Geld meer geld: komt het daar op neer?

Onder het motto 'niet zeuren, participeren' organiseerden cultuurtijdschrift rekto:verso en kunstencentrum CAMPO afgelopen dinsdag een People's Parliament, sluitstuk van de vierdelige debatreeks 'Kiezen is een kunst'. Vanuit de optimistische gedachte 'basisdemocratie is mogelijk' hadden de organisatoren opgeroepen om voorstellen te lanceren voor een beter cultuurbeleid. Loos gaan toegestaan, utopische of visionaire ideeën hartelijk welkom, de politieke of budgettaire kaders werden voor de gelegenheid even geparkeerd. Zestien ideeën, van filosofisch tot concreet, van diepgaand tot ludiek, werden uiteindelijk die avond voorgelegd en gestemd door het 'volksparlement'. Een expertenpanel, met naast minister Schauvliege ook theatermaker Dahlia Pessemiers en media-expert Katia Segers, counterde met de reality check.

Sceptische minister

Moeten alle parlementsleden verplicht naar theater? Moeten kunstenaars vrijgesteld worden van belastingen? Komt de volgende cultuurminister best uit de sector? Maar ook: waarom kan Simonneke in Thuis niet wat meer boeken lezen? Kunnen we de belastingen die Luc Tuymans betaalt niet rechtstreeks doorstorten naar het cultuurbudget? Yep, het werd een geanimeerde avond. Moderator Pieter De Buysser gooide vrolijk mee keitjes in de kikkerpoel.

Nog interessanter dan de suggesties zelf was de manier waarop erover werd gesproken, en door wie. De zaal zat grotendeels vol met usual suspects: kunstenaars en cultuurprofessionals. 'De sector' dus, die er zich graag op laat voorstaan al het weerloze van waarde te koesteren. Vandaar dat het een beetje 'triestig' was, zoals een deelnemer opmerkte, 'dat men hier direct begint te rekenen'. De oefening bestond erin om buiten de mal te denken, maar het debat over ideeën leidde vanzelf naar een debat over geld. Cultuurbudgetten verdubbelen, hop! Gejuich, geklap. De minister zag het sceptisch aan. Van bij het begin is 'Schouwvliegje' door de kunstensector afgerekend op haar 'gebrek aan visie'. Ziehier de dagobertiaanse 'visie' van de sector zelf voor een toekomstig kunstenbeleid: geld, meer geld.

Zo hield Schauvliege, door weinig te zeggen en te gepasten tijde stevig te pareren, de zaal een ongemakkelijk makende spiegel voor. Meer diversiteit? Jawel, dames en heren, dat had ze zelf ook graag gewild, maar de kunstenorganisaties waren potdoof gebleven voor haar oproep tot initiatieven. Bij haar aantreden had Schauvliege de hand uitgestoken naar de sector - slechts weinigen hadden hand of kans gegrepen. Dezelfde inertie bleek uit de moeite die het CAMPO en rekto:verso had gekost om voorstellen bijeen te sprokkelen. Het pakketje aan mooie, ontroerende en clevere ideeën dat uiteindelijk ter tafel lag was het resultaat van eindeloos bellen, mailen, porren. Basisdemocratie kan, maar je moet er wel verdomd hard aan sleuren.

Onmacht

Aan het einde van het debat liet Schauvliege zich tussen neus en lippen nog het woord 'corporatisme' ontvallen. Raak. Het blijft verbazen hoe moeilijk deze sector het heeft om over het muurtje te kijken, richting collega's. Hoewel Schauvliege in dit debat maar een van de gesprekspartners was, leek zij wel de enige van wie alle heil (en geld) diende neer te dalen. Terwijl de hamvraag toch was, zoals halverwege het debat uit het publiek opklonk: 'Hoe gaan wij deze voorstellen realiseren?' Neen, dit People's Parliament leverde een aantal fijne en constructieve ideeën op, maar legde uiteindelijk vooral de onmacht bloot van de kunstensector om zichzelf te overstijgen.

"Welke kunstenaar zouden jullie voordragen als Minister van Cultuur?" Het spontane hoongelach dat volgde was een ontwapenend én ontluisterend antwoord, een zeldzaam moment van ware zelfreflectie.