Marianne Thyssen geeft jawoord

CD&V-voorzitter out zich als kandidaat-premier tijdens voorstelling besparingsplannen

De andere partijen zijn een pak vager in hun antwoord op de ‘uitdaging’ van Alexander De Croo (voorzitter Open Vld) om concrete besparingsplannen voor te leggen. Volgens het federaal planbureau moet ons land ruim 22 miljard euro besparen tegen 2015.

Het jawoord van Marianne Thyssen was het ‘hoogtepunt’ van de persconferentie van CD&V gisteren. Voor het eerst zei de voorzitster letterlijk dat ze kandidaat-premier is. “Ik heb dat nooit ontkend, ik heb dat gewoon altijd ‘op zijn vrouwtjes’ gezegd. Vrouwen zijn misschien voorzichtiger, maar hebben wel degelijk ambitie”, bevestigt Thyssen. Dat Thyssen nu in volle eindspurt plots wel uit de kast komt als kandidaat-premier moet de zenuwachtigheid in eigen rangen wat temperen, al ontkent de CD&V-voorzitster elk verband met een recente miserabele peiling. Behalve die persoonlijke aankondiging deed Thyssen ook de besparingsvoorstellen van haar partij uit de doeken. Een en ander was het gevolg van een oproep daartoe van Open Vld-voorzitter Alexander De Croo. Zelf willen de liberalen in vijf jaar 11 miljard euro besparen op federaal niveau, en evenveel op het niveau van de deelstaten en de lokale besturen.

In de CD&V-plannen spelen de deelstaten een minieme rol. Opdat alle overheden in 2015 een begroting in evenwicht zouden bereiken, moet vooral de federale regering een versnelde inspanning leveren én is er ten laatste in 2013 een staatshervorming nodig. Die laatste maatregel is een conditio sine qua non voor een evenwicht.

CD&V gaat ervan uit dat de federale overheid 20,6 miljard moet besparen en dat de andere overheden 1,7 miljard moeten besparen voor een begrotingsevenwicht in 2015. Alleen: als we doorgaan op de huidige besparingskoers komen we er niet. De norm halen lukt nauwelijks tot 2012. “Daarom willen wij in 2011 alvast een versnelde afbouw van het tekort realiseren door 700 miljoen euro extra te bezuinigen”, heft Thyssen aan. “Ook zijn we genoodzaakt om de zogeheten ‘usurperende’ of oneigenlijke federale uitgaven af te stoten - bevoegdheden die eigenlijk niet tot de federale kerntaken behoren maar wel door de staat betaald worden, zoals het grootstedenbeleid. Bedoeling is dat de deelstaten die kosten overnemen, dan sparen we 2,23 miljard euro uit tussen 2011 en 2015.”

Maar nadien zijn de rode cijfers onvermijdelijk. Thyssen: “Na 2012 is het nodig dat we de staatsstructuren hervormen en de financieringswet herzien om de financiële huishouding in orde te kunnen krijgen.” Hoe die er gaat uitzien wil CD&V niet voorspellen, maar vast staat dat de verhouding federale staat/deelstaten nooit 50/50 kan zijn op korte termijn, zoals Open Vld voorstelt.

Concrete saneringsposten voor CD&V zijn bijvoorbeeld een afbouw van het brugpensioen, een gesaneerde overheid en een “efficiënter, eenvoudiger en eerlijker” fiscaal beleid. Opmerkelijk tot slot: de partij wil de veelbesproken groeinorm in de gezondheidszorg (nu 4,5 procent per jaar) koppelen aan de economische groei: de eerste mag niet hoger liggen dan de tweede.

De liberalen noemen het CD&V-plan “niet op elk punt even geloofwaardig” en betreuren het dat de partij van Thyssen “wil besparen ten koste van de werkende Vlaming”, door bijvoorbeeld het spaargeld zwaarder te belasten en de dienstencheques duurder te maken.

Nu is het wachten op de andere partijen, maar daar blijft het verdacht stil. Bij de N-VA worden geen cijfers genoemd, ook de 22 miljard euro die het Planbureau vooropstelt is “niet aan de orde”. Partijwoordvoerder Jeroen Overmeer: “Wij kiezen voor het confederalisme, wat betekent dat we alle inkomsten en uitgaven overhevelen naar de deelstaten. Ook het begrotingstekort en de staatsschuld worden verdeeld onder de deelstaten, volgens een af te spreken verdeelsleutel. Doordat ze zélf verantwoordelijk zijn voor hun budget, zal het tekort sneller weggewerkt worden.” Enkele tientallen miljarden hoopt de N-VA ook te recupereren door onder meer de ontvetting van het overheidsapparaat en de afschaffing van de Senaat. Voor een begrotingsevenwicht tegen 2015 zal er evenwel meer nodig zijn, beseft N-VA. “Als we de werkgelegenheidsgraad tegen 2015 kunnen opkrikken van 62 naar 67 procent, sparen we 14 miljard euro uit”, vervolgt Overmeer.

Bij sp.a geloven ze dan weer niet in een “opsomming van lijntjes”. De sociaaleconomische toestand zal de komende maanden en jaren immers nog sterk veranderen, luidt het. De kiezer heeft volgens de partij dus meer baat bij de grote lijnen van hoe men de budgettaire inspanningen wil verdelen. Daarvoor verwijzen de socialisten naar de becijferde voorstellen die ze al een poos geleden op tafel legden, zoals dat over de vermogenwinstbijdrage en de aanpassing van de notionele intrestaftrek. Volgens Senaatslijsttrekker Johan Vande Lanotte rammelen de berekeningen van de andere partijen bovendien aan alle kanten. “Dat Open Vld de helft van de besparingen op niveau’s legt waar ze niet meeregeren, geeft niet echt aan dat ze ernstig bezig zijn”. Voor sp.a is meer werk de eerlijkste besparing. Zo zal 100.000 mensen aan een job helpen al meteen 2,2 miljard opleveren, zegt Vande Lanotte. Groen! werkte gisteren nog volop aan een concreet besparingsplan dat vandaag wordt voorgesteld.