De stille twijfelaar in de agressieve brulaap

Je moet op iedereen z'n kop kunnen kakken

Komiek, brulboei, zanger en straks ook presentator van De zwaarste lijst op Studio Brussel. Alex Agnew (36) is het allemaal en doet het allemaal met evenveel bezieling. Om een beetje controverse zit de Britse Antwerpenaar evenmin verlegen. Beetje Joden onderuithalen, wat met de paus lachen. 'Elke cultuur heeft het recht om in haar hemd te worden gezet', vindt hij. DOOR BART STEENHAUT / FOTO's ALEX VANHEE

Hij ziet er wat stoer uit met zijn enorme tattoos, opgesteven vetkuif en kettingen aan zijn broek, maar Alex Agnew blijkt een watje. Een watje dat weliswaar niet op zijn mond is gevallen, maar toch. Het laatste jaar is zijn status als stand-upcomedian zodanig gegroeid dat hij steeds vaker voor televisie wordt gevraagd, tot en met Peking Express voor BV's. "Dat wimpel ik beleefd af met het excuus dat ik het te druk heb. Maar als je dat nu ook gaat opschrijven is die smoes voorgoed om zeep."

De reden waarom hij wel heeft toegestemd om op Studio Brussel te presenteren, staat af te lezen op het bloedrode Queens of the Stone Age-T-shirt dat hij vandaag heeft aangetrokken. "Ze hebben me gebeld als muziekfan, niet als komiek. Als ze de lijst van BV's overlopen die naar metal, punk en hardcore luisteren, zijn ze snel rond, denk ik. Dan hou je enkel Vincent Van Quickenborne over en met hem is de kans op een geestig programma net iets kleiner."

Wat trekt je aan in harde muziek?

Agnew: "Van jongs af aan vond ik het een goede uitlaatklep voor mijn agressie. Ik voelde me nooit ergens thuis en metal is muziek voor mensen die zich nergens thuis voelen. Ik kon me er ook een fuck you-houding mee aanmeten. Een echte rebel is nooit iemand die er niet bij wil horen. Hij kan het gewoon niet. Zo is het bij mij altijd geweest. Vanaf het moment dat er een kliek was waar een gedragscode en bepaalde uiterlijkheden aan vasthingen, haakte ik af. Niet om dwars te liggen, maar omdat het tegen mijn natuur indruiste."

Waar kwam de agressie vandaan die je zo nodig in die muziek kwijt moest?

"Ik ben sowieso vrij agressief en kan me enorm kwaad maken. Ik reageer me graag af. Daarom ben ik destijds ook gevechtssporten beginnen te doen. Bij hardcorepunk is de dansstijl op zich al een soort kickboksen. Ik kon alles van me af gooien en achteraf heel stoer de blauwe plekken aan mijn vrienden laten zien.

Dat ik mijn agressie zo kon kanaliseren heeft me enorm veel deugd gedaan.

"Vandaag is stand-upcomedy en optreden met de groep Diablo Blvd. mijn uitlaatklep. Anders zou de drempel om iemand echt fysiek aan te pakken veel lager liggen, hoewel ik eigenlijk een groot mietje ben. In het dagelijkse leven ben ik geneigd om vriendelijk te zijn en confrontaties te ontlopen, terwijl ik die op het podium net opzoek. Kennelijk zit er dus toch een deel in mij dat graag provoceert, dat voortdurend de knuppel in het hoenderhok wil gooien."

Is hij dan een alter ego, de Alex Agnew die met zijn grote muil voor een publiek staat te schreeuwen?

"Hij is alleszins onbevreesder dan ik. Moediger ook. Iemand die alles onder controle heeft, wat ik naast het podium helemaal niet heb. Al kan ik soms wel een kommaneuker zijn. Cd's moeten bijvoorbeeld recht in het doosje zitten, maar de afwas mag dan weer dagen blijven staan. Al doe ik die wel als mijn vriendin het vraagt. Mocht je haar kennen, dan zou je dat begrijpen, want geloof me: van haar zouden wij allebei een gigantisch pak rammel kunnen krijgen. Zij draagt de penis in onze relatie."

Dat verbaast me niet. Hoe ruiger rockers eruitzien, hoe softer ze zijn.

"Mijn tattoos zijn inderdaad pure compensatie. Je weet van jezelf dat je helemaal niet ruig bent en op die manier probeer je dat wat weg te moffelen. Maar ik vind tatoeages ook gewoon mooi om naar te kijken."

Hebben ze een betekenis?

"De eerste niet. Die moest gewoon groot zijn. Mijn andere tattoo symboliseert de band met mijn vader, die zeven jaar geleden gestorven is. Er staat een grafkist op, je ziet de tijd voorbijgaan en er zit een mes door een hart. Ik heb hem heel graag gezien, maar tegelijk hadden we een gespannen vader-zoonrelatie. We hadden allebei enorme ego's en dat botste vaak. Ik lijk sterk op mijn vader. Die arrogantie, bijvoorbeeld, heb ik van hem. Maar bescheidenheid bestond niet bij hem. Hij was een Brit en had dus een nog grotere eigendunk dan een Antwerpenaar. (lacht) Zelfs naar Engelse normen was hij larger than life. Heel intimiderend. Hij bepaalde altijd de sfeer in een gezelschap. Als hij goedgezind was werd het een fantastische avond. Maar had hij zijn dagje niet, dan zorgde hij er wel voor dat anderen zich ook niet zouden amuseren."

Betrap je jezelf daar ook op?

"Vroeger meer dan nu. Kunnen optreden heeft van mij een veel aangenamere mens gemaakt. Ik ben een stuk zelfverzekerder nu, voel me gevalideerd in mijn grootheidswaan. (lacht) Ik moet altijd lachen als collega's zich overdreven bescheiden opstellen, want tegelijk vinden ze zichzelf toch belangrijk genoeg om mensen voor hun gezeik te laten betalen. Dan kun je er toch al van uitgaan dat je in een goed blaadje staat met jezelf, niet?"

Vanwaar de drang om op een podium te staan?

"Ik heb altijd al een exhibitionistisch kantje gehad en de behoefte gevoeld om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Alleen was de angst om me voor een publiek te kijk te zetten lange tijd te groot. Ik was al 29 toen ik begon. Stand-upcomedy is de meest directe van alle kunstvormen, hé. Je kunt je nergens achter verstoppen. Als er niet gelachen wordt, suck je. Zo simpel is het.

"Ik heb mijn angst uiteindelijk overwonnen toen ik geen excuses meer had. Ik was richtingloos aan het rondzwalpen en besefte dat ik het moest proberen, zodat ik tenminste zou weten of ik echt zo grappig was als ik altijd had gedacht. Dat bleek gelukkig het geval. Maar geloof me: aan dat eerste optreden is een week diarree voorafgegaan."

Toen ik de cd van je groep Diablo Blvd. kreeg, was mijn eerste reactie: alweer een BV die de behoefte voelt om een plaatje te maken.

"Dat kan ik me voorstellen. Maar je zult gemerkt hebben dat er geen sticker met mijn naam op de hoes kleeft. Het moet op zichzelf kunnen staan en het kan me niet schelen als het tien jaar duurt voor we voet aan de grond krijgen. Ik leg me erbij neer dat we de mensen vooral live zullen moeten overtuigen om de plaat verkocht te krijgen. Dat is niet erg. Dankzij die do it yourself-mentaliteit - spelen en het publiek hoofd voor hoofd veroveren - is mijn comedy ook groot geworden. Niemand hoeft Diablo Blvd. kunst te vinden, hé. Het is gewoon rock met boots aan."

Al heb ik me laten vertellen dat je stiekem ook een zwak hebt voor Robbie Williams. Mijn sympathie heb je, maar de smaakpolitie van het alternatieve circuit zou je daarvoor vierendelen.

"Ik heb al zijn platen en schaam me daar niet voor. Het valt toch niet te ontkennen dat die kerel megagrave songteksten schrijft. Dingen waar ik stil van word. Wat kan mij het schelen dat Humo hem uitlacht. De meeste bands die ze daarin ophemelen speelt Robbie Williams vlot naar huis. Die gast is geboren om op een podium te staan. Bovendien maakt hij nog echte popmuziek en zullen zijn nummers over veertig jaar nog altijd worden gedraaid. Wat dat betreft staat hij op het niveau van The Beatles. Wie daar neerbuigend over doet, heeft ze niet allemaal op een rijtje."

Je bent behalve de zanger ook de tekstschrijver in je groep. Het valt me op dat je daar geen enkele moeite doet om humor op te zoeken.

"Het klinkt misschien gek uit de mond van een comedian, maar ik hou niet van humor in muziek. Zeker niet van de studentenkroegvariant zoals The Bloodhound Gang uitdraagt. Er zijn uitzonderingen: Tom Waits en Nick Cave. Die schrijven in beelden die je zo voor je ziet. Als ik ooit één zin uit mijn gat trek die zich kan meten met een van hen, zal ik al heel tevreden zijn. Dat is dus de ambitie. Er staan op deze plaat wel een paar zinnen waarvan ik denk dat ze zo op een T-shirt kunnen. Maar het niveau van Cave is nog veraf. Dat besef ik zelf ook wel."

Even over de blanke pit in de ruwe bolster. Noem eens iets waar je ongelooflijk week van wordt.

"Sommige van die walgelijke feelgoodfilms waarvan ik zeer goed besef dat ze me erin luizen, terwijl ik toch zit te snotteren. Love Actually, bijvoorbeeld. Mannelijke, overdreven heroïsche films als Braveheart zijn ook altijd goed voor een krop in de keel. Of The Iron Giant, een tekenfilm over een robot die bevriend raakt met een klein jongetje. Dan zit ik te blèten, man. Niet normaal. Misschien omdat ik als mens toch ook naar het goede in mezelf wil streven."

Je humor heeft anders wel de naam onwaarschijnlijk grof te zijn. Vind je dat zelf ook?

"Ik kom weleens cru uit de hoek, maar ik onderbouw dat meestal toch. Sommige dingen die ik zeg blijken veel choquerender voor anderen dan voor mij. Oké, als ik grappen maak over kindermisbruik of sympathie vraag voor een pedofiel, dan snap ik dat sommigen dat erover vinden. Maar dat er vandaag nog iemand aanstoot aan neemt als ik wat met de paus sta te lachen, daar kan ik gewoon niet bij. Die vraagt er toch gewoon om. Die gast vindt het normaal om in een continent waar jaarlijks miljoenen mensen sterven aan aids te vertellen dat hij tegen condoomgebruik is. Die laat honderd jaar na datum de restanten van een homoseksuele priester opgraven omdat hij naast zijn geliefde lag. Dan denk ik: 'Komaan fooraap, geef dan toch gewoon toe dat ge ne piet in uw gat wilt.' Wat kan zijn probleem anders zijn?

"Als we dan toch allemaal zo geëvolueerd willen doen, dan valt dat niet te verdedigen. Ik sta ervan te kijken dat er nog mensen zijn die dat soort bullshit goedpraten. Sommigen komen zelfs naar mijn optredens kijken. Het is zoals in de zoo naar een raar beest kijken waar je niets mee gemeen hebt. Dat is de paus voor mij. Een curiositeit. Die hoort in een museum thuis. En niet op het raam tikken, want dan wordt hij agressief, of wakker."

Zijn er thema's die je bewust ontwijkt?

"Alleen als de grap niet sterk is. Ik heb een passage over de moordenaar in Dendermonde en die marcheert. Omdat ze er enorm hard over gaat. Grappen over de Holocaust moeten kunnen, alleen moet het dan zo scherp zijn dat ook Joden weten dat het humor is, wat tegenwoordig moeilijk lijkt. Al wil ik dat nuanceren. Het is maar een kleine minderheid die zich daar druk over maakt.

"Onlangs werd ik op straat nog aangesproken door een Jood die het onnozel vond dat al die salonzionisten een probleem hadden met mij. Hij gaf me op nogal wat punten gelijk, maar voegde er ook aan toe dat ik me over bepaalde zaken wat beter moest informeren. Dat vond ik cool. En hij is niet de enige, hé. Ach, iedereen weet dat Michael Freilich van Joods Actueel ervan geniet om in de actualiteit te komen. Die laat geen gelegenheid onbenut om in een talkshow over de Joodse zaak te discussiëren."

Lach je in je nieuwe show nog met de Joden?

"Ik had er een stukje over, maar uiteindelijk heb ik het toch weer geschrapt. Niet uit angst voor acties, want dat interesseert me geen fuck. Ik wil gewoon niet de naam krijgen een antisemiet te zijn. Je moet op iedereen zijn kop kunnen kakken, vind ik. Ik ben geen politicus, vertegenwoordig geen ideologie en probeer geen mensen achter me te scharen. Het enige wat ik kan doen, is links en rechts iemand in de zaal voor zichzelf te laten denken. En dan nog. Ik ben al blij als de mensen lachen."

Terwijl je met je shows toch ook wel iets wilt zeggen over de huidige maatschappij, niet?

"Natuurlijk. Dat ik niet veel snap van die maatschappij, bijvoorbeeld. Ook al sta ik er middenin. In Nederland krijg ik momenteel veel goede feedback. Ze vinden het heel gedurfd wat ik doe. Blijkbaar is het klimaat na de moord op Theo van Gogh helemaal gekeerd. Ik merk dat we allemaal wat ingeslapen zijn, en als we al eens wakker worden is het op de verkeerde manier. Al die klachten tegen komieken... Ik krijg steeds vaker de indruk dat men de klok vijftig jaar wil terugdraaien. Wat wordt de volgende stap? Gaan we de migranten opnieuw massaal de mijnen insturen? Ik heb almaar meer het gevoel dat ik niet thuishoor in deze tijd."

Maar toch wil je een verschil maken op het podium.

"Ja, daar moet ik niet vals bescheiden over doen. En ik maak ook een verschil, vind ik. Maar tegelijk ben ik erg gekant tegen het pretentieuze, belerende gezeik waar nogal wat Nederlandse cabaretiers zich aan bezondigen. Ik voel me niet beter dan de mensen die bij me in de zaal zitten. Maar ik heb wel iets te zeggen. Ik ben niet iemand die gewoon het podium opstapt, daar wat over pieten en tetten lult, en de klus is geklaard.

"In elke show zitten passages waarvan ik hoop dat er achteraf over nagedacht zal worden. Ik ben geen hol vat, hé. Ik wil duidelijk maken dat er naast de gangbare opinie ook een andere mening kan bestaan. Ik weet nog dat Luckas Vander Taelen in De Morgen een boze column had geschreven waarin hij suggereerde dat ik maar eens een boek over de Holocaust moest lezen. Wel Luckas, trust me, dat heb ik gedaan. En daarna nog één, een boek dat niet door een Duitse neonazi was geschreven, maar door een Joodse linkse intellectueel die momenteel in Israël woont. Het is allemaal niet zo zwart-wit, vind ik.

"Ik kak even hard op extreem links als op extreem rechts, want dat zijn dezelfde zeikerds. Kijk, op het podium verkondig ik graag extreme meningen omdat dat vanuit dramatisch oogpunt grappiger en dus interessanter is. Maar in het gewone leven ben ik de vleesgeworden gulden middenweg. Extremisten sluiten al bij voorbaat een heleboel pistes uit. Als je dat doet blijf je altijd een domme idioot. Ik ben veranderd. Ik heb in het verleden weleens dingen gezegd waarvan ik nu denk: stomme lul."

Noem eens wat.

"Vroeger had ik een enorm probleem met homo's. Ik snapte dat gewoon niet. Terwijl ik nu denk: 'Steek hem in elk gat dat je tegenkomt, wat kan mij dat schelen.' Als ik nu lees dat Amerikanen moeite hebben met het homohuwelijk, dan keert mijn maag. Het is niet dat heterokoppels het tot nog toe zo schitterend hebben gedaan met de opvoeding van hun kinderen, hé. Homoseksuelen moeten dus tenminste ook het recht hebben om op dat vlak te kort te schieten. Wie weet brengen ze het er wel veel beter van af. Die kleine zal alleszins opgroeien met het besef dat het ook anders kan dan de gangbare norm. In die zin hebben ze al een beentje voor, ook al zullen ze hun hele leven moeten opboksen tegen het onbegrip van onnozele mensen."

Nogal wat humoristen hebben de reputatie in hun privéleven erg somber te zijn, depressief zelfs. Ontsnap jij daaraan?

"Ik heb alleszins ook mijn moeilijke momenten. Vraag maar aan Nigel Williams. Als wij elkaar zien, worden we als vanzelf twee beroepsklagers. Geloof me maar dat er dan niet zo gek veel gelachen wordt. Humor is mijn manier om mentaal in evenwicht te blijven. Het helpt me om te relativeren. Af en toe moet je jezelf eens heel hard kunnen uitlachen."

Hoe ver gaat die somberheid dan?

"Om een voorbeeld te geven: mijn derde zaalshow is niet zonder slag of stoot tot stand gekomen. Dat is een heel moeilijke periode geweest. Ik was zo op van de stress dat ik 's ochtends zelfs de krant niet meer kon lezen. Na drie woorden sloeg ik tilt. Volgens de dokter was het een combinatie van stress en hyperventilatie. Het kan dus redelijk ver gaan. Mijn hoogtes reiken hoger dan die van de gemiddelde mens, maar mijn dieptes vallen ook zwaarder. Maar als ik dan iets maak waarvan iedereen zegt dat het beter is, doet dat wel ongelooflijk deugd. Ik teer op dat soort reacties."

Je hebt al wat Engelstalige voorstellingen gespeeld. Droom je stiekem van een internationale carrière?

"Ja. Hans Teeuwen heeft nu veel succes in Groot-Brittannië omdat hij erin geslaagd is zijn Hollandse humor naar het Engels om te zetten. Ik ben opgegroeid met de humor van mijn vader, een Brit. Dat maakt me hier uniek, maar daar veel minder. Al zal ik daar dan weer opvallen door mijn houding. In Nederland merk ik dat ook. Daar hoor je ofwel bij de onderbroekenlol ofwel moet je een geëngageerde cabaretier zijn. Ik hang daar ergens tussen. Ik maak het ene moment een serieus statement en sta bij wijze van spreken twee minuten later een schaap in zijn hol te poepen.

"Comedy is de laatste punk: de enige theaterkunst waar je niet met regeltjes moet afkomen. Laat dat in godsnaam zo blijven. Niet dat ik met mijn comedy het warm water heb uitgevonden, maar ik weiger gewoon binnen de lijntjes te kleuren. Als je goed bent kunnen ze dat toch niet ontkennen."

In dat geval: wat is je grootste sterkte en je hinderlijkste zwakte als komiek?

"Mijn zwakte is dat ik nog niet genoeg echt geniale momenten heb. Ik weet dat ik nog beter kan en nog moet groeien. Mijn grootste angst is dat ik momenteel op mijn hoogtepunt zit en dat het vanaf nu alleen maar bergaf zal gaan. Maar die vrees is tegelijk mijn grootste motivatie. Eerlijk gezegd, als comedian pis ik op iedereen die hier in Vlaanderen op een podium staat. Begrijp me niet verkeerd, ik heb veel bewondering voor Nigel Williams, Thomas Smith, Xander Derycke en Wim Helsen. Maar zoals onze gitarist ooit heeft gezegd: ik ben de Hatebreed van de comedy. Je kunt me goed of slecht vinden, maar niemand kan nog na me spelen.

"Kijk, ik weet dat weinig collega's me als een voorbeeld zullen aanhalen, maar ik weet wel dat 99,9 procent onder hen in hun broek schijt als ze met mij een podium moeten delen. Ik ben voor niemand bang. Ook niet in Nederland. Zet me in een line-up naast Hans Teeuwen, Theo Maassen en Najib Amhali, en ik zal dat podium opstappen met de attitude van een winnaar. Zij zullen moeten bewijzen dat ze beter zijn dan ik. Niets zo hatelijk als valse bescheidenheid, want dat is de ergste vorm van arrogantie. Geloof me, daar ga ik me niet door laten kennen."

The Greater God van Diablo Blvd. is uit bij PIAS.

De zwaarste lijst wordt maandag 14 april tussen 19 en 24 uur uitgezonden op Studio Brussel.

Meestal ontloop ik confrontaties, terwijl ik die op het podium net opzoek. Er zit dus toch een deel in mij dat graag provoceert, de knuppel in het hoenderhok wil gooien

Al die klachten tegen komieken... Ik krijg steeds vaker de indruk dat men de klok vijftig jaar wil terugdraaien. Ik heb almaar meer het gevoel dat ik niet thuishoor in deze tijd

n Alex Agnew: 'Comedy is de laatste punk: de enige theaterkunst waar je niet met regeltjes moet afkomen. Laat dat in godsnaam zo blijven. Niet dat ik met mijn comedy het warm water heb uitgevonden, maar ik weiger binnen de lijntjes te kleuren.'