China botst met EU over klimaattaks luchtvaart

Het verzet tegen de EU-maatregel die sinds dit jaar geldt neemt nog zwaardere proporties aan nu China zijn maatschappijen voor een bepaald netelige keuze stelt. Net een week voor de China-EU-top meldt het staatskabinet op zijn site dat het Chinese luchtvaartmaatschappijen verboden is te voldoen aan de maatregel die de EU voor alle vluchten van en naar Europa verplicht. Ze mogen ook de meerkosten van die taks niet doorrekenen in de passagiersprijzen, zo meldt het persagentschap Xinhua.

Dat betekent concreet dat een Chinese luchtvaartmaatschappij een nationale verordening schendt wanneer ze zou voldoen aan een Europese verplichting. Die dicteert dat luchtvaartmaatschappijen per afgelegde kilometer CO2-taksen moeten betalen willen ze op Europese bodem landen of opstijgen. De regel moet de uitstoot van broeikasgassen door de luchtvaart inperken. Wereldwijd bedraagt die nu 2 procent van de totale uitstoot en dat gaat nog flink gaat toenemen.

Een resem landen, waaronder grote economieën, lusten dit niet. Vooral het feit dat de CO2-kosten berekend worden op de volledige vlucht en niet enkel het stuk in Europees luchtruim lokt zwaar protest uit. Onder andere de VS spanden een rechtszaak aan, maar het Europees Gerechtshof heeft geoordeeld dat de maatregel geen handelsprincipes schendt.

Maar China maakt nu zijn argument hard dat het onaanvaardbaar is ontwikkelingslanden te doen opdraaien voor de kost van CO2-reductie. Het land pleit ervoor die kosten te verhalen op de vliegtuigconstructeurs. "China hoopt dat Europa een oplossing kan vinden die voor beide partijen aanvaardbaar is. Wij zullen de nodige stappen nemen om de belangen van het Chinese publiek en het zakenleven te beschermen", zo staat in de Chinese oproep.

Ook wil het land, net zoals de VS, India, Rusland en nog 22 andere landen dat de maatregel internationaal zou worden doorgevoerd.

De EU oordeelt echter dat daar al veel te lang en tevergeefs op gewacht is.

Het escalerende dispuut kan volgens experts tot een internationale handelsoorlog leiden waarbij de Chinezen fikse boetes aan de EU moeten betalen of niet meer mogen landen in de EU en op hun beurt Europese maatschappijen gaan boycotten.

Die vrees is onder andere gebaseerd op uitspraken van de Indiërs, die al meedeelden wraakacties tegen Europese maatschappijen niet uit te sluiten. Extra kosten om het Indiase luchtruimen te mogen doorkruisen of het aantal Europese vluchten naar India reduceren zijn voorbeelden die medewerkers van de Indiase luchtvaartautoriteiten al hebben genoemd.

De Europese regel is ingegaan op 1 januari dit jaar. De maatschappijen moeten zich in het takssyteem registreren zodat hun uitstoot kan worden opgeteld en vergeleken met de doelstelling die de EU wil halen. Daarop krijgen ze 85 procent van de uitstootrechten gratis. De overige 15 procent moeten ze zelf betalen vanaf maart volgend jaar. Wie dat niet doet, moet vanaf dan boetes ophoesten van 100 euro per ton uitgestoten CO2 die niet is gecompenseerd en kan op den duur geen toegang meer krijgen tot de EU.

Volgens de China Transport Association, die de vier grootste Chinese maatschappijen vertegenwoordigt, kost de EU-maatregel de sector het eerste jaar 123 miljoen dollar. Tegen 2020 zou dat verdriedubbelen. Volgens de EU gaat het om een meerkost voor de passagier van een kleine drie dollar voor een vlucht van Brussel naar Peking. EU-commissaris voor Klimaatactie Connie Hedegaard maakt zich dan ook sterk dat de consument nauwelijks wordt getroffen en dat de eerdere juridische uitspraak hierover in iedere rechtbank bekrachtigd wordt.

"Wij zetten dit systeem uiteraard door. Trouwens, de Chinezen laten nu wel politiek stoom af, maar alle Chinese maatschappijen hebben zich al geregistreerd voor het takssysteem. Ze zullen uiteindelijk wel meedoen. De EU moet en wil de leiding nemen om het klimaat te redden en de ervaring leert dat anderen uiteindelijk volgen", reageert Hedegaards woordvoerder Isaac Valero-Ladron.

Enorme geldreserves

Hij benadrukt daarbij dat de EU de optie voorziet om onder de taks uit te komen door 'gelijkwaardige klimaatmaatregelen' in eigen land in te voeren.

Maar wat die maatregelen dan precies kunnen zijn is volgens Andrew Herdman, directeur-generaal van de Association of Asia-Pacific Airlines van 15 regionale maatschappijen, onduidelijk. "Wij hebben geen weet van overheden die dit overwegen. Wat wél duidelijk is, is dat een heleboel landen de EU-maatregelen niet zullen aanvaarden", zegt Herdman.

Markus Ederer, EU-ambassadeur in Peking, hoopt hevig dat er toch snel een overeenkomst in overleg met de Chinezen komt. Volgende week staat namelijk een EU-China-top gepland en de zware Europese schuldencrisis staat op de agenda. Net China, met zijn enorme geldreserves, geldt als een cruciale helpende hand om de EU uit de crisis te sleuren.

Een fietser passeert de internationale luchthaven in Shanghai. 'Wij zullen de nodige stappen nemen om de belangen van het Chinese publiek en het zakenleven te beschermen', zo luidt het in Peking.

123