakte voorTaxi Driver? Iets wat maar weinig mensen weten? De man die je daar voor zijn taxi ziet staan, dat is Robert De Niro niet. Of toch niet helemaal. Het is zijn hoofd wel, maar op mijn lijf gemonteerd. Een ideetje van mijn vrouw, die toen nog gek was van ons allebei."

Film en affiche zijn op 1976 gedateerd. Fris ogen ze nog allebei. Ze glimmen, ze zinderen, ze inspireren generatie na generatie. En toch, aldus Peellaert in datzelfdeKnack-interview, gaat achter de affiche geen plan maar twijfel schuil.

"Eerst ging ik de affiche vanMean Streetsmaken voor Scorsese. Maar om de een of andere reden kwam dat er niet van. VoorTaxi Drivervloog ik naar LA, waar Scorsese de film aan het monteren was. Ik herinner me nog dat hij zospeedywas, dat ik bij een van zijn assistenten informeerde of hij niet wat veel coke gebruikte. "Coke?", vroeg die, stomverbaasd. "Niks coke. Marty probeert gewoon te stoppen met roken." Blijkbaar pafte hij daarvoor drie pakjes per dag. Wat me ook altijd zal bijblijven, was de enorme opluchting toen ik de film helemaal gezien had. Voor mij affiche had ik me moeten baseren op een ruwe montage. Van niet eens een derde van de film. 'Wat als er ergens een ufo in het scenario zat waar ik niks van afwist?', zat ik de hele tijd te panikeren.(lacht)"

Belpopschiet je door de geest. Het leven van Guy Peellaert, in 2008 gestorven na een lange strijd tegen de trage sloper genaamd kanker, smeekt om een documentaire. Film. Vertelling.

Want hoe bijzonder is het niet: een Belg op de wishlist van The Rolling Stones (voor de hoes bij hun elpeeIt's Only Rock 'n Roll), Bowie (Diamond Dogs), Willy DeVille (Horse of a Different Color). Een Belg gevraagd door Wim Wenders (voor de affiches vanParis, TexasenHimmel über Berlin), Robert Altman (Short Cuts) en Robert Bresson (L'argent). Een Belg bejubeld door Federico Fellini, John Lennon, Tom Waits en Jack Nicholson.

De anekdotes zijn vaak verteld, maar te weinig gekend. Lennon liet de omslag van Peellaerts beeldboekRock Dreams, waarop hij samen met Dylan, Hendrix en Elvis te zien is, inlijsten. Waits was een tijdlang een vriend. Jack Nicholson bezit zestien van Peellaerts originele schilderijen. Jim Steranko, een Amerikaanse graphic artist, vertelde: "Guy Peellaert is voor Europa wat Andy Warhol was voor Amerika, behalve dat Guy meer talent had."

Weinig verwonderlijk, dus, dat Martin Scorsese midden jaren zeventig aan de Belg dacht. In zijn woorden:

"At some point back in the 70s, I came across a book of paintings calledRock Dreams. I started thumbing through the pages and I was taken aback. Here were the heroes of rock and roll, blues and country, past and present, in settings that encapsulated their mythical auras and that preserved the danger of their music."

Peellaert, begonnen als tekenaar van psychedelisch-erotische strips alsPravda, la survireuseenLes aventures de Jodelle, gonsde in die tijd door de wereld van rock-'n-roll en film. Zijn droomwereld.

Kunst of kitsch

Een citaat: "Elvis, en later Johnny Cashet les autres, deden een compleet nieuwe wereld voor mij opengaan. En wereld die niks van doen had met dat bekrompen, katholieke en spartaanse milieu waarin ik was opgegroeid. Ik ga nooit de eerste keer vergeten dat ik een rock-'n-rollcafé op de Vismarkt binnenstapte. De vrouwen die ik daar zag, de bijna vulgaire wulpsheid die ze uitstraalden. Die kwamen precies van een andere planeet. Zeker in vergelijking met de muffe nonnetjes die bij ons thuis over de vloer kwamen."

Maar, zei hij ook: "Ik heb altijd wat aan de zijkant van de mainstream vertoefd. Ik hou niet van mainstream, maar ook niet vankunst mit grossem Ken de intellectuele benaderingen die daarbij gesleept worden."

Het gevolg van die gedachte is dubbelzijdige faam, een aanzien met twee kanten. Kunst voor de een, kitsch voor de ander. Roem die naast zeldzaamheid staat:Rock Dreamsvalt in geen boekhandel te bespeuren, over de affiche vanTaxi Driveris in België weinig geweten.

Veelzeggend is de plek waar Peellaert logeerde, in de tijd vanTaxi Driver: in de galerie van Domenico Sicilia, een vage vriend van een vriend die zonder Peellaerts medeweten een galerie op zijn naam had geopend in LA. Met vervalste handtekening.

Peellaert daarover: "Ik weet wat ik had moeten doen om in het Louvre te geraken. Of om geridderd te worden. Ik heb het altijd geweten. Maar ik heb dat nooit nagestreefd. Integendeel. En daar heb ik nog geen seconde spijt van gehad. De goede kunst, de ware kunst, en de oprechte kunst, die is altijd in de underground gemaakt."

Het laatste woord is aan Martin Scorsese. Hij schrijft:

"People often tell me how much they love theTaxi Driverposter. I always tell them that there was only one man for the job. His name was Guy Peellaert."

De overzichtstentoonstelling over Martin Scorsese in het Caermersklooster in Gent gaat vrijdag open voor het publiek. Donderdag brengen we in M verslag uit.