Zwaarste fraude ooit aan unief
Een biowetenschapper van de VUB is deze week op staande voet ontslagen wegens het zwaarste geval van fraude ooit aan de Vlaamse universiteiten. De jongste vijf jaar gingen hem zeker zes collega's voor. De rectoren buigen zich over een strategie om zulke misstanden aan te pakken.
De gevallen biomedicus nam volgens hooggeplaatste bronnen in de academische wereld jarenlang een loopje met de waarheid. Zo knoeide hij met gegevens van klinisch onderzoek bij patiënten om de resultaten in zijn kraam te laten passen. Ook zette hij in thesissen van studenten data naar zijn hand. Op die manier pakte de wetenschapper uit met resultaten die op papier veel indrukwekkender waren dan in realiteit. De man, verbonden aan de universiteit van Brussel, werd deels betaald door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO).
Gisterochtend kwam het fraudegeval ter tafel tijdens een onderhoud van de Vlaamse rectoren. Zij bogen zich over de vraag welke maatregelen ze het best treffen: volstaat een ontslag of moeten ze ook juridisch klacht indienen?
Opvallend: de bewuste biomedicus kreeg onlangs een ontslagbrief in de bus wegens dringende redenen, maar weet vooralsnog niet dat zijn frauduleuze praktijken hem de das omdeden.
Paul De Knop, rector van de VUB, kan ontkennen noch bevestigen dat het om een wetenschapper van zijn universiteit gaat. "De hele procedure is nog lopende en ik wil het onderzoek niet in gevaar brengen", reageert hij.
Volgens bronnen gaat het "om een zeer zwaarwichtige zaak", al zouden patiënten "nooit echt risico" hebben gelopen. Mark Waer, rector van de KU Leuven, wijst er echter op dat gefoefel met onderzoeken evengoed wel grote gevolgen kan hebben. "Vertekende resultaten kunnen een gevaar zijn voor patiënten, voor de samenleving. Stel dat artsen hun behandelingen afstemmen op zo'n onderzoek, dat kan enorme medische schade berokkenen. Dat doet toch de vraag rijzen: is een ontslag in zo'n geval wel genoeg? Moeten we dan niet denken aan strafrechtelijke vervolging?"
Ook de rectoren van de Universiteit Antwerpen en Hasselt menen dat in sommige gevallen naar het strafrecht gegrepen moet worden. Frauduleuze praktijken zijn momenteel een hot topic binnen de onderwijsinstellingen. Volgende maand houden de rectoren een tweedaags conclaaf. "Daar willen we de neuzen in dezelfde richting krijgen", zegt rector Alain Verschoren (UA). "We willen een gezamenlijke strategie uitdokteren over hoe we fraudegevallen kunnen vermijden en hoe we ertegen moeten optreden."
Dat conclaaf komt geen dag te vroeg, zo blijkt een enquête die vandaag in het wetenschapsblad Eos verschijnt. Daaruit wordt duidelijk dat een op de twaalf medische wetenschappers in Vlaanderen met gegevens knoeit. In een anonieme bevraging geven ze toe data te verzinnen of te 'masseren', om zo een hypothese te doen kloppen. Bijna de helft van de medische wetenschappers stelt dat ze zulke wanpraktijken om zich heen zien gebeuren. >>4