Het incident te veel voor Doel 1 en 2?
Een transformator van reactor Doel 1 is zaterdag rond 23 uur ontploft en in brand gevlogen. De oorzaak is nog onduidelijk. Het parket vond alvast geen aanwijzingen van kwaad opzet. De oppositiepartijen grijpen het incident aan om de sluiting van de kerncentrale te eisen.
Volgens het Federaal Agentschap voor de Nucleaire Controle (FANC) staat het voorval volledig los van de nucleaire activiteiten van Doel. De transformator, 190 ton zwaar, staat in de open lucht en ligt een eind verwijderd van de hoogbeveiligde zone van de reactor waarin zich de radioactieve splijtstof bevindt. In Doel 1 ligt bovendien geen splijtstof meer: de reactor werd in februari stilgelegd omdat hij zijn wettige levensduur van 40 jaar had bereikt - al is beslist die alsnog te verlengen.
20 minuten brand
"Doel 1 zelf ligt stil, maar er is nog stroom nodig om ervoor te zorgen dat een aantal systemen kunnen blijven draaien", zegt Electrabel-woordvoerster Els De Clercq. De elektriciteit die daarvoor nodig is, werd vanop het hoogspanningsnet binnengetrokken door de getroffen transformator. Hoe het komt dat die plotseling overbelast raakte en explodeerde, is voorlopig onduidelijk. Het automatische blussysteem schoot in werking, waarna de bedrijfsbrandweer van Electrabel het vuur na 20 minuten volledig geblust had. Ook de brandweer van Beveren werd gealarmeerd, zoals voorzien in de noodprocedure, maar die moest niet ingrijpen.
Het incident zorgde voor een korte hapering in het stroomnet. Daardoor trad in de afvalverbrandingsoven Isvag in Wilrijk een automatische noodstop op. De installatie werd gisteren heropgestart. Netbeheerder Eandis heeft geen weet van grote storingen bij particuliere gebruikers. Een enkeling meldde op Twitter dat het licht thuis even knipperde.
Maar meer dan voor praktische problemen zorgt Doel voor politieke heisa. De ontploffing is voor de oppositiepartijen sp.a en Groen het zoveelste bewijs dat de kerncentrales niet veilig langer kunnen openblijven.
"Dit is het zoveelste incident in een kerncentrale de voorbije weken, deze keer net in de kerncentrale die de regering tien jaar langer wil openhouden dan gepland, tot 2025", zegt sp.a-parlementslid Johan Vande Lanotte. "Dit zegt veel over de keuze die is gemaakt om met deze oude installaties verder te werken."
Zijn collega Kristof Calvo van Groen sluit zich daarbij aan. "Er blijken maar twee stabiele kerncentrales te zijn in ons land: de scheurtjescentrales, die volledig stilliggen. Stilaan is er bijna elke week wel een incident. Dan moeten we onszelf toch de vraag stellen of een levensduurverlenging van tien jaar een goed idee is."
Calvo verwijst naar een incident in de zomer, toen Jan Bens, de topman van het FANC, de zelfgenoegzaamheid op het vlak van veiligheid hekelde in de andere kerncentrale in ons land, die van Tihange.
Volgens Vande Lanotte en Calvo is de levensduurverlenging van Doel 1 en 2 niet de beste optie voor de veiligheid en de stroombevoorrading. Hun partijen hebben als alternatief voorgesteld een extra hoogspanningslijn naar Nederland te trekken, om meer stroom te kunnen importeren tijdens de koudste dagen.
Experts
De regering lijkt niet van plan de kerncentrales alsnog te sluiten op de geplande datum. Minister Jan Jambon (N-VA), bevoegd voor nucleaire veiligheid, laat via zijn woordvoerder weten dat hij vertrouwt op het FANC. "Hun onafhankelijke experts beslissen. Zij hebben de kennis om dit correct in te schatten."
Het FANC heeft groen licht gegeven aan Electrabel, de uitbater van de kerncentrales in Doel, om haar installaties tien jaar langer open te houden, op voorwaarde dat het een aantal onderhoudswerken uitvoert. Net voor de levensduurverlenging ingaat, zullen die werken gecontroleerd worden.
De ontploffing van dit weekend verandert niet meteen veel voor de levensduurverlenging, zegt Nele Scheerlinck, de woordvoerder van het FANC. "We sturen morgen (vandaag, jvh) een ploeg van onze experts te plaatse om mogelijke gevolgen te bekijken." Maar op het eerste gezicht zijn die er niet, klinkt het.
Niettemin blijven Vande Lanotte en Calvo oproepen om de levensduurverlenging tegen te houden. Dat kan nog. De benodigde wetten moeten nog finaal goedgekeurd worden in het parlement. Dat moet ten laatste tegen 30 november gebeuren. Anders verstrijkt de deadline om de centrales langer te laten draaien.