'Nieuwe wereldbank' nog krap bij kas
De vijf grootste opkomende landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) willen zich met een eigen bank ontworstelen aan de almacht van het IMF en de Wereldbank, maar hebben nog heel wat werk voor de boeg.
Wat is dat, die BRICS-bank?
De bank lijkt op een combinatie van de Wereldbank, die kredieten verstrekt voor ontwikkelingsprojecten, en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat landen met monetaire problemen te hulp schiet met kredieten. De officiële naam luidt New Development Bank, NDB.
Ze is opgericht door de vijf grootste opkomende landen: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Zij waren deze week bijeen voor hun zesde jaarlijkse BRICS-top in Fortaleza, Brazilië. Andere ontwikkelingslanden mogen ook lid worden.
Het hoofdkantoor komt in Shanghai. India mag de eerste directeur leveren. De bank krijgt een vermogen van 100 miljard dollar (74 miljard euro) voor ontwikkelingsactiviteiten en nog eens 100 miljard voor monetaire steun aan landen. In 2016 worden de eerste kredieten verwacht.
Waarom doen die landen dat, als er al een Wereldbank en een IMF zijn?
De BRICS-landen, samen goed voor 20 procent van de wereldeconomie, vinden dat ze te weinig invloed hebben. Zo komt de directeur van het IMF altijd uit de Europese Unie (nu Christine Lagarde), en die van de Wereldbank uit de VS (nu Jim Yong Kim, Amerikaan van Koreaanse afkomst). Binnen het IMF is Nederland machtiger dan Brazilië, en België groter dan Mexico.
Sinds 2010 liggen er plannen klaar om de stemverhouding te veranderen, maar het Amerikaanse Congres blokkeert de uitvoering ervan.
Hebben de BRICS-landen ook andere motieven?
Zeker. China wil zijn eigen munt, de renminbi, versterken. De nieuwe bank is dus ook een aanval op de dollar. En Rusland wil zijn relatieve isolement doorbreken. President Poetin zei in Fortaleza dat de BRICS-landen samen moeten optreden "tegen de intimidatie waarmee elk land te maken krijgt dat zich niet neerlegt bij de buitenlandse politiek van de VS en zijn bondgenoten".
Vult de BRICS-bank een gat in de markt?
Wel in de politieke markt. In de financiële markt is dat minder duidelijk. De wereld zit vol ontwikkelingsbanken (die projecten financieren). China en Brazilië hebben nationale ontwikkelingsbanken die veel groter zijn dan de Wereldbank. Dan zijn er regionale ontwikkelingsbanken, zoals de Caribische, de Islamitische, de Aziatische, de Afrikaanse en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank. En de Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling.
Voor monetaire steun is dat anders. De eurolanden hebben het Europees Stabiliteitsmechanisme ESM en verder is er alleen het IMF. Een concurrent erbij is best goed, denkt Steven Brakman, hoogleraar internationale economie in Groningen. "Dan kunnen landen in Latijns-Amerika die een monetair probleem hebben, kiezen bij wie ze steun vragen."
Is de BRICS-bank sterk?
Vooralsnog haalt de nieuwe bank het niet bij zijn tegenvoeters. Het IMF heeft een eigen vermogen van 755 miljard dollar (558 miljard euro), de Wereldbank 39 miljard dollar (28,8 miljard euro). Vergeleken met het IMF stelt de 200 miljard dollar (148 miljard euro) van de BRICS-bank weinig voor. Bovendien hebben het IMF en de Wereldbank een schat aan ervaring in huis, en die heeft de NDB voorlopig nog niet. Maar deze bank is wel een serieus begin.