Hoe rosser hoe hotter

Bioloog Midas Dekkers schreef over de eigenschap nog niet zo lang geleden een boek. De titel: Rood, een bekoring. Het boek is een lofzang op wat Dekkers "de verrukkelijkste afwijking die er bestaat" noemt.

Dekkers maakt in Rood een fikse wandeling door de geschiedenis van de roodharigheid. Die geschiedenis leert hoe de afwijking altijd al grote, soms tegenovergestelde gevoelens heeft opgeroepen.

Aan de ene kant staat rood haar voor passie, voor aantrekkingskracht en de ultieme verleiding. Legendarische vrouwen als Helena van Troje, Eva en Maria Magdalena werden door kunstenaars niet toevallig graag met rode haren afgebeeld.

Daartegenover staan alle negatieve associaties waar roodharigen in de loop der eeuwen mee te maken hebben gekregen. De Griekse schrijver Aristophanes poneerde vier eeuwen voor Christus al dat het geen toeval is dat hun haarbos ongeveer dezelfde kleur heeft als de vos, misschien wel het smerigste, meest geslepen en doortrapte dier op deze planeet.

Later werd roodharigheid ook nog in verband gebracht met de Noormannen, een woest volk dat, getuige onder meer Wickie de Viking, vaker dan gemiddeld roodharig was. En dan waren er nog de late middeleeuwen, een tijdvak waarin een rode haarkleur al helemaal geen benijdenswaardige eigenschap was. Menige roodharige vrouw eindigde in die periode als heks op de brandstapel. Kenmerkend voor de mentaliteit van die tijd is ook dat de door en door slechte verrader Judas door schilders meer dan eens met rood haar is afgebeeld.

Missie

In de hedendaagse westerse cultuur lijkt het of de postieve connotatie het stilaan heeft gewonnen van de negatieve. Denk aan sterren als Christina Hendricks (zie Mad Men) en Nicole Kidman. Of denk, dichter bij huis, aan Erika Van Tielen of Clara Cleymans. De rode haren hebben deze vrouwen zeker niet gehinderd om uit te groeien tot sekssymbolen.

Opmerkelijk genoeg lijkt dat vooralsnog anders te liggen bij roodharige mannen. Thomas Knights, vermaarde modefotograaf en zelf roodharig, stelt het in een statement aan de vooravond van zijn expositie heel erg scherp. "Terwijl roodharige vrouwen vandaag worden voorgesteld als de ultieme vrouw, worden roodharige mannen in films, tv-reeksen en literatuur zo goed als ontmand."

In een galerie in Londen opent vandaag Knights tentoonstelling Red Hot. Het is een expo met een duidelijke missie. De fotograaf wil ons beeld van rosse mannen doen kantelen. "Onze geest is zo geconditioneerd dat we roodharige mannen meestal lelijk en zwak vinden", zo stelt Knights. "Er zijn geen Hollywoordsterren met ros haar, laat staan dat er roodharige superhelden zouden bestaan. Alleen al de gedachte aan zoiets doet je lachen."

Met zijn foto's toont Knights heel overtuigend aan wat Bart Rouwenhorst, organisator van de jaarlijkse Roodharigendag in Breda, al veel langer wist. "Roodharige mannen kunnen zeker even onweerstaanbaar zijn als roodharige vrouwen", zegt Rouwenhorst. "De reclamewereld weet dat trouwens ook. Procentueel worden ze veel vaker voor modellenwerk gevraagd dan blond- of bruinharige mannen. Het is ook absoluut niet zo dat er geen begeerde roodharigen zijn. Denk aan Boris Becker en prins Harry, twee mannen van wie je bezwaarlijk kunt zeggen dat ze onsuccesvol zijn bij vrouwen."

Kasplantjes

Als roodharige mannen al een minder viriele reputatie hebben, dan heeft dat volgens Rouwenhorst misschien wel meer te maken met de kleur van hun huid dan met die van hun haar. "Door hun bleke huid kan de indruk ontstaan dat ze minder buiten komen. Dat het met andere woorden kasplantjes zijn. Terwijl ook dat wordt tegengesproken door de werkelijkheid. Een Nederlandse sociologe heeft er ooit onderzoek naar gedaan. Ze kwam tot de bevinding dat roodharigen over het algemeen net iets meer persoonlijkheid hebben dan anderen. Omdat ze een bijzondere eigenschap hebben, liepen ze als kind meer risico gepest te worden. Daardoor hebben ze geleerd zich te weren, en staan ze mentaal gemiddeld iets steviger in het leven."

Opmerkelijk nog: hoewel organisator van het grootste roodharigenevenement ter wereld, is Rouwenhorst zelf geen roodharige. "Ik ben hier ooit mee begonnen omdat ik afwijkingen zo interessant vind. Vaak is het een reden om iemand te pesten. Terwijl een afwijking net een goeie reden is om een feestje te bouwen."