Het complexe recept van de liefde

De film wordt door de makers omschreven als een dramatische en smakelijke komedie over de liefde. In het restaurant uit de titel krijgen we inderdaad de romantische en andere avonturen voorgeschoteld van een groot aantal personages, zowel in de zaal als in de keuken. En dat op één van de drukste avonden van het jaar: Valentijn.

De eerste vraag ligt voor de hand: waarom hebben jullie niet gewacht op Valentijn om deze film uit te brengen?

Jean-Claude Van Rijckeghem: "Omdat dat toch maar één dag is. Ik zou bang zijn dat ná Valentijn niemand de film nog zou willen zien."

Joël Vanhoebrouck: "Valentijn is zo commercieel geworden dat de mensen het de dag daarna al vergeten zijn. Het effect is heel kort. Dit is een hartverwarmende film en dus vonden we de kerstperiode een heel goed idee. En hopelijk loopt de film dan toch tot Valentijn. (lacht)"

Van Rijckeghem: "Voor dit scenario heb ik een aantal restaurantuitbaters geïnterviewd en daaruit bleek dat Valentijn een dag is waar zij niet naar uitkijken. Een lastige avond. De mensen zijn zéér kritisch. Ze willen dat alles voor hen gebeurt. Ze willen eigenlijk de liefde op hun bord krijgen. En op zo'n avond spelen er zich altijd kleine drama's af. Het basisconcept was een film over een restaurant en de liefde. Koppels aan tafel. Allerlei gesprekken over liefde. Verschillende aspecten van een relatie. In het begin, in het midden en op het einde, zeg maar. Valentijn is er pas later bijgekomen, omdat het zo symbolisch is. We bekijken dat ook een beetje ironisch, want voor bepaalde koppels kan het moeilijk een gezellig Valentijnsdiner genoemd worden."

Joël Vanhoebrouck: "Productioneel was er het concept om het verhaal op één locatie te situeren. Als je in een studio draait, heb je meer controle over de omgeving. Maar je hebt ook veel personages tegelijk op de set, wat onder meer betekent dat de acteurs op een aantal momenten alleen maar moesten figureren voor hun collega's. Er waren geen figuranten. Voor ons was het belangrijk dat de personages, ook al zitten ze in bepaalde scènes op de achtergrond, op de juiste manier en op het juiste moment zouden reageren. Vanuit hun persoonlijkheid. In dat opzicht is dit een acteursfilm, een echte ensemblefilm. Dat is de voornaamste reden waarom ik deze film graag wilde maken. Werken met tal van acteurs, die allemaal personages vertolken die interessant en herkenbaar zijn en tegelijk zo divers."

Van Rijckeghem: "Elke tafeltje in het restaurant heeft zijn eigen liefdesverhaal. En ze zijn ook allemaal verschillend. In een latere scenariofase is het verhaal van de keuken er nog bijgekomen."

Vanhoebrouck: "Voor een restaurantfilm leek het mij interessant om de keuken én het klaarmaken van de gerechten daarin te verwerken. Ik denk dat het voor het publiek ook boeiend is om achter de deur van die keuken te gaan kijken. We hebben met de acteurs die in de keuken werken een workshop gedaan en hen enkele dagen het menu laten klaarmaken, zodat ze alle handelingen zouden kennen. Zo konden ze zich ook tijdens scènes, waarin ze eigenlijk niet zoveel te doen hadden, toch goed bezighouden zonder dat ik hen als regisseur constant richtlijnen moest geven. Zij hebben de keuken echt doen leven. Het mooiste compliment dat we op de avant-premières kregen, kwam van chef-koks die het allemaal zeer geloofwaardig vonden. Ze herkenden het allemaal."

Wil Brasserie Romantiek meesurfen op de golf van al die eet- en restaurantprogramma's op televisie?

Vanhoebrouck: "Ik heb een van de eerste scenarioversies al in 2008 te lezen gekregen."

Van Rijckeghem: "We waren al bezig met de ontwikkeling van dit project en toen is die hype inderdaad steeds groter geworden. Dat heeft ons vooral doen beseffen dat alles juist moest zitten. De mensen zijn nu veel meer gewoon. Maar het woord cuisson zit niét in de film omdat het inmiddels zo'n cliché is geworden. (lacht)"

Vanhoebrouck: "In het begin van de jaren 90 waren er al een paar goede Franse restaurantfilms, zoals Cuisine et dépendances en Un air de famille van Agnès Jaoui en Jean-Pierre Bacri. De enige invloed van de huidige hype is dat we zo exact mogelijk te werk zijn gegaan. Het moest allemaal geloofwaardig zijn. We hebben twee chef-koks samen een typisch Valentijnsmenu laten opstellen. Visueel was het voor mij wel belangrijk om al die gesprekken en al die emoties af en toe te kunnen doorbreken door het eten zelf en de bereiding ervan in beeld te brengen. We wilden het publiek ook wel de goesting meegeven om na de film niet te kiezen voor een snelle hap, maar toch eens dat restaurantje te proberen waar ze al zo lang naartoe wilden gaan."

Ander teken des tijds: enkele personages verlaten soms even het restaurant om buiten te gaan roken. Dat zou pakweg tien, vijftien jaar geleden niet zo geloofwaardig geweest zijn.

Vanhoebrouck: "We hadden die scènes ook wel nodig. Een pauze inlassen tussen al die dialogen en intense scènes. Even afstand nemen om dan terug te keren."

Van Rijckeghem: "In een eerdere scenarioversie was er een scène met drie vrouwen die buiten gingen roken en met elkaar begonnen te praten over de mannen. Ze filosofeerden zo'n beetje. Maar eigenlijk viel het verhaal toen stil en dus hebben we dat uiteindelijk niet gedraaid. Er zijn veel scènes geschreven en weer weggegooid. (lacht)"

Vanhoebrouck: "Het was ook zoeken. We konden bijvoorbeeld de personages elkaar nog méér laten kruisen, maar het mocht niet artificieel aanvoelen. We zijn dus vrij realistisch gebleven. Er is maar één groot moment waarop iedereen even aandacht heeft voor hetzelfde, wanneer een van de personages zich verslikt."

In een restaurant verwacht je muziek, liefst op de achtergrond. Maar die is er niet zo veel in de film.

Vanhoebrouck: "We hebben daar lang over nagedacht. Het leek mij essentieel om zo weinig mogelijk muziek te hebben, tot het moment dat er effectief muziek wordt opgezet omdat het vanuit de situatie gevraagd wordt. De achtergrondmuziek mocht niet in de weg te staan van de echte soundtrack. Ik heb niet graag dat muziek de mensen bij het handje neemt om hen door de scène te trekken. Liever minutieus met muziek werken dan overdadig. En wat restaurantmuziek betreft: we hebben ons laten vertellen dat ze muziek gebruiken in functie van het feit of ze mensen snel of minder snel buiten willen."

Van Rijckeghem: "Bij rustige muziek eten ze trager. Bij ritmische muziek eten ze sneller. Ja, de research voor deze film was heel plezant. (lacht) Een anekdote zoals die van het mengen van de wijnflessen om een pretentieuze klant op zijn nummer te zetten, kun je als scenarist niet laten liggen. Net zomin als het verhaal van een kok die wegloopt en iemand anders die dan zijn schort moet aantrekken."

De fotografie was in handen van Ruben Impens, met wie u ook Dubbelleven hebt gedraaid.

Vanhoebrouck: "Eigenlijk zou Ruben ook regisseur kunnen zijn. Hij is niet alleen bezig met beelden te maken, maar hij is vooral bezig een verhaal te vertellen. Dat is een kwaliteit die bij een director of photography zeer belangrijk is. Hij neemt het visuele op zich, zorgt dat iedereen goed belicht is en dat het licht coherent is, maar hij kijkt ook naar de acteurs. Hij denkt echt mee. Zijn we het verhaal juist aan het vertellen? Ruben zal ook niet zomaar iets laten passeren. We hoeven daarvoor niet eens veel te praten. We begrijpen elkaar via een blik. En dat brengt ook rust op een set."

Hoe is de casting van dit ensemble verlopen?

Vanhoebrouck: "We hebben een aantal audities gedaan, specifiek naar bepaalde acteurs en actrices. We hebben geen massa's mensen gezien, omdat we vrij snel wisten dat we niet zouden proberen met onbekende mensen te werken. Voor een film die zich grotendeels op één locatie afspeelt, wilden we mensen die interessant zijn, waar je als publiek ook naar wilt kijken. De grootste vraag was wie we tegenover wie zouden zetten. Het zijn dus eigenlijk allemaal koppelaudities geweest. De acteurs kenden elkaar allemaal, maar daarom hadden ze nog niet eerder met elkaar samengewerkt, zoals Axel Daeseleire en Sara De Roo. Of Filip Peeters en Barbara Sarafian. Wat mij bij iedereen over de streep heeft getrokken, was juist die nieuwsgierigheid tegenover elkaar. Die frisheid was een cadeau. Dat neem je mee op de set en dat blijft duren. Daarom was het ook zo aangenaam en nooit saai, ook al zaten we elke dag op dezelfde locatie."