China-expert Jonathan Holslag: 'Economisch nationalisme is zwaard van Damocles'

China is de grootste bezitter van VS-schuldpapier, waarvan de rente samenhangt met de kredietwaardigheid van de VS. Peking heeft voor meer dan 1.160 miljard dollar VS-staatspapier in handen.

Wat betekent de ratingverlaging van de VS voor China?

Holslag: "China is terecht ongerust. Zijn investeringen in treasuries dreigen minder waard te worden. Als de VS opnieuw afglijden in een neerwaartse economische spiraal zal dat ook zware gevolgen hebben voor de Chinese export."

Peking reageerde met de kritiek: 'Tijd dat de VS niet langer boven hun stand leven.' Hoe plaatst u dat?

"Politiek getouwtrek om het grote gelijk. De VS bekritiseerden de voorbije jaren China omdat het de munt kunstmatig beïnvloedde. Nu geeft China hen een veeg uit de pan. De realiteit is dat beide economieën als een Siamese tweeling met elkaar verbonden zijn, en dat beide een onevenwichtig beleid voerden."

Ook China is fragiel?

"Ja, ze hebben zelf veel schulden, tussen de 70 en 80 procent van het bbp. De schuld zit niet bij de gezinnen, wel bij de lokale overheden. Ze hebben even grote structurele problemen als de VS. De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet."

Hoe ziet u de toekomst van de cruciale as voor de wereldeconomie, de 'G2': Washington-Peking?

"Heel moeilijk. Velen denken dat de recente, voorzichtige waardeverhoging van de Chinese munt een geste was naar D.C., maar dat was vooral bedoeld om het gebrek aan koopkracht van Chinese gezinnen op te vangen. Als de VS dieper blijven zakken en China hindernissen blijft ondervinden in zijn groei, zal het moeilijk zijn om de geest van het economisch nationalisme in de fles te houden. Aan beide kanten van de Pacific is er een hang naar protectionisme. Er is voor politici steeds minder armslag om voorzichtig en constructief te blijven. Het economisch nationalisme hangt ons als een zwaard van Damocles boven het hoofd. In de VS groeit de invloed van de Tea Party in het Congres en van de protectionisten in het zakenleven. In China staat de verlichte, liberalere klasse die de voorbije twintig jaar op de golven van de globalisering surfte onder druk van de donkerrode elementen."

Welke geopolitieke gevolgen kan dit hebben?

"Economisch en politiek zitten we internationaal in een zeer precaire situatie. In de Pacific is er een angstaanjagende militaire wedloop tussen de VS en China aan de gang. China streeft in Azië een sinocentristische economische orde na, wat tot spanningen leidt met pro-Amerikaanse naties als Japan en Zuid-Korea. Wereldwijd ontspint zich ondertussen een politieke strijd tussen gematigden en populisten, tussen liberalen en realisten. We riskeren een tsunami van nationalisme, ook in Europa. Ik zie grote parallellen met de situatie aan het einde van de negentiende eeuw. Door snel wijzigende machtsbalansen kwam er toen een voorlopig einde aan een periode van economische voorspoed en wederzijdse verwevenheid."