Direct naar artikelinhoud

'We doen aan politiek. Maar op menselijk niveau'

'Gezocht: burgers die het wel zelf kunnen, willen of móeten doen.' In hun voorstelling We doen het wel zelf neemt theatercollectief Wunderbaum, binnenkort te zien in Gent, het fenomeen van de 'participatiesamenleving' onder de loep. En daarvoor hebben ze Gentse burgers nodig. Ewoud Ceulemans

Het was de Nederlandse koning Willem-Alexander die de term voor het eerst in de mond nam: participatiesamenleving. Toen ook de regering van premier Mark Rutte ermee begon te schermen, was dat het signaal voor het Nederlands theatercollectief Wunderbaum (ditmaal zonder de Belgische Wine Dierickx) om het fenomeen onder de loep te nemen in de voorstelling We doen het wel zelf.

"Overal, wereldwijd, ontstaat het idee dat burgers zich steeds onafhankelijker maken van hun overheid", ziet ook Wunderbaum-acteur Walter Bart. Hij kan het weten, want met We doen het wel zelf toerde hij niet alleen in Nederland en België, maar ook in Frankrijk en zelfs in Rio de Janeiro. "Burgers willen blijkbaar meer controle over zaken als energie, landbouw en mobiliteit, en richten daarvoor eigen initiatieven op. In Nederland nemen burgers zelf de zorgsector in eigen handen, en organiseren mensen hun eigen verzekering."

Nu de voorstelling op 25 april weer naar Gent komt, doet Wunderbaum een oproep aan een aantal zeer specifieke Gentenaars om deel te nemen, van "een hondeneigenaar en een hond" over "een succesvolle ondernemer met een niet-westerse achtergrond" tot "de burgemeester". "We zijn al met enkele organisaties in gesprek," stelt Bart, "maar we zoeken nog veel meer mensen. En de burgemeester heeft ook nog niet gereageerd. Dus bij deze roepen we ook hem nog eens op."

Qua timing zit de Gentse voorstellingenreeks wel goed: het nieuwe circulatieplan is omstreden, en de politiek maakte geen goede beurt in het Publipart-schandaal. "Hoe slechter de politieke situatie, hoe meer de burgers zelf het heft in handen nemen: zelfredzaamheid vloeit vaak voort uit een vorm van protest", merkt Bart op. "Al heeft de term 'participatiesamenleving' in België een positievere bijklank dan in Nederland. Daar wordt die geïnterpreteerd als 'los het zelf maar op'."

Ook dat wil Wunderbaum onderzoeken: hoe moeten we kijken naar zo'n participatieve maatschappij? Is het enkel rozengeur en maneschijn, of is er ook een schaduwkant aan de medaille? "We willen ook de vraag stellen of we al die zelfredzame initiatieven enkel voor onszelf doen, of ook voor elkaar. Want aan initiatieven als Uber en Airbnb zit ook een verdienmodel, waar niet per se iedereen baat bij heeft. En voor wie niet de juiste opleiding heeft gehad, of niet zo goed overweg kan met nieuwe technologieën, is het ook niet zo makkelijk om deel uit te maken van de participatieve samenleving."

Donald Trump

Mogen we voor We doen het wel zelf dan de term 'politieke voorstelling' gebruiken? "Ja, dat denk ik wel. Maar dan op menselijk niveau. We willen zo veel mogelijk verschillende vormen van participatie tonen, en we proberen de vragen die we stellen zo persoonlijk mogelijk te maken. En de toeschouwers bepalen ook zelf de voorstelling: door aan 'Het rad van zelfraadzaamheid' te draaien kiezen zij welke scène wanneer wordt gespeeld."

Als het aan Bart ligt, houdt het bovendien niet op in Gent. "Nu Donald Trump aan de macht is, willen we dit ook graag in de VS spelen. Want ook daar zie je de burgerparticipatie nu een hoge vlucht nemen."

Vanaf 25 april op locatie in DOK Gent. wunderbaum.nl