Pil op retour, spiraaltje in opmars

De pil, het meest gebruikte anticonceptiemiddel in ons land, ziet haar populariteit slinken. Vrouwen laten vooral de pillen van de derde en vierde generatie links liggen, zo blijkt uit cijfers van de Apothekersbond. Was de derde generatie in maart 2011 nog goed voor 120.000 verkochte verpakkingen, dan was dat in maart 2013 al gedaald tot 85.000 stuks. Ook de vierde generatie zakte met een derde, van 60.000 naar 40.000 verkochte doosjes. Pillen van de derde en vierde generatie, die een ander hormoon bevatten dan de oudere, belandden begin vorig jaar in het oog van een storm. Na hevige commotie in Frankrijk en Nederland bleek dat er ook in ons land al meldingen waren van tromboses, gelinkt aan de pil. In België ging het om 29 meldingen sinds 2008: in één geval overleed de patiënte, al was er geen duidelijk oorzakelijk verband.

De toon was gezet, de tendens volgde. "Het landschap van de anticonceptie is veranderd", stelt Johan Van Wiemeersch, voorzitter van de Belgische gynaecologen. "De trend naar alternatieve anticonceptie was al in gang gezet, maar de hele hetze over de pil heeft dat alleen maar versterkt."

Betrouwbaar

Vooral het spiraaltje is in opmars, merken gynaecologen op. "Ook jonge vrouwen die nog kinderloos zijn komen veel vaker zelf met die vraag", vertelt Steven Weyers, diensthoofd van de Gentse Vrouwenkliniek. "De angst voor het spiraaltje is voor een groot stuk aan het verdwijnen. Plus: we zitten met een nieuwe generatie artsen die er zelf sneller over beginnen. Vroeger leefde het idee dat het spiraaltje alleen weggelegd was voor vrouwen met een vervulde kinderwens. Artsen vreesden voor het risico op infecties en een verminderde vruchtbaarheid. Met de komst van het hormoonspiraaltje is dat van de baan."

Ook het spiraaltje voor jonge meisjes, lichter en dunner om in te brengen, is een succesverhaal, merkt Van Wiemeersch op. "Dat ze minder hevige bloedingen hebben is mooi meegenomen voor meisjes met pijnlijke maandstonden. Het is betrouwbaar en comfortabel."

Pilmoe

Ook vrouwen met een voltallig gezin kiezen vaker voor het spiraaltje, gaat Van Wiemeersch verder. "Zij zijn duidelijk pilmoe. 'Elke dag weer een pil slikken, moet dat echt?', zuchten velen. Terwijl ze zich vroeger lieten steriliseren, grijpen ze nu ook liever naar andere methodes. Want waarom een operatie ondergaan als je een even betrouwbaar alternatief hebt?"

Bovendien is de pil niet langer synoniem met vrijheid, zoals dat in de jaren zestig en zeventig wel het geval was. "Die gedachte is voorbijgestreefd", zegt Steven Weyers. "Nu staat het spiraaltje veel meer symbool voor vrijheid, want het is veilig én je hoeft er niet dagelijks aan te denken. Dat past ook beter in het drukke bestaan van vrouwen."

Minder pillen, meer spiraaltjes: ons land staat niet alleen met die trend. Zo is in Frankrijk in drie jaar tijd één op de vijf vrouwen overgeschakeld op een ander anticonceptiemiddel. Het pilgebruik daalde er van 50 naar 41 procent van de dames, zo blijkt uit een grootschalige bevraging van het Nationaal Instituut voor Demografische Studies. Een gigantische verschuiving, maar het was dan ook bij onze zuiderburen dat de hele heisa over de pil losbarstte. Eind 2012 diende een vrouw er klacht in tegen haar pilfabrikant na een beroerte. Een dertigtal andere dames volgden haar voorbeeld.

Het is een vast gegeven: telkens de pil in een negatief daglicht komt, staat de telefoon van de Vrouwenkliniek roodgloeiend. "Er zijn nochtans geen slechte pillen", sust Steven Weyers.

"En met de derde en vierde generatie, die een iets hoger risico inhouden, springen we voorzichtig om. Weet je, twintig jaar geleden had je in Groot-Brittannië ook zo'n plotse pill scare. Paniek alom toen de eerste negatieve publicatie over de derdegeneratiepil opdook. Resultaat: tienduizenden vrouwen stopten abrupt met de pil, met heel wat ongewenste zwangerschappen en abortussen als gevolg. Gelukkig heeft ons land veel rationeler gereageerd. Hier heeft de overheid benadrukt dat het risico op een beroerte zeer laag blijft. Terecht."