'We missen de kans om af te rekenen met het verleden'
Valpartijen in de massasprint omdat renners de nieuwe pijnstiller Tramadol gebruiken. Of wat dacht u van het nieuwe wondermiddel GW501516, dat kanker veroorzaakt? Dan hebben we het nog niet over corticosteroïden. Neen, de strijd tegen doping in het wielrennen is nog lang niet gestreden. Toch geeft professor Peter Van Eenoo van het Gentse Doping Control Lab de moed niet op.
De vraag is eenvoudig, het antwoord is dat waarschijnlijk niet. Maar hoe ver staat het wielrennen in de strijd tegen doping?
"Wielrennen staat verder dan eender welke sport. De UCI speelt een voortrekkersrol. Zij doet de meeste dopingcontroles en heeft het bloedpaspoort mogelijk gemaakt. Op die manier voeren we een zeer efficiënte strijd tegen epo en bloedtransfusies. Ik zeg niet dat wielrenners geen epo meer gebruiken. Maar als het gebeurt, is het in zeer kleine doses. Het is homeopathie, zonder effect en met weinig risico op gezondheidsschade.
"Betekent dit dat we er zijn? Neen. Er blijft een probleem met gebruik van kleine hoeveelheden lichaamseigen steroïden zoals testosteron. Gelukkig loopt dat verhaal ten einde. Groeihormoon is een ander probleem. De detectietijd gaat van een paar dagen tot enkele uren. Controles op groeihormoon moeten erg goed worden gecoördineerd.
"Dan zijn er de zogenaamde research chemicals. Dat zijn producten in de klinische fase, die wel al verkrijgbaar zijn op het internet en ook al worden gebruikt."
De Russische wielrenner Valery Kaykov is op GW501516 betrapt.
"Het WADA heeft drie weken geleden gewaarschuwd voor GW501516. Dat is zo'n experimenteel product waarvan nu bewezen is dat het kanker veroorzaakt. De firma die het ontwikkelde, heeft de klinische fase stopgezet. Het zal nooit op de markt komen, maar het wordt wel gebruikt. Iemand leest iets in een wetenschappelijke publicatie en vraagt zich af of hij dat kan laten produceren. Ja, dat kan. In labo's in China, of waar ook. Het enige wat je nodig hebt is een commercieel brein en weinig scrupules."
Waarom is daar een markt voor?
"Proeven bij muizen bewijzen dat de combinatie GW501516 en Aicar een groter uithoudingsvermogen oplevert. Ik zal niet zeggen dat dat voor mensen niet zo is. Maar je krijgt er wel kanker van. Aicar lijkt minder risicovol, al is dat niet zeker."
Hoeveel van dat soort designer dopingproducten bestaan er?
"Ik heb weet van minimaal dertig."
Hoeveel dokters van het kaliber Fuentes of Ferrari lopen er nog rond?
"Geen idee, maar ze zijn er zeker. Niet iedereen ging bij Fuentes of Ferrari. De universiteit van Freiburg werkte samen met de Telekom-ploeg. In Wenen was er HumanPlasma. Er moeten dus nog andere dokters en labo's zijn. Ik sluit niet uit dat ook overheden helpen."
Hoe kunt u dan geloven in een mentaliteitswijziging?
"We zijn een unieke kans aan het missen om af te rekenen met het verleden. Om de zes maanden komt er een oud verhaal naar boven. Kom op dan met alle verhalen. Dan zijn we daar meteen van af. Misschien moet het WADA dat regelen."
Of de controles moeten nog performanter worden.
"Wij, de dopinglabs, zijn er niet om mensen te pakken. Wij zijn er om te maken dat er geen onverantwoorde medische risico's worden genomen. Om te maken dat er fair play blijft en dat de regels van de sport gerespecteerd worden. Vandaar ook dat, wanneer wij een nieuwe methode hebben, onmiddellijk publiceren. Als we dat niet deden, zouden we misschien meer atleten betrappen. Maar dat is niet de bedoeling. De bedoeling is zo veel mogelijk atleten weg te houden van doping."
Wat vindt u van het cortisoneverhaal van Gilbert?
"Ik ga het niet over Gilbert hebben. Maar corticosteroïden zijn in principe verboden. Tenzij ze therapeutisch noodzakelijk worden geacht. Je mag alleen puffen. Een gel of een zalfje mag ook. Heel vaak worden ze ingespoten of rectaal of oraal ingebracht. De dosis is groter, het euforiserend effect ook. Maar het is verboden. Cortisonen zijn een psychologisch placebo.
"Het lichaam is vermoeid, maar je voelt het niet. Je raakt er opgeblazen van, maar dat gaat weer weg. Helaas. Je kunt er ook suikerziek van worden of osteoporose krijgen waardoor je botten gaan breken. Het leidt tot het afbreken van de spieren. Het hart is ook een spier. Gaumont nam corticosteroïden tijdens het seizoen en moest buiten het seizoen anabole steroïden nemen om zijn spieren weer te laten aangroeien."
Toch worden ze ten overvloede gebruikt.
"Corticosteroïden zijn echt wel een probleem in het wielrennen. Ook een probleem: Tramadol. Dat heet Contramal in de handel. Tramadol is een heel sterke pijnstiller, niet verboden. En daar zitten we met een probleem. Volgens de verhalen die ons bereiken, gebruiken renners ze in volle finale tegen alle mogelijke pijnen. Maar je krijgt er een soort dronken gevoel van, je handelingen zijn minder gecoördineerd. Dat geeft een bijkomend risico. Vergelijk het met een massasprint waarin een aantal renners een lichte alcoholintoxitatie hebben."