Alles kan ontaarden in een burenruzie

Van sommige escalerende burenruzies kijken zelfs ervaren bemiddelaars nog verschrikt op. Zoals in het West-Vlaamse Houthulst, waar deze week een man dag op dag zes jaar na de zelfdoding van zijn buurvrouw een pop aan de hals ophing aan zijn tuinhuis. Om zijn buurman te treiteren. Die buurman stortte dan ook in.

Zo'n escalatie, dat is veelal te voorkomen. Als beide ruziënde partijen op tijd bij elkaar worden gezet voor een gesprek. En dat is net wat de diensten voor burenbemiddeling doen. Nu heeft één op de drie Vlaamse gemeenten zo'n dienst. Houthulst heeft die niet.

De diensten samen kregen vorig jaar zo'n 1.500 dossiers te verwerken. In 2010 waren dat er nog duizend minder. In zeven op de tien gevallen liep het goed af, zegt Robert Delathouwer, in een vorig leven federaal coördinator burenbemiddeling. Nu werkt hij als provinciaal coördinator voor de provincie Vlaams-Brabant. "Het is een methode die werkt. We sturen bemiddelaars die niet meteen proberen het conflict zelf op te lossen. Ze proberen wel de communicatie tussen de betrokkenen te herstellen zodat die zelf tot een oplossing komen."

Banaal

Niet gemakkelijk, want burenruzies zijn heel complexe situaties en een opeenstapeling van vele ergernissen. De ruziënde buren weten vaak niet meer hoe de ruzie nu precies begon.

Burenruzies beginnen dikwijls vrij banaal, weet Els Bruyndonckx, diensthoofd burenbemiddeling bij de stad Antwerpen. "Het kan van alles zijn. Iemand die weduwe geworden is en de buurman heeft geen kaartje gestuurd, bijvoorbeeld. Zoiets kan jaren blijven hangen, waardoor die vrouw zich aan alles wat buurman doet, begint te ergeren. Of iemand die boos is omdat de dochter van de buren nooit goeiedag zegt. Het gaat vaak over dat soort aanleidingen."

Een profiel van de ruziënde buur is moeilijk op te stellen, al gaat het volgens Bruyndonckx opvallend vaak over net gepensioneerden of mensen die pas werkloos geworden zijn. "Ze hebben plots veel tijd en beginnen alles wat er rond hen gebeurt nauwlettender in de gaten te houden. Zo ontstaan ergernissen."

Een overhangende boom of een haag die licht wegneemt: ze zorgen allemaal voor spanningen tussen buren. Toch is geluidsoverlast klacht nummer één.

"Ik geef u een typisch voorbeeldje", zegt Robert Delathouwer. "Een jonge alleenstaande Marokkaanse mama woont op de eerste verdieping, eronder een ouder koppel. Ze heeft een parketvloer. Haar zoontje speelt graag met knikkers en de mama loopt altijd op hakken. Gevolg: veel getik te horen beneden. Het oudere koppel ergert zich met de dag meer. Tot het dreigt te escaleren. Onze bemiddelaar ging op bezoek en praatte met de mama. Die was zich van geen kwaad bewust. Ze trok daarop naar haar onderburen om het bij te leggen. Voortaan loopt ze op sloefjes en haar zoontje kreeg van de onderburen een speeltapijtje om te knikkeren."

Dichter op elkaar

Vlaanderen is bijzonder dichtbevolkt. Vooral in de steden wonen we in appartementen of oudere rijhuizen met dunne muren. Een situatie die er niet beter op wordt, met de aangekondigde betonstop. De Vlaamse Bouwmeester zei vorig jaar dat we best in woonkernen en steden bij elkaar gaan wonen. Dichter bij mekaar, alleen zo verminderen we het fileprobleem en houden we onze nutsvoorzieningen betaalbaar.

Wellicht goed voor de ruimtelijke ordening en de bijhorende problemen, maar het ligt niet in de aard van de Vlaming, meent Delathouwer. "Wij willen graag ruimte. Wij zijn meer en meer aan het cocoonen: we trekken ons terug in ons nestje en willen daar kunnen doen wat we willen. En we houden er minder rekening mee dat er rond ons nog mensen wonen. Zoals ik ooit tegen - toen nog prinses - Mathilde zei bij een werkbezoek: niet iedereen woont in een paleis waar hij niemand stoort. Ze kon er wel om lachen."

Als we allemaal dichter op elkaar gaan wonen, dan moet er dringend meer aandacht zijn voor geluidswerende maatregelen. Delathouwer: "Er gaat veel geld naar energiebesparende isolatie. Het is onder andere decretaal bepaald dat oude sociale woningen ook energiezuiniger moeten worden. Maar aan geluidswerende isolatie wordt momenteel nog niet gedacht. Terwijl net dat veel problemen kan voorkomen."