Stem vrouw! En waarom zou ik?

Het zal wel (weer) aan mij liggen, bedenk ik terwijl ik naar de cover van De Standaard staar. Staart terug naar mij: oud-politicus Willy Claes. Een minzame glimlach siert zijn mond terwijl een rode oorbel naar mijn aandacht hengelt. Ik probeer het rondelletje te negeren. De titel naast het stuk luidt: brede politieke steun voor 'Stem vrouw'. No shit, denk ik automatisch. Het omgekeerde zou pas verbazen.

Online valt nog een boegbeeld van de campagne te 'bewonderen'. Open Vld'er Herman De Croo combineert een parelmoerwit strikje met een dito oorbel. Tragikomisch. Geen van beide heren heeft in zijn actieve carrière de handschoen opgenomen om vrouwen aan de top van de politiek te helpen. Laat staan het klimaat ervoor te scheppen. Lees de verhalen na van de weinige vrouwen die in hun tijd politiek actief waren. Hun tijdperk ruikt naar seksisme en machogedrag.

Het geloof in hun voortschrijdend inzicht is groot maar zelfs het dragen van een oorbel overtuigt niet. Een vrouw heeft meer nodig dan dat. En beide heren ook.

Stemadvies heeft iets betuttelends. Alsof het eigen denken tekortschiet. Campagnes om op vrouwen te stemmen bestaan al sinds de jaren '70. Wie de archieven erop naslaat, ziet vooral slecht uitgewerkte affiches met een goedbedoelde boodschap. 'Stem vrouw'-campagnes roepen in tegenstelling tot ander adviezen meer emoties op dan dat ze betuttelen. Gooi het thema in de groep en de groep is verdeeld.

Opgevoed als mini-feministe volgde ik lang het stemgedrag van mijn moeder-feministe: genderneutraal stemmen op de volgens ons meest geschikte kandidaat. Quota in de politiek? Dat deed je een geschikte kandidate toch niet aan? Die zou er wel geraken op eigen kracht. We begrepen die feministes niet die volgens ons met betuttelende maatregelen excuustruzen zou genereren.

De quota kwamen er toch en de kieslijsten geraakten stilaan gevuld met competente en incompetente vrouwen. Net zoals er mannen zijn. De vrouwen geraakten op de lijsten maar ook niet veel verder dan dat. Plaatjes van nieuw samengestelde regeringen bleven grijs kleuren van de statige pakken. De stemmen op vrouwen bleven uit. En ook de politieke leiders lieten na eigenhandig voldoende vrouwen naar de top te helpen.

SOS Vrouw

Ergens tussen 2000 en 2005 begon het klimaat dan toch om te slaan. Terwijl mijn moeder trouw bleef aan haar strategie, wijzigden tal van dames samen met mij hun stemgedrag. We kozen bewust eens voor een vrouw en pasten ons zo in in een tijdsgeest waarin ook de politieke partijen zich steeds meer profileerden met hun vrouwelijk talent. Er werden zelfs reclamebureaus ingezet om het thema in de markt te zetten. Het merk Freya Van den Bossche (sp.a) was geboren. Een minister als Laurette Onkelinx (PS) werd een certitude, net als Joëlle Milquet (cdH). Over quota werd niet meer denigrerend gesproken, ze werden een politieke levenswijze.

En terwijl de publieke opinie met de aanstelling van vrouwelijke partijvoorzitters als Caroline Gennez (sp.a) en Marianne Thyssen (CD&V) dacht dat de boot vertrokken was, kwam de emancipatie in de Wetstraat tot een stilstand. Gennez en Thyssen werden al snel weer naar de achterkamers geduwd om vervangen te worden door mannelijke politici. CD&V kon in de laatste federale regering geen enkele vrouwelijke minister afvaardigen. Ook al pleitte de partij op dat moment zelf voor quota allerhande.

Bijna alle voorzitters ondertekenen vandaag de nieuwe 'Stem vrouw'-campagne. Het omgekeerde zou zoals al gesteld verbazen. Maar diezelfde voorzitters slagen er ook anno 2014 niet in om voldoende ambitieuze jonge vrouwen aan de top te helpen. Velen krijgen de kansen niet, anderen haken zelf teleurgesteld af. Teleurgesteld omwille van het seksisme en het boys-netwerk dat nog steeds regeert in de partijkamers.

Erfgenamen

In 2010 haalde de 50 procent vrouwen op de lijsten 43 procent van de stemmen. In de samenstelling van regeringen en andere machtsorganen zie je die verhoudingen nog steeds niet. In de manier waarop partijen met hun vrouwelijk talent omgaan evenmin. Uit onderzoek van Bram Wauters (UGent) dat eerder dit jaar uitkwam, blijkt bijvoorbeeld dat vrouwelijke kandidaten beduidend minder geld krijgen om campagne te voeren dan hun mannelijke evenknieën.

Het ligt niet aan mij dat deze campagne mij niet aanspreekt. Het ligt aan de boodschappers en hun politieke erfgenamen. Zolang zij mijn stem op een vrouw niet serieus nemen, neem ik hun oproep niet serieus. Ik volg opnieuw de strategie van mijn moeder en stem zondag genderneutraal. Op competente kandidaten. En ja, daar zit een vrouw tussen.