VN overwegen ecocide te erkennen als internationale misdaad
De Verenigde Naties denken eraan om na genocide ook ecocide te bestraffen als een internationale misdaad. Daarom hebben topadvocaten een opmerkelijk testproces bepleit aan het Britse Hooggerechtshof, waarin twee oliebaronnen werden veroordeeld voor de vernietiging van het milieu. 'Maar de milieustrijd hoeft niet per se juridisch gevoerd te worden', vindt Stien Coessens van Greenpeace.
Oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid, agressie en genocide. Dat is het lugubere lijstje van menselijk kwaad dat door de Verenigde Naties wordt vervolgd aan het Internationaal Strafhof van Den Haag. Die opsomming wordt binnenkort misschien wel aangevuld met ecocide, want de Verenigde Naties overwegen CEO's van vervuilende bedrijven voortaan ter verantwoording te roepen in Den Haag. Vrijdag werd een proefproces bepleit aan het Britse Hooggerechtshof in Londen.
Topadvocaten, rechters en een kritische volksjury. Hoewel de mannen in het beklaagdenbankje geen echte oliebaronnen waren, namen de advocaten hun testproces bloedserieus. Hun cliënten werden aangeklaagd voor het winnen van olie uit teerzanden in Canada en olievervuiling in de golf van Mexico. Omdat er vooraf geen script werd vastgelegd, kon de beslissing van de jury alle kanten uit. Die oordeelde uiteindelijk dat de twee nep-CEO's van 'Global Petroleum Company (GPC)' en 'Glamis Group' zich schuldig hadden gemaakt aan ecocide.
Een fictief proces, maar de vernietiging van het milieu is volgens de Britse advocate en activiste Polly Higgins levensecht. Higgins is de bezielster van het rechtsconcept 'ecocide', dat ze beschrijft als "de uitgebreide schade aan of vernietiging of verlies van ecosystemen in een bepaald gebied, door menselijke activiteit of andere oorzaken, met dusdanige reikwijdte dat het vreedzame gebruik van het gebied door de inwoners flink is verminderd".
Milieuorganisatie Greenpeace heeft toch haar twijfels bij de juridische wenselijkheid van het concept. "De milieustrijd hoeft niet per se juridisch gevoerd te worden", vindt woordvoerster Stien Coessens van Greenpeace Belgium. "In het verleden zijn er belangrijke rechtszaken geweest, maar in eerste plaats leggen we de nadruk op sensibilisering en wetenschappelijk onderzoek om problemen aan de kaak te stellen."
Antikapitalistisch
Volgens Higgins staat ecocide alvast niet helemaal los van het erg beladen 'genocide'. "De vernietiging van het milieu doet de voorraden van de aarde slinken, en dat leidt tot conflicten. Alleen door ecocide strafbaar te maken, kunnen we er dus voor zorgen dat winst niet langer voorrang krijgt op het welzijn van de aarde", vertelt de activiste aan de Britse krant The Guardian. Al is Higgins naar eigen zeggen niet antikapitalistisch. "Bedrijven kunnen veel winst maken door oplossingen te vinden voor de klimaatverandering, de vernietiging van het natuurlijk woongebied of het uitsterven van planten en dieren."
Om ecocide te erkennen als internationale misdaad, zullen de VN het Statuut van Rome moeten wijzigen. Dat legde in 1998 de basis voor het Internationaal Strafhof en kan alleen aangepast worden met de goedkeuring van een tweederdemeerderheid van de lidstaten. Deadline en stemming van het uitgewerkte voorstel volgen in 2012.