IMF slaat mea culpa over Griekenland, EU niet

Een onafhankelijk rapport van experts van het IMF maakt brandhout van de manier waarop de redding van Griekenland is aangepakt. Ook de samenwerking met de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank, in het kader van de trojka, krijgt een dikke onvoldoende.

De EU gaat een grondige analyse maken waarin Europa de lessen trekt uit de voorbije 3,5 jaar. Zo beloofde de woordvoerder van Olli Rehn in een reactie. Toch wordt vanuit Europa benadrukt dat de samenwerking met het IMF "zeer goed werkte" en "constructief" was, zeker in programma's voor landen als Portugal en Ierland. Wel wordt erkend dat Europa tijd gekocht heeft en onervaren was bij het losbarsten van de Griekse crisis.

"Dit is een leerproces", klinkt het bij de Europese Commissie. "Je kunt altijd terugkijken hoe de zaken in een ideale wereld anders en beter waren aangepakt. Maar in dit geval werd Europa geconfronteerd met een noodsituatie zonder voorgaande. Er was speculatie over een Griekse exit, wat druk zette op het proces van privatisering in Griekenland en tot een onstabiel klimaat leidde in de hele eurozone. Europa beschikte nog niet over een reddingsfonds. We hebben toen in enkele weken tijd een ad-hocoplossing moeten vinden", aldus de woordvoerder.

De situatie was wat ze was, klinkt het bij de Europese Commissie. "We beschikken nu met het noodfonds ESM over de grootste regionale verdedigingswal ter wereld." In ruil voor leningen ter waarde van 110 miljard euro kregen de Grieken de opdracht fors te bezuinigen en zwaar te hervormen. In 2012 volgde een nieuwe reeks directieven.

Schade onderschat

Drie jaar later erkent het IMF in het interne document dat het de schade zwaar onderschatte die de besparings- en hervormingsmaatregelen zouden aanrichten in de Griekse economie. Achteraf bekeken had Griekenland nooit financiële steun van het IMF mogen krijgen, luidt het. "Want het land voldeed niet aan drie van de vier criteria die het IMF stelt aan landen die hulp vragen." Die criteria komen er kortweg op neer dat de instelling alleen kredieten mag verschaffen aan solvabele landen. En dat was Griekenland in 2010 allerminst.

Het IMF trad naar eigen zeggen ook zijn eigen regels met voeten om de Griekse schuld toch maar als "houdbaar" te bestempelen. De instelling geeft ook toe de ontwikkeling van de Griekse schuld "helemaal verkeerd" ingeschat te hebben. "Met ons antwoord op de Griekse crisis hebben we eigenlijk vooral tijd gekocht om de impact op de andere lidstaten van de eurozone te beperken", klinkt het.

Drie jaar na de eerste redding van het Zuid-Europese land komt het IMF tot de conclusie dat een schuldherschikking beter veel sneller doorgevoerd was. Uiteindelijk kwam die herschikking er pas in mei 2012.

"Een onmiddellijke herstructurering was goedkoper geweest voor de Europese belastingbetalers", luidt het. "Maar een snellere herschikking was politiek moeilijk haalbaar. Verschillende eurozonelidstaten verzetten zich daartegen", reconstrueert het IMF.

In het document spaart het IMF de Europese Commissie ook niet. "De Commissie probeerde steeds door consensus tot beleidsposities te komen, boekte maar weinig succes in de implementatie van begrotingsvoorwaarden... en had geen ervaring met crisismanagement", luidt het snoeiharde oordeel.

Volgens het IMF was de Commissie ook zo geobsedeerd door de naleving van EU-normen dat ze geen rekening hield met de impact van maatregelen op de groei. "Ze slaagde er dan ook niet in een wezenlijke bijdrage te leveren bij de uitwerking van structurele hervormingen die tot groei leiden."

Groeiprognoses

Over de groeiprognoses voor Griekenland verschilden het IMF en Europa de afgelopen jaren ook grondig van mening, blijkt uit het document. "Griekenland haalde die groeiprognoses helemaal niet, maar moest wel dezelfde doelstellingen blijven realiseren als het op de afbouw van het begrotingstekort aankwam. Hoe groter de economische krimp bleek te zijn, des te ambitieuzer werden de begrotingsdoelstellingen."

"Europa kan niet tevreden kan zijn met de redding van Griekenland", erkende eurocommissaris Joaquín Almunia. "Maar niemand is perfect."