Actuele conflicten werpen schaduw over herdenking
Vanuit Luik over Leuven naar Bergen. De plechtigheden rond de start van de Eerste Wereldoorlog volgden gisteren het spoor van de terugtrekking 100 jaar geleden. Rode draad doorheen de speeches van de staatsleiders: 'Europa mag niet vredesmoe worden.'
Ze liet hem los als teken van vrede. Het tienjarige meisje met witte ballon trok gistermiddag de volle aandacht op de herdenkingsplechtigheid in het Luikse Cointe. Haar loslaten was - na een sobere ceremonie - het startschot voor het loslaten van duizenden andere ballonnen. Een pakkend moment, gevolgd door twaalf kanonschoten en een krachtig Ode an die Freude.
De herdenking van de Duitse inval - gisteren exact 100 jaar geleden - was zo'n half uur eerder begonnen, op het stenen bordes rond het Monument voor de Intergeallieerden. Koning Filip en koningin Mathilde hadden net heel wat internationale gasten ontvangen, zoals koning Felipe van Spanje en het Britse paar William en Kate. Na de Brabançonne en het salueren van de troepen nam Filip het woord. "De afwezigheid van oorlog betekent nog geen vrede. Vrede is veel meer dan dat", zei hij.
In de daaropvolgende speeches van de internationale staatshoofden was er opvallend veel aandacht voor de actuele brandhaarden. De Franse president François Hollande was bijzonder scherp over de situatie in Oekraïne en Gaza. "We kunnen niet neutraal blijven als een volk vecht voor zijn integriteit en rechten. Europa mag niet vredesmoe zijn." Duits president Joachim Gauck sprak gereserveerder maar had dezelfde boodschap. Prins William prees ons land voor het moedige verzet. "De weerstand van de Belgen betekende een keerpunt", zei hij.
Premier Di Rupo sloot af. Hij begon in het Engels, schakelde over op Frans en eindigde in het Nederlands. "We mogen geen enkele vorm van racisme, vreemdelingenhaat of antisemitisme aanvaarden", liet de eerste minister verstaan. Dat hij iedereen welkom heette "in Bergen", weet hij later op de dag verontschuldigend aan een tekort aan slaap.
Bibliotheek verwoest
Van Cointe trok het gezelschap na een staatslunch richting het Luikse stadhuis. Zo klein de opkomst 's ochtends was op de Place Saint-Lambert, waar de herdenking live werd uitgezonden, zo talrijk was het enthousiaste publiek 's namiddags, toen het koningspaar samen met Di Rupo en Hollande de meer dan 2.000 aanwezigen groette. Terwijl het gezelschap voor een groepsfoto poseerde, op het balkon van het stadhuis, vlogen toestellen van de Franse en Belgische luchtmacht over. Hun spoor vormde de Franse kleuren. Binnen nam Hollande nogmaals het woord. "Frankrijk is niets vergeten. Bedankt, Luik", prees de president het tiendaagse verzet van Belgische soldaten in de Ardennen, waar de eerste zware beschietingen plaatsvonden.
Iets voor vieren ging het dan richting Leuven voor een kort bezoek. Na een verwelkoming op het stadhuis en een bezoek aan de universiteitshal was het de beurt aan rector Rik Torfs. Die wees meteen op de brand die in 1914 de bibliotheek verwoestte. "Een brand die de wereld beroerde."
Nadat ook Gauck de genodigden had toegesproken, onthulde de Duitse president samen met koning Filip een gedenkplaat voor alle burgerslachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Aan het oorlogsmonument op het Martelarenplein werd een laatste keer halt gehouden. Bloemen werden neergelegd, trompetten schalden het Ten velde. Na een dinner werd de dag afgesloten met de Britse plechtigheid op het militair kerkhof van Saint-Symphorien in Bergen.