Meester, laat ons met rust

Een eenvoudig digitaal platform, waar leerkrachten de nodige documenten voor hun vakken kunnen uploaden en waar leerlingen met vragen terechtkunnen bij hun lesgevers: dat is Smartschool voor middelbareschoolstudenten. Maar Smartschool creëert ook extra druk: leerkrachten kunnen na de schooluren nog een opdracht geven, en leerlingen voelen zich verplicht voortdurend online te zijn.

Daarom trekt de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) aan de alarmbel. "Smartschool is een heel nuttig instrument om online documenten te delen en je punten te bekijken", vertelt Lora Hasebroekx, voorzitster van de VSK. "Maar leerkrachten maken er ook misbruik van, en daarover krijgen we heel wat meldingen binnen. Soms krijgen leerlingen om zes uur 's avonds nog een opdracht of taak die ze de dag erna klaar moeten hebben. Dat leidt tot frustratie: het heeft invloed op onze vrije tijd en creëert extra druk."

Pedagoog Pedro De Bruyckere begrijpt die frustratie. "Niet de toenemende rol van de technologie op zich is het probleem, maar wel dat leerlingen voortdurend en soms te laat gestoord kunnen worden. Meer evenwicht is nodig. Sommige scholen hebben nu al een 'huiswerkbeleid', en dat is belangrijk. Te veel huiswerk verlaagt immers de efficiëntie. Ook rust en pauze zijn essentieel. Nu de technologie alsmaar meer gebruikt wordt, ook thuis, is het nodig dat meer scholen daar oor naar hebben. Veel besturen maken al werk van een sociaalmediabeleid. Dit sluit daarbij aan."

Afspraken maken

Een school kan bijvoorbeeld de afspraak maken dat leerlingen drie keer per week hun Smartschool-inbox moeten nakijken, stelt De Bruyckere voor. Leerkrachten moeten hun verwachtingen daaraan aanpassen. Maar die beweging geldt ook in de omgekeerde richting. "Leerkrachten kunnen dezelfde druk ervaren, dus mogen ze niet de indruk creëren dat ze altijd online bereikbaar zijn. Als je steeds binnen tien minuten antwoordt op een mail van een student, zal die verwachten dat dat altijd zo is. Maak afspraken. Zeg bijvoorbeeld dat je binnen twee werkdagen een antwoord stuurt."

De VSK vindt ook dat schoolbesturen werk moeten maken van een duidelijker beleid over Smartschool. "Een eerste oplossing moet op het niveau van de school zelf gevonden worden", legt Hasebroekx uit. "Als je in het schoolreglement duidelijke afspraken maakt over digitale leerplatformen, is dat niet alleen goed voor de leerlingen, maar ook voor de leerkrachten."

Bij het Gemeenschapsonderwijs (GO!) zijn ze bekend met het fenomeen, maar hebben ze nog geen expliciete klachten van leerlingen ontvangen. "Het is niet haalbaar om zulke richtlijnen in het schoolreglement op te nemen, maar het is belangrijk dat leerkrachten op klasniveau duidelijke afspraken maken met hun leerlingen", verklaart GO!-woordvoerster Sarina Simenon. "Het is een beweging in twee richtingen, en de afspraken moeten dan ook voor beide partijen haalbaar zijn."

Constant evalueren

Eenzelfde geluid klinkt bij Katholiek Onderwijs Vlaanderen. "Het is een groeiproces", vertelt woordvoerder Willy Bombeek. "Je kunt daarom niet alles gedetailleerd in het schoolreglement opnemen. Omgaan met nieuwe technologie is een steeds evoluerend proces, dat je voortdurend moet evalueren."

Het is dan ook goed dat die signalen er komen, vindt Bombeek. "Het welbevinden van de leerlingen heeft immers ook een invloed op hun prestaties. Overleg binnen de school is dan ook essentieel. Vandaar dat we zo veel belang hechten aan participatie van de leerlingen, bijvoorbeeld via de leerlingenraad."

Drie jaar geleden waarschuwde de VSK al voor het probleem. "Er wordt van scholieren verwacht dat ze na de les bereikbaar zijn. De verwachtingen om na school regelmatig Smartschool te 'checken' zorgt voor extra werkdruk", klonk het toen. En ook: "Smartschool is niet populair bij scholieren."

Hasebroekx nuanceert dat. "Wij zijn niet voor de afschaffing van Smartschool. Het is een nuttig en belangrijk instrument, ook voor de toekomst. Maar net daarom is het belangrijk dat we daar nu al op de juiste manier mee leren om te gaan. Zonder frustraties."