De Lever is weg uit Unilever
Geen bedrijf dat zo dicht in ons huishouden is doorgedrongen als Unilever. Van persoonlijke verzorging tot waspoeder. En zeggen dat het allemaal begon met Nederlandse margarine en Britse zeep. De laatste telg van de familie Lever heeft nu zijn aandelen verkocht. Unilever staat er alleen voor.
Anton Jurgens, Simon van den Bergh en William Hesketh Lever. Wedden dat deze namen u absoluut niks zeggen? Nochtans is de kans bijzonder groot dat u in de keuken, badkamer, kantoor of fabriek hun producten gebruikt. Het zijn immers de founding fathers van het Brits-Nederlandse concern Unilever. Lipton, Knorr, Dove, of Cif, het zijn maar enkele van de bekende merken uit hun brede productengamma. Het beursgenoteerde concern betaalde gisteren 875 miljoen euro aan de resterende nazaten van de familie Lever, en verkreeg daarmee de rechten op bijna 71 miljoen aandelen. De nazaten waren vandaag nog maar verre familie, en behalve het aandelenpakket hielden ze zich al lang niet meer operationeel bezig met het bedrijf van hun voorvaders. Door de verkoop incasseren ze in één keer een fikse som, en zijn ze verlost van de wispelturigheid van de beurs.
Nochtans begon het allemaal heel bescheiden. Het respectievelijke fundament van de wereldwijde gigant zijn artisanale familiebedrijfjes. In Nederland zijn het de katholieke broers Anton en Johannes Jurgens, die rond 1872 met hun boterfabriek aan een expansie beginnen met de export naar het Verenigd Koninkrijk. Zij zijn ook actief in de lokale politiek. Helemaal belangeloos opereert de familie niet. Leonardus Jurgens, een broer, wordt pastoor in Tilburg. Door zijn bemiddeling komt er van het Vaticaan in Rome toestemming om in de margarinefabriek op zon- en feestdagen door te werken.
Sunlight Village
Intussen is er ook de Nederlandse familie Van den Bergh, met Joodse roots, die zich op de markt van de boter - en zijn nieuwe exponent margarine - begint te gooien. Aanvankelijk 'botert' het niet tussen beide families, vooral de Jurgens gebruiken hun politieke invloed om de concurrent te bekampen. Drie decennia en een ware margarine-oorlog later fuseert Van den Bergh met Jurgens en vormde de Margarine Unie (1927).
In diezelfde periode zijn aan de overkant van het Kanaal de Britse broers William en James Lever aan het experimenteren met de productie en verkoop van zeep. De Levers zijn afkomstig van het armoedige Britse plaatsje Bolton-Le-Moor, tussen Liverpool en Manchester. Zij dopen hun zeep Sunlight, die tot vandaag nog bekendheid geniet.
De fabriek - Port Sunlight - groeit uit tot de grootste zeepfabriek ter wereld. Ze bouwen een gigantisch dorp rond de fabriek, zodat hun werknemers in hygiënische omstandigheden kunnen wonen.
Het dorp, Sunlight Village, bestaat ook nog steeds. De huizen in cottage-stijl zijn vandaag erg in trek bij kunstenaars en hip volk. De fabriek heeft reusachtige hoeveelheden grondstoffen nodig. Daarom tekenen de Britten in 1911 een akkoord met onze koning Albert I voor de exploitatie van vijf grote gebieden in Belgisch-Kongo.
Net voor de Eerste Wereldoorlog worden de bedrijven steeds meer elkaars concurrenten: de basis voor hun producten, olie en vet is immers dezelfde. De Britten beginnen ook boter te maken, terwijl de Nederlandse boterproducenten zeep aan het assortiment toevoegen. Naderhand begint het hen te dagen dat ze beter kunnen samenwerken. De Britten sluiten zich in 1929 bij de Margarine Unie aan. Unilever was geboren. William Lever, de grondlegger zou het niet meemaken, hij overleed net daarvoor.
Kunstcollectie
In 1930 trekt het bedrijf naar de beurs. Wat volgt is een rush van overnames van verschillende bedrijfjes, waardoor de groep enorm groeit. Tevens het sein voor de stichtersfamilies om langzaamaan uit te waaieren. Langs de kant van de Nederlandse families Jurgens en Van den Bergh richting politiek, theater, advocatuur of geneeskunde. Enkelen blijven nog en beetje actief binnen het bedrijf, maar dat is nimmer op het voortoneel.
Ook bij de Britse familie Lever zijn er weinig nazaten. Ze laten zich ook niet in met het bedrijf. Liever houden ze zich bezig met het aanleggen van een zeer uitgebreide kunstcollectie. Ter nagedachtenis aan Lady Lever, die in 1913 overleed, werd door de familie de Lady Lever Art Gallery gebouwd; een museum waar alle familiale kunstschatten samen werden gebracht.
Tot vandaag zijn de roots bewaard gebleven, en heeft Unilever zowel in Rotterdam als in Londen een hoofdzetel.
---
IDENTIKIT
Van zeep en margarine tot multinational
Opgericht in 1929 toen het Nederlandse Margarine Unie fusioneerde met de Britse zeepfabrikant Lever Brothers
Beursgenoteerde producent van voedingsmiddelen en persoonlijke verzorging
Bekende merken: Dove, Solo, Iglo-Ola, Lipton, Sunlight, Zwan, Cif, Bertoli,...
Hoofdkantoor zowel in Rotterdam als Londen
174.000 werknemers, waarvan 519 in ons land
Omzet: 51,3 miljard euro