Europa wil moeders minstens twintig weken thuis houden
Het Europees Parlement heeft in Straatsburg gestemd voor een uitbreiding van de minimale duur van het moederschapsverlof tot twintig weken in alle Europese lidstaten. Bovendien zouden vrouwen tijdens die periode volledig bezoldigd moeten worden en dat belooft een forse rekening voor de lidstaten.
Die rekening kan in België tot 166 miljoen euro oplopen. ‘Te duur’, ‘onrealistisch’ en zelfs ‘vrouwonvriendelijk’ klinkt het bij tegenstanders.
Een meerderheid van 390 tegen 192 Europarlementsleden volgde het standpunt dat de commissie voor vrouwenrechten onder impuls van de Portugese socialiste Edite Estrela had voorgesteld. Nochtans liepen de meningen over het voorstel sterk uiteen, zelfs binnen de fracties. Of kersverse moeders in ons land binnenkort vijf weken langer rust genieten, is dus nog lang niet zeker.
Vandaag hebben Belgische moeders recht op 15 weken moederschapsverlof, dat is een weekje meer dan het Europese gemiddelde. Maar als het van het Europees Parlement afhangt, komen daar vijf weken bij. Straatsburg wil het moederschapsverlof uitbreiden tot twintig weken en tijdens die hele periode moeten vrouwen volgens het halfrond recht hebben op honderd procent van hun laatst ontvangen salaris of het gemiddelde maandsalaris. Een maatregel met een fors prijskaartje voor de lidstaten. Zo zou de Belgische staat er 166 miljoen euro voor moeten ophoesten. En net daar knelt voor heel wat parlementsleden het schoentje. Een derde van de parlementsleden vindt het onbetaalbaar.
“Een verlenging tot 20 weken is niet realistisch, zeker nu onze overheid voor grote besparingen staat”, vindt Europarlementslid Marianne Thyssen (CD&V). “Wat het Europees Parlement vandaag goedkeurde, kost voor België meer dan een kwart miljard euro per jaar extra. Hoewel ik voorstander ben van een verlenging van het moederschapsverlof, heb ik mij om die reden bij de eindstemming onthouden.” Vooral het behoud van het volledige loon is voor Thyssen een twistpunt. Ook Open Vld’er Dirk Sterckx, die tegen het voorstel stemde, sluit zich daarbij aan. Ze zien het eerder een haalbare kaart als zoals in het huidige Belgische systeem de kersverse moeder op zowat driekwart van haar loon kan rekenen.
Maar de verdeeldheid binnen de fracties over de tekst die op tafel ligt, was groot. “Het is zeker niet zo dat iedereen binnen de liberale fractie mijn mening gevolgd heeft. En het zijn zeker niet alleen de vrouwen die massaal voor gestemd hebben. Er was enorme discussie”, vertelt Sterckx. Dat in de verschillende Europese landen de huidige duur van de moederschapsrust erg uiteenloopt, speelde daarbij geen kleine rol. In koploper Zweden hebben nieuwe moeders bijvoorbeeld recht op 13 maanden rust, waarbij ze 80 procent van hun loon behouden. Voor de Zweden zou een verlenging tot minimaal 20 weken moederschapsverlof in de praktijk weinig verschil maken.
“Ja, een lange moederschapsrust kost de overheid geld, maar op termijn betaalt het zichzelf terug”, merkt europarlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a) op, die voor het voorstel stemde. “Scandinavië heeft gunstige regelingen voor moederschapsverlof en daar zie je dat de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt gemiddeld tien procent hoger ligt dan in België.” Daarmee weerlegt ze de kritiek dat een langere rustperiode vrouwen schaadt in hun loopbaan. “Het gevaar bestaat dat zij daardoor promoties missen”, werpt Gwendolyn Rutten, federaal parlementslid voor Open Vld, op. “In die zin heeft zo’n verlenging ergens zelfs een vrouwonvriendelijk trekje.”
Het dossier verhuist nu naar de Raad van de Europese Unie, waarin ministers van alle lidstaten vertegenwoordigd zijn. Daar wordt hevige discussie verwacht voor er een uitspraak komt over het voorstel. Pas als de Raad de mening van het Parlement volgt, kan het tot een nieuwe wet komen in de lidstaten die de verlenging verplicht en bij onenigheid kan het jaren duren eer de extra weken er daadwerkelijk komen.