Ideetje: los de crisis op, neem 10% van het spaargeld

Een eenmalige belasting van 10 procent op al het Europese spaargeld in de eurozone: dat is een van de mogelijke maatregelen die het Internationaal Monetair Fonds naar voren schuift in zijn halfjaarlijkse belastingrapport.

"Het verleidelijke van zo'n belasting is dat ze kan worden geïmplementeerd vooraleer mensen zich er aan kunnen onttrekken en dat wordt verondersteld dat ze eenmalig is en ze het gedrag niet verstoort", zo staat te lezen in het IMF-rapport Fiscal Monitor. "Om de schuldratio van de landen terug te brengen tot het niveau van 2007 is er een heffing van ongeveer 10 procent nodig op alle spaartegoeden van gezinnen met een positief netto saldo."

Superbelasting

Het IMF verwijst in het rapport naar een studie van de Duitse econoom Stefan Bach. Die berekende vorig jaar dat men ruim 100 miljard euro zou kunnen ophalen als de Duitsers met meer dan 250.000 euro op de bank eenmalig zouden worden belast à rato van 3,4 procent. 100 miljard is 4 procent van de Duitse openbare schuld.

Het idee van een superbelasting op spaargeld is niet nieuw. Al in 2011 merkte de Boston Consulting Group op dat een belasting van 30 procent op alle activa de enige uitweg uit de eurocrisis zou zijn.

"Het is een idee dat al veel langer leeft", zegt Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom bij de denktank Itinera. "Ook de PvdA en Jean-Pierre Van Rossem stelden dit al voor. Het verrassende is dat nu ook het IMF daarover spreekt, een organisatie met veel meer autoriteit.

"Of ik het ook een goed idee vind? Ja, absoluut. We zitten in Europa met een enorm schuldenprobleem. Je kunt gokken op economische groei om dat op te lossen, maar vraag is hoe verantwoord dat is. Je moet op zijn minst een plan B hebben.

"Vraag is alleen of dit alternatief niet te drastisch is. Er zijn nog andere, minder ingrijpende mogelijkheden, zoals verliezen nemen op Griekse obligaties, die bij banken in het noorden van Europa zitten. Dat is in mijn ogen ook rechtvaardiger: laat de mensen die de Griekse schulden mee gefinancierd hebben, betalen. Maar die maatregel bleek in het verleden al niet aanvaardbaar voor de Europese leiders.

"Vraag is dus hoe groot de kans dan is dat deze maatregel realiteit wordt. Dit rapport is gemaakt door technisch geschoolde bankiers, terwijl het hoofd van het IMF uit politici bestaat. De kans is dus heel klein. Niemand kan deze maatregel zomaar opleggen.

"Het IMF laat nu een ballonnetje op om het idee ingang te laten vinden bij het publiek, maar het zal nog een heel eind duren voor het idee ervoor rijp is. Waarschijnlijk moeten we eerst aan de rand van de afgrond staan voor het zover is."

Propere lei

Ook econoom Gert Peersman is het idee genegen. "Het zou een drastische ingreep zijn, maar zo zou je met een propere lei kunnen beginnen. Dit scenario doet zich op dit moment sowieso al voor, doordat de inflatie groter is dan de rentevoet. Alleen gebeurt het veel minder drastisch, minder pijnlijk en merken mensen het amper."

Een eenmalige taks op spaargeld is overigens niet de enige optie waar het IMF aan denkt: de organisatie merkt ook op dat er nog veel landen zijn waar er nog relatief weinig belastingen geheven worden op vastgoed.