'We riskeren een diepe crisis'
Als Democraten en Republikeinen tegen volgende week geen akkoord bereiken over de verhoging van het Amerikaanse schuldplafond, dan 'lopen we het risico een diepe economische crisis te ontketenen'. Dat zei een onverbiddelijke Barack Obama in een rechtstreekse tv-toespraak. De president had harde kritiek op de grootverdieners en hun Republikeinse vertegenwoordigers.
Obama's rede nam een vol kwartier in beslag en kwam er nadat Republikeinen en Democraten er ook vorig weekend weer niet in geslaagd waren een vergelijk te vinden. "Elk gezin weet dat een kleine schuld op de kredietkaart niet onoverkomelijk is", maakte Obama het pijnpunt concreet. "Als we echter op onze huidige koers blijven, zal onze schuldaangroei ons banen kosten en de economie ernstige schade toebrengen."
Een onmiddellijk en tastbaar gevolg van het verlies van de AAA-status en de verlaging van de Amerikaanse kredietwaardigheid zou de verhoging van de intresten zijn, zei Obama. "De huiseigenaar die zijn hypotheek moet afbetalen, de student met zijn studielening, de winkel op de hoek die wil uitbreiden", allemaal dreigen ze voor de impasse te zullen boeten.
Ter herinnering: tegen 2 augustus moeten het Huis van Afgevaardigden en de Senaat een oplossing vinden. Het wettelijke schuldplafond van de overheid, de rode lijn die niet mag worden overschreden, ligt op 14,3 biljoen dollar. Om de Amerikaanse begroting dicht te fietsen is het aanhouden van die limiet echter niet haalbaar. Zowel Democraten als Republikeinen hebben een plan klaar om het plafond op te trekken, maar van een tweepartijenconsensus is geen sprake. Hoogspanning in het Congres dus.
Barack Obama is een Democraat, is kandidaat om zichzelf op te volgen en is uit de startblokken geschoten voor de campagne. Toch spaart hij de eigen gelederen niet: "Geen enkele partij is zonder schuld voor de beslissingen die tot het huidige probleem geleid hebben", zei hij. "Daarom dragen beide partijen de verantwoordelijkheid om het op te lossen."
Rijken betalen niet
Obama bepleitte een bipartisan uitkomst, maar zijn voorkeur gaat logischerwijs naar het door de Democratische voorzitter van de Senaat, Harry Reid, ingediende plan. Dat voorziet enerzijds in drastische bezuinigingen maar anderzijds ook in hogere belastingen voor de 2 procent Amerikanen die jaarlijks meer dan 250.000 dollar verdienen. In het door de Republikeinen naar voor geschoven voorstel betalen die laatsten helemaal niets en wordt enkel geschrapt in de uitgaven.
"Een aanzienlijk aantal Republikeinen dringt aan op een benadering waarbij enkel bespaard wordt", zei Obama. "Die benadering zou van de rijkste Amerikanen en grootste bedrijven geen enkele bijdrage vergen." Ze zou "de last alleen bij de werkende gezinnen leggen". De president viel buitengewoon scherp uit naar de (door de populistische Tea Party-beweging opgezweepte) conservatieven.
Voor de Republikeinen mag het vermaledijde plafond dit jaar met één biljoen naar omhoog op voorwaarde dat er ook 1,2 biljoen bespaard wordt op een hele rist begrotingsposten. Volgend jaar zou, afhankelijk van de bereidheid om nog verder te besparen, een nieuwe optrekking mogelijk zijn. Reid daarentegen wil over een termijn van 10 jaar 1,2 biljoen besparen, op voorwaarde dat het plafond dit jaar al drastisch verhoogd wordt.
Maar wat de oplossing ook wordt, ze móet er komen, beklemtoonde Obama. "Wanbetaling zou een onverantwoordelijke uitkomst zijn." En voorts: "Wij lopen het risico een diepe economische crisis te ontketenen, een crisis die bijna exclusief aan Washington te wijten zal zijn.
John Boehner, de Republikeinse afgevaardigde die namens zijn partij aan een consensus werkt, was er na afloop als de gesmeerde bliksem bij om het plan van de Democraten nogmaals de grond in te boren. "De oplossing voor de huidige impasse is niet ingewikkeld," zei hij op CNN, "maar we schrijven geen blanco check uit".
Intussen dringt ook kersvers IMF-voorzitster Christine Lagarde aan op een oplossing: "De Europese staatshoofden hebben op de eurotop eindelijk leiderschap aan de dag gelegd in de aanpak van de schuldencrisis in Europa", zei ze in een speech. "Het is tijd dat ook de Amerikaanse politiek daar een voorbeeld aan neemt om een default te vermijden."
De crisis in Washington heeft ook de dollar verder onder druk gezet. De euro koerste gisterochtend even boven de symbolische 1,45 dollargrens - voor het eerst sinds begin deze maand. Ook tegenover andere munten bleef de dollar terrein verliezen.