Merkel pakt uit met Europees groeiplan
Angela Merkel heeft de veranderde stemming in Europa goed begrepen. Onder druk van Frankrijk en haar binnenlandse oppositie vult de bondskanselier haar rigide EU-begrotingspolitiek aan met een groei- en banenplan, weliswaar een 'Duitse 2.0-versie'.
Het succes voor de groeistrategie van de Franse president François Hollande is de Duitse bondskanselier Angela Merkel niet ontgaan. Haar Bondsregering zal daarom in aanloop naar de beslissende EU-top van eind juni uitpakken met een eigen Duits zespuntenplan voor meer groei en banen in Europa, zo meldde het tijdschrift Der Spiegel.
Opmerkelijkst is hun voorstel om in de eurolanden die het hardst door de crisis werden getroffen Sonderwirtschaftszonen te creëren, een soort bijzondere economische zones. Buitenlandse investeerders zouden daar aangetrokken kunnen worden door belastingvoordelen en soepelere regelgeving. Uit een land als Griekenland bleven vele buitenlandse investeerders de voorbije jaren weg door de zware lasten en de traagheid van de bureaucratie.
Merkel grijpt in haar plan ook terug naar de economische recepten van na de Duitse eenmaking in 1990. In elk crisisland zou een privatiseringsfonds kunnen worden opgericht, gemodelleerd naar het Treuhandanstalt-agentschap, dat staatsondernemingen privatiseerde van de DDR - een evolutie die Merkel als Oost-Duitse politica van nabij meemaakte.
De Treuhandanstalt privatiseerde om en bij de 8.500 Volkseigener Betrieb - DDR-speak voor staatsbedrijf, van de staal- tot de landbouw- en cultuursector. Maar de Treuhand liep geen vlekkeloos parcours, en dat kan meteen ook de kritiek op dit aspect van Merkels plan worden. De privatiseringen eisten grote offers van de burgers. Van de 4 miljoen werknemers behielden er slechts 1,5 miljoen hun originele baan. De zwakke lidstaten met een groot banentekort zullen huiveren om in dit klimaat nog meer mensen aan de deur te zetten.
Arbeid goedkoper
Makkelijker aanvaardbaar is haar voorstel is om het 'duale' Duitse systeem van beroepsopleiding toe te passen op lidstaten met een hoge werkloosheid. School en werk kunnen dan gecombineerd worden. De werkgevers krijgen belastingvoordelen om jongeren deeltijds tewerk te stellen. Spanje voert het systeem nu al in om schoolverlaters niet in de werkloosheidsval te laten trappen. Merkel pleit tegelijk voor een hervorming van de Europese arbeidsmarkt: arbeid moet minder duur worden door lagere fiscale en sociale lasten. Ook stelt ze voor het ontslagrecht te versoepelen.
Merkel had geen andere keuze dan een groeistrategie voor te stellen. Op de informele EU-top van woensdag kwam ze onder grote druk te staan van Franse president Hollande. Sinds zijn verkiezing op 6 mei wil hij de teugels vieren van de rigide Duitse besparingspolitiek die zijn voorganger Nicolas Sarkozy op EU-niveau wel steunde.
In eigen land voelt Merkel de hete adem van de oppositie in de nek. De sociaal-democratische SPD onder leiding van Hannelore Kraft won op 13 mei de verkiezingen in Duitslands grootste deelstaat Nordrhein-Westfalen. Kraft werd meteen een kandidaat-kanselier genoemd als de SPD in 2013 Merkels CDU kan verslaan.
In de Duitse Bondsdag heeft de fractieleider van de socialistische SPD, Frank-Walter Steinmeier, van een focus op groei en banen een voorwaarde gemaakt om in te stemmen met het nieuwe EU-begrotingsverdrag. Dat verplicht budgettair evenwicht en discipline op straffe van sancties. Voor de goedkeuring van dit Fiscal Compact is een tweederde meerderheid vereist. De conservatief-liberale Duitse regering heeft dus de steun van de socialisten en groenen nodig. "Ik garandeer u dat het begrotingsverdrag er alleen maar komt als er extra groei-elementen zijn", zei Steinmeier aan Der Spiegel.
Merkel wil voor de volgende EU-top een akkoord met de oppositie. Na haar terugkeer uit Brussel ontmoette ze donderdag alle partijleiders, ook van de oppositie. Hoewel er nog geen akkoorden werden gesloten toonde SPD-voorzitter Sigmar Gabriel zich optimistisch. "Het is duidelijk dat mevrouw Merkel en haar regering nu in onze richting zullen bewegen. De blokkade van de regering voor een bijkomend groei- en investeringsverdrag is opgeheven."
De Duitse SPD werkt in nauw overleg met de Franse president François Hollande, die politiek de wind in de zeilen heeft. Volgens prognoses maakt zijn PS grote kans om de Franse parlementsverkiezingen van 10 en 17 juni te winnen.
Merkel blijft één groot voordeel hebben op haar Franse collega. Om een campagneslogan van gewezen VS-president Bill Clinton te parafraseren: it's the economy, stupid. "De harde waarheid is dat Frankrijk kwetsbaarder is dan Duitsland", schreef The Economist. "Het wordt voorspeld dat Parijs volgend jaar zijn begrotingsdoel niet zal halen, en Franse banken zijn gevaarlijk blootgesteld aan zwakke Europese landen. (...) Als Hollande alle kwesties op tafel wil leggen, dan moet hij ook gevraagd worden wat Frankrijk zelf gaat doen op het vlak van binnenlandse hervormingen".
In haar nieuwe schaakspel met Hollande deed Merkel gisteren dan ook een meesterzet. Uitgespeeld is 'das Mädchen' nog lang niet.