Oog in oog met Scarlett

Woensdag komt We Bought a Zoo van de getalenteerde regisseur Cameron Crowe (Jerry Maguire) in de Belgische bioscopen, een film waar enorm naar wordt uitgekeken. Scarlett Johansson speelt er aan de zijde van Matt Damon, de acteur die iedereen tegenwoordig in het hart draagt. Daarnaast heeft Johansson The Avengers ingeblikt, een van de grote stripverfilmingen voor de zomer, waarvoor ze opnieuw in de huid kruipt van de Black Widow, een rol die ze speelde in Iron Man 2.

Johansson zit dus volop in promotiemodus. Maar die rituele dans van sterren en publiek verveelt haar stierlijk - afgezaagde vragen, afgezaagde antwoorden - en dus gooit ze het een beetje overhoop. Een paar jaar geleden nam ze een journalist mee uit shoppen. Met een andere trok ze naar het Hollywood Erotic Museum om een dildoshow te bekijken, maar op de valreep veranderde ze van gedachten en sleurde ze hem mee naar het wassenbeeldenmuseum naast haar deur.

Aan mij suggereerde ze de Brooklyn Bridge - een wandeltochtje naar de overkant. Niet meteen mijn idee van amusement. En dus zitten we hier, in het Carlyle Hotel in New York voor een ouderwets ontbijt. Tenminste: hier zit ik. Zij is een half uur te laat, dus heb ik uitgebreid de tijd om de buitenlandse toeristen te monsteren die profijt halen uit de wisselkoersen om zich vol te proppen met te duur geprijsde pasteitjes.

Johansson daagt uiteindelijk toch op en legt zonder zich te verontschuldigen uit dat haar geliefde chihuahua Maggie een beetje last van de maag had en alles had laten lopen op de vloer van het appartement toen ze op het punt stond te vertrekken. Het is haar versie van 'de hond heeft mijn huiswerk opgegeten'. Maar je kunt onmogelijk boos op haar zijn. Ik weet door het huiswerk dat ik zelf deed voor dit interview dat ze bekendstaat om haar openhartigheid en gevatheid, en het duurt niet lang om door te krijgen waarom.

Weelderig rood haar, zedig gekleed in grijze sweater en vintagerok met bloemenpatroon... ze ziet er gewoonweg keurig uit, in weerwil van haar reputatie van 'rondborstige vochtigheid', zoals Woody Allen het noemde. De lippen en de stem die de bron waren van wel duizend adjectieven zijn op de afspraak. Ja, haar lippen zijn 'pruilerig', 'wulps, 'volrood', 'kusbaar', zoals ze steevast omschreven worden, en haar stem klinkt 'hees', 'honingzoet', 'zwoel', 'schor', 'rokerig', zoals 'traag gescheurd fluweel'. Maar het is haar aparte gevoel voor humor dat haar bijzonder maakt. Als gesprekspartner balanceert ze op de dunne koord tussen amusant oneerbiedig en zo erover dat het zelfs voor haar onmogelijk wordt nog ooit te lunchen in een bepaalde stad.

Johansson speurt ongemakkelijk de zaal af op zoek naar mensen die heimelijk een foto van haar aan het nemen zijn, voorwendend dat ze druk in gesprek zijn via hun iPhone. "Ze zitten overal", zegt ze. Vreemd, want ik dacht precies het tegenovergestelde: niemand is een foto aan het nemen, er zijn geen paparazzi, niet in het restaurant, niet aan de ingang van het hotel. Zijn ze allemaal hun interesse verloren? Is haar carrière voorbij, op haar 27ste? "Niemand in deze eetzaal besteedt de minste aandacht aan jou", zeg ik. "Nu, als je 35 dollar voor eieren betaalt, kun je je maar beter daarop concentreren", merkt ze op.

"Misschien komt het doordat jij hun werk doet", antwoord ik, verwijzend naar de twee naaktfoto's van haar die een internethit werden. Ze geeft toe dat ze die zelf had genomen met haar smartphone. "Maar die dateren al van drie jaar terug. Ik stuurde ze naar mijn echtgenoot", legt ze uit. Ze heeft het over haar ex, Ryan Reynolds. "Daar is niks mis mee. Ik was niet bepaald porno aan het schieten - al is daar ook niks mis mee." Niettemin een gevaarlijke gewoonte voor een filmster, denk ik. Haar telefoon werd gehackt, maar erger is misschien dat de wereld zo een weinig flatterend beeld van haar te zien kon krijgen. "Je bent niet bepaald een professionele fotograaf."

"Ik ken mijn sterke kanten", antwoordt ze luchtig. Cool en slim was ook Johanssons reactie toen ze erachter kwam dat ze gehackt was: ze nam copyright op de beelden zodat ze websites kon vervolgen die ze toonden. De foto's zijn zo goed als verdwenen, en de hacker werd redelijk snel gearresteerd.

Vroegrijp

Johansson, die opgroeide in Greenwich Village, staat bekend om haar vroegrijpheid. Ze heeft Joodse en Scandinavische wortels (ze denkt Joods en ziet er Scandinavisch uit), en was pas acht jaar in 1992 toen ze voor het eerst op het podium stond, in het off-Broadwaystuk Sophistry, waarin onder meer ook Ethan Hawke speelde.

Ze was negen toen ze haar eerste filmrol had, North van Rob Reiner, en twaalf toen ze genomineerd werd voor een Independent Spirit Award voor bijzondere acteerprestatie, als weggelopen tiener in Manny & Lo.

Onder leiding van haar moeder (haar ouders gingen uit elkaar toen ze dertien was) ontweek ze handig de klippen van het kindsterrendom. Een paar misstappen niet te na gesproken (Home Alone 3, Eight Legged Freaks) legde ze een stevige basis voor een briljante acteercarrière.

Als jonge tiener werd ze onder meer geregisseerd door Robert Redford, voor The Horse Whisperer. Daarna volgde een kwartet van uitzonderlijke onafhankelijke films: The Man Who Wasn't There, Ghost World, Lost in Translation en Girl with a Pearl Earring. Haar rol in Lost in Translation, als mokkende jonggehuwde die gestrand is in Tokio, zette haar definitief op de kaart, samen met het beruchte openingsbeeld van haar kont in een doorkijkslipje - een intiem shot dat ze een beetje atypisch weigerde, althans aanvankelijk.

Desinfecterende handgel

In 2004, op amper negentienjarige leeftijd, begon ze samen te werken met Woody Allen. Ze vatte zo post tussen andere illustere actrices - Diane Keaton, Judy Davis, Dianne Wiest, Maureen Stapleton, enzovoort - op het lijstje van vrouwen die ooit het voorrecht hadden in zijn films te spelen. Het klopt dat ze voor Match Point op het allerlaatste moment inviel voor Kate Winslet, maar Johansson en Allen konden het zo goed met elkaar vinden dat ook Scoop volgde, een film die hij speciaal voor haar schreef, en Vicky Cristina Barcelona. "Ik maakte kennis met Woody bij een cameratest voor Match Point", vertelt ze. Ze had de rol al en "moest in al die kostuums paraderen. En Woody stond daar maar, keek, zei dan 'nu omdraaien, oké, het volgende.' Ik had het gevoel dat ik een fotoshoot voor een catalogus aan het doen was. Hij ziet je niet staan, en dus moet je hem een beetje porren. Zo begon onze vriendschap."

Zoals wel meer beroemde mensen die moeten letten op hun uiterlijk en hun gezondheid zijn zowel Johansson als Allen hypochonders. Ze vonden elkaar via Purell (antibacteriële handgel). "Hij moet vaak handen schudden", legt Johansson uit. "Ik spuit een beetje in mijn hand, dan in zijn hand. Het is als een drug, maar dan minder leuk." Het onderwerp maakt haar enthousiast, en ze vervolgt: "Je wilt niet achter mij zijn als je een afspraak hebt met je nkos." "Nkos?" "Neus-, keel- en oorspecialist. Ik zit uren bij die mensen."

Blijkt dat ze al even vlot het jargon hanteert als diagnoses stelt. "De enige reden waarom Woody en ik nog bevriend zijn, is omdat we zo veel soorten huiduitslag, aandoeningen en wonden herkennen. Ik hebben dingen voorgeschreven aan Woody die hij vervolgens liet voorschrijven door zijn dokter. Ik was enorm graag arts geworden."

Maar vriendschappen gedijen niet op Purell alleen. Haar recentste film met Allen, Vicky Cristina Barcelona, dateert al van 2008. Is de samenwerking een zaak van het verleden? Allen ontkende dat ooit tegen me. "Ik ben vast van plan nog met haar samen te werken. Ik dacht alleen dat het voor geen van ons beiden een goed idee was om te intens samen te werken, film na film. Ik wilde haar die last niet op de schouders leggen. 'Oh, ze zit in alle films van Woody Allen, het is zo voorspelbaar', en dat ze mijn nieuwe muze is, en al die larie. Maar Vicky Cristina is al een poosje geleden, en ik begin stilaan weer aan haar te denken." Zelf zegt Johansson: "Ik denk niet dat het uitgewerkt is. Ik wacht nog altijd tot hij mijn Citizen Kane schrijft."

Nogmaals Allen: "Ik heb altijd het gevoel dat ik zal eindigen zoals Erich von Stroheim tegenover Norma Desmond, als haar chauffeur, die haar denkbeeldige fanbrieven schrijft zodat haar ego standhoudt. Ik zal zeggen dat ik haar regisseur was toen ze nog een internationale godin was, en dat ik nu al blij ben dat ik met haar auto mag rijden."

Minder snobistisch

Johansson is niet alleen de lieveling van journalisten en regisseurs, ze is ook heel populair bij bedrijven die luxeproducten op de markt brengen. Zo verbond ze haar naam aan onder meer Louis Vuitton, Dolce & Gabbana, Moët & Chandon, Calvin Klein, L'Oréal en Reebok. Er was een tijd dat acteurs liever geen reclame maakten voor producten, omdat ze niet te veel in de aandacht wilden lopen, omdat ze hun imago wilden bewaken of omdat ze - hoe vreemd lijkt dat nu niet - geen verraad wilden plegen. (Denk maar aan de sarcastische scène in Lost in Translation waarin Johanssons tegenspeler Bill Murray, die een Amerikaanse filmster op zijn retour speelt, eindeloze takes moet doen voor een Japans reclamefilmpje voor Suntory Whisky.)

"Je moet voorzichtig zijn met reclame, maar ik koos voor merken waar ik iets mee heb", zegt Johansson onbewogen. "Ik zou nooit jouw scheerschuim verkopen."

"Je zou het aura van mysterie verliezen."

"Mij een fles champagne open zien knallen geeft je het gevoel dat je me beter kent? Er is niet meer zoiets als het aura van mysterie. Het bestaat niet. Dat is iets van het verleden." Ze doneert een deel van het geld dat ze verdient met reclame aan dingen die ze steunt. Zo gaf ze de gage die ze verdiende door als Assepoester te poseren voor Disney World aan de wederopbouw van een kunstencentrum in New Orleans dat verwoest werd door orkaan Katrina.

Het lijkt er ook op dat ze haar wat hautaine houding tegenover dure blockbusters heeft opgegeven. Vroeger vermeed ze die, maar tegenwoordig huldigt ze een strategie die je zou kunnen omschrijven als 'één voor hen, één voor mij': na een alternatieve film met een klein budget doet ze een grote productie om de huur te betalen. Dat werkt voor sommige sterren en regisseurs - denk aan Brad Pitt en Martin Scorsese - voor andere iets minder: de grote films zijn zo lucratief dat ze een verslavende gewoonte worden.

In dat opzicht, zegt Johansson, "ben ik een beetje minder snobistisch geworden over het budget van een film en wat dat betekent voor mij als kunstenaar. Ik heb geleerd projecten niet te beoordelen op de omvang van de catering. Ik vind dat je je in zekere zin bewust moet zijn van je eigen waarde, maar niet in die mate dat je afbreuk doet aan je eigen opvattingen over de films waarvan je deel wilt uitmaken. Ik zal nooit bewust meewerken aan een film die ik zelf niet wil gaan bekijken of die me niet uitdaagt op de een of andere manier. Ik heb het geluk dat ik dat niet hoef te doen."

Jon Favreau, die haar regisseerde voor Iron Man 2, bevolkte die film met acteurs die vrij heen en weer pendelen tussen onafhankelijke films en superproducties - Robert Downey Jr., Gwyneth Paltrow, Samuel L. Jackson. "Scarlett was niet de logische eerste keuze voor Black Widow", vertelde hij me. In de strip is haar personage een rijzige, slanke Russische roodharige. "Maar Scarlett was er heel hard op uit", zei Favreau. Toen ze elkaar ontmoetten "had ze rood haar. Ze zei: 'Ik wilde bewijzen dat ik die rol heel graag wil.'"

"Ook al was Iron Man 2 er een voor hen, toch had ik zoiets nooit eerder gedaan. Ik was nooit fysiek tot iets gedreven, had nooit deel uitgemaakt van iets zo groots", herinnert ze zich. "Voor The Avengers heb ik maanden getraind met een stuntteam, moest ik constant met andere acteurs vechten. Het is krankzinnig. Ik ben de hele tijd aan het vechten. Ik heb kolossale spieren, trouwens." Ze biedt me haar biceps aan. Ik twijfel om sterrenvlees aan te raken. "Doe maar." Ik knijp er eens zachtjes in. Ze heeft gelijk: zo hard als rots.

Vastgebonden door Sean Penn

Tussen al dat films maken door heeft Johansson toch nog een beetje tijd gehad voor een privéleven. Ze was samen met Jared Leto en Josh Hartnett, maar trouwde uiteindelijk met Ryan Reynolds (Green Lantern) in september 2008. Twee jaar later scheidden ze. (Johansson schermt haar liefdesleven fanatiek leven af.) Daarna had ze vijf maanden een relatie met Sean Penn.

"Ik heb hem altijd bewonderd; fantastische acteur", gooi ik ertussen. "Bond hij je vast?"

"Wat?"

"Naar het schijnt bond hij Madonna vast" - zijn ex-vrouw - "op een stoel. Het is een beroemd verhaal. Weet je dat niet?"

"Wat een toppunt om te stoppen. Hoe geraakte ze daar weg? Nam ze de stoel mee?"

"Ze belde de politie."

"Hoe kun je de politie nu bellen als je vastgebonden bent aan een stoel?"

"Ze overtuigde hem om haar los te maken om te plassen."

"Dat is boeiend", zegt ze koddig.

"Hij heeft je dus nooit vastgebonden?"

"Nee."

Waagstuk

In 2009, op de prille leeftijd van 24, deed Johansson er eentje heel hard voor zichzelf. Ze had amper ervaring met ernstig toneelwerk - of met Broadway - toen ze een rol aanvaardde in A View from the Bridge van Arthur Miller. Het toneelstuk uit de jaren vijftig gaat over een dokwerker uit Brooklyn die verliefd wordt op zijn zeventienjarige nicht Catherine - de rol van Johansson - en een einde maakt aan haar verloving door haar Italiaanse vriendje aan te geven aan de immigratiedienst. Het was een waagstuk, want ze koos voor een klassieker die al zo vaak in fantastische versies was uitgevoerd, waarmee ze ongetwijfeld vergeleken zou worden. Bovendien stond ze tegenover acteur Liev Schreiber, een Tony-winnaar (een Tony Award is een belangrijke Amerikaanse theaterprijs) en filmster, en deed Greg Mosher, die bekendstaat om zijn samenwerking met onder anderen David Mamet en Tennessee Williams, de regie.

Johansson zei dat ze altijd iets met musical had willen doen, maar, zoals ze stelde, "dit is niet Annie. Het idee om een potentiële ramp te voorkomen, vond ik heel opwindend." Voor hij haar erbij nam, had Mosher aan Schreiber gevraagd wat hij van het idee vond. "Ik was niet zeker", vertelde de acteur me. "Waarschijnlijk was ik bang dat ze niet genoeg ervaring met theater had, dat ze niet zwaar genoeg woog om Catherine te spelen."

Het leerproces bleek inderdaad slopend. Schreiber: "Ze kende niets van positie innemen op het podium, wist niet hoe je soms dingen moet doen die enigszins kunstmatig aanvoelen om ook achteraan verstaanbaar te zijn. Dat zijn vaardigheden die heel veel training en jaren ervaring vergen om te ontwikkelen, en Scarlett was daar helemaal door in de war. Aanvankelijk had ze het instinct van de beginner om de hele tijd te huilen. Oscars gaan naar rollen die mensen doen huilen. Maar als je die verfijnde stukken doet, dan articuleer je meer de ideeën van de schrijver dan dat je acteert. En als je de idee van het stuk articuleert, dan zullen er emoties achter zitten. Maar als je al anticipeert op die emotie, dan ervaart het publiek dat als narcistisch; het gaat over hoe je als acteur acteert.

"Je leert dat met scha en schande. Maar hier was iemand die dat nooit gedaan had, maar die toch niet bang was om het moeilijkste probleem aan te pakken, en dat is omgaan met je eigen narcisme. Ze stond helemaal open voor elke suggestie, hoe persoonlijk die ook was, hoe beangstigend ook. Ik zei tegen haar: 'Waarom wil je hier wenen? Wat gebeurt er als je dat instinct onderdrukt in deze scène, en dat instinct onderdrukt in die scène, zodat wanneer je echt huilt het niet overbodig meer is?' Heel wat acteurs zouden opstandig worden als je dat tegen hen zei. Maar niet Scarlett. Ik had het gevoel dat ik er getuige van was hoe iemand een enorme sprong voorwaarts maakte in haar carrière als acteur. Ze had het heel moeilijk, maar door pure intelligentie en doorzettingsvermogen speelde ze de rol overtuigend. Ze grapte over de maagzweer die ze had, wat volgens mij aangaf hoe nerveus ze was. Misschien leerde ze dat wel van Woody Allen."

De standaardinterpretatie van het stuk is dat het een reactie van Miller was op Elia Kazan en On the Waterfront van Budd Schulberg - een film die vaak beschouwd wordt als een rechtvaardiging voor het feit dat ze getuigd hadden en namen hadden genoemd voor de McCarthycommissie. Volgens Schreiber werd het stuk vooral geïnspireerd door schuldgevoelens van Miller omdat hij zijn eerste vrouw in de steek had gelaten voor Marilyn Monroe, waarbij Catherine een soort ersatz-Monroe was. "Scarlett zal me waarschijnlijk haten als ik dit zeg, maar als actrice heeft ze een soort primaire seksualiteit", legde hij uit. "En die kwaliteiten heeft ze bijzonder goed overgebracht op haar personage op de scène."

De recensenten waren het eens, ook de stem die er het meest toe doet, die van Ben Brantley van The New York Times. Hij schreef dat Johansson "zo diepgaand met haar personage versmelt, dat haar aura van beroemdheid helemaal verdwijnt". De loftuitingen waren leuk, maar nog fijner was dat ze een Tony won voor haar rol. "Ik had maanden staan bloeden op de scène, helemaal open en bloot", zegt ze. "Ik had het gevoel dat die ervaring me compleet veranderd had. Het was ongelofelijk om die Tony vast te houden."

In haar speech klonk ze tegelijk opgewonden en beheerst - een charmante combinatie. Gekleed in een zwarte jurk met V-hals dankte ze Schreiber omdat hij haar bij de hand genomen had. Ze bracht hulde aan Reynolds omdat hij bereid was geweest een 'theaterweduwnaar' te zijn, en ze droeg haar Tony op aan Arthur Miller.

Het stuk liep veertien weken. Toen er een einde aan kwam, was Johansson op, zowel emotioneel als fysiek. "Dat stuk nam me op alle fronten helemaal in beslag. Acht vertoningen per week - ik ging er bijna aan kapot. Dan gaan de armen open en word je uit het nest geduwd. Ik wist niet wat ik met mezelf moest aanvangen. Het was een heel vreemde periode. Niets interesseerde me nog. Er was die heel publieke scheiding (van Reynolds). Het was zwaar. Ik voelde me heel ongemakkelijk."

Met dieren, zonder make-up

Wat ze wél zeker wist, was dat ze al lang wilde samenwerken met Cameron Crowe. "Ik doe al tien jaar audities voor Cameron", zegt ze. "Maar het ging gewoon niet." Ze wist dat hij bezig was met We Bought a Zoo, een vakantiefilm die een mooi compromis vormt tussen de kleine onafhankelijke films waarmee ze groot werd, en de commerciële superproducties waarmee ze onlangs begonnen is. De film is gebaseerd op het waargebeurde verhaal over een weduwnaar (Matt Damon), vader van twee kinderen, die een afgeleefde dierentuin opkoopt en die in zijn vroegere glorie herstelt. Tijdens dat proces komt hij erachter dat hij er meteen een nieuwe familie bij heeft.

Voor vele acteurs is met dieren werken, zoals Crowe het verwoordt, "een zware last, maar Scarlett had er geen problemen mee. Ze vertelde me dat haar echtgenoot haar voor haar verjaardag meegenomen had naar de dierentuin van Tippi Hedren." (Hedren, bekend van The Birds van Hitchcock, leidt een bekend reservaat voor bedreigde en geredde exotische dieren, in Acton in Californië.) Cameron vertelde dat Johansson "heel emotioneel werd toen ze terugdacht aan dat bezoek". Niettemin, toen Johansson het scenario las, was ze erg teleurgesteld in haar personage, het hoofd van de dierentuin. Ook al wilde ze heel graag samenwerken met Cameron, toch zei ze hem: "Ik denk niet dat ik hier iets aan kan bijdragen."

Maar Crowe drong aan, zij suggereerde manieren om het personage sterker te maken, ze werkte samen met Damon aan een paar scènes, en ze kwamen tot een vergelijk.

Maar er waren nog andere obstakels. "Het was een poos geleden dat ik nog een film gedaan had waarin ik niet met mensen moest vechten", zegt ze, alluderend op de actiefilms. "Ik begon aan We Bought a Zoo, en ik wist eigenlijk niet goed hoe ik dat moest doen. Ik had ideeën en dingen die ik wilde doen, maar ik was altijd een beetje ruw. Ik voelde me niet fit en een beetje blootgesteld. Ik voelde me nogal onzeker. Maar de wereld van Cameron was heel gastvrij."

Crowe: "Ze staat open voor waanzinnig complexe regieaanwijzingen, - 'Je bent moe, maar je bent emotioneel opgefokt, en je denkt aan het verleden, maar je beseft ook dat de toekomst veelbelovend is' - ze haalt dat een paar tellen door het Scarlettprisma en zegt dan: 'Dát begrijp ik, dáár heb ik geen flauw benul van. Hier gaan we!'"

Johansson wilde per se vermijden dat ze zou ogen als een filmster die doet alsof ze een dierentuinuitbater is die aan het eind van haar Latijn is en alleen drijft op haar liefde voor een allegaartje van grote katten en zebra's en kangoeroes, en weigerde daarom make-up te dragen voor de film. Voor een filmster is dat niet vanzelfsprekend, maar het werkt. Zo komt het dat het manuele werk dat ze doet - stront opruimen, lappen rood vlees voederen aan de leeuw en de tijgers - heel waarheidsgetrouw lijkt, iets wat we zelden zien in Amerikaanse films.

Liefde voor Obama

Ook al benadrukt ze dat ze alleen iets van films kent, toch is Johansson ook gepassioneerd door de politiek. Ze ging helemaal op in de campagne van Barack Obama in 2008, en beweerde zelfs dat ze naar Frankrijk zou verhuizen als John McCain verkozen werd. Omdat ze liever in de VS bleef wonen, bezocht ze kantelstaten, bemande ze de telefoon, belde ze onbesliste kiezers op. Ik wil weten wat ze nu over Obama denkt, gezien de ruime teleurstelling bij zijn achterban. Maar daar moet ze niets van weten.

"Is hij een teleurstelling? Toen we campagne voor hem voerden, was een deel van zijn programma dat hij beide partijen dichter bij elkaar wilde brengen. De mensen wilden dat er een einde kwam aan die rivaliteit, dat we elkaars hand zouden vasthouden terwijl we rond de meiboom dansten. Maar zo werkt het dus niet. Extreem rechts ging heel agressief in de tegenaanval. Ik denk niet dat iemand dat kon voorspellen. De Democratische partij heeft het altijd moeilijk gehad om op te komen voor zichzelf. We hebben allemaal de fout gemaakt dat we te idealistisch waren, ik en iedereen die op hem gestemd heeft."

In 2012 is het land er nog slechter aan toe dan in 2008. Waar gaat ze naartoe als Mitt Romney verkozen wordt? "Nog verder weg", lacht ze. "Nieuw-Zeeland."

"Ga je nog voor Obama werken?"

"Het zou onverantwoord zijn als ik dat niet deed."

Johansson meldde onlangs dat ze campagne gaat voeren voor Scott Stringer, de voorzitter van het stadsdeel Manhattan, nu die zich voorbereidt om op te komen voor het burgemeesterschap van New York City in 2013. Daarmee treedt ze in de voetsporen van haar grootmoeder en haar tweelingbroer, die in het verleden allebei voor Stringer werkten.

Begin oktober vorig jaar was Johansson gastvrouw op een heel succesvol fondsenwervingsevenement voor Stringer in de balzaal van hotel Jane, een gerenoveerd zeemanshuis in de Village aan de Hudson River.

Die spectaculaire balzaal lijkt wel ingericht met afdankertjes van het Britse koloniale rijk, met onder meer een politiek incorrect opgezet dikhoornschaap, dat die avond hoog aan het plafond neerkeek op het stijlvolle volkje beneden. De districtsvoorzitter zelf leek niet echt op zijn plaats in zijn blauwe kostuum, en het was me absoluut onduidelijk wat dat hippe volkje ons kon vertellen over de weldaden van een Stringer-bestuur. Maar met buitengewone présence vermeldde Johansson in haar charmante inleiding een heel gamma dingen die hij er door wil krijgen, zoals betaalbare woningen, nieuwe die-renasielen, en een meer meelevende overheid. Toen ze sprak, was ze omringd door familie, onder wie haar grootmoeder, die er frêle en enigszins in de war uitzag maar niettemin redelijk hip oogde met haar bos warrig wit haar.

Nieuwe manager

Johansson is nog drie jaar verwijderd van de dertig, een gevaarlijk moment voor actrices, die vaak een heel kort leven hebben. Zeventien jaar lang was haar moeder haar manager, maar in 2009 ruilde ze die in voor Rick Yorn. "Toen ik trouwde, had ik het gevoel dat ik het touw moest doorknippen", zegt ze. Niet dat dat een drama was; ze heeft nog altijd een uitstekende band met haar twee ouders.

Favreau acht de kans klein dat ze snel in de vergetelheid zal sukkelen. "Ze kan nog een poos mee als ingénu", vertelde hij me. "Ze heeft een unieke schoonheid. Ze is slim en getalenteerd. Dat is een straffe combinatie. Ze heeft nog zeker tien jaar te gaan voor we dat gesprek nog maar moeten voeren."

Johansson heeft in haar 27 jaar echter al alle watertjes doorzwommen, en ze is klaar om het geweer van schouder te veranderen. "Toen ik opgroeide, dacht ik dat ik altijd zou werken", zegt ze. "Ik dacht nooit: 'Dit wordt mijn laatste project.' Als kind besef je dat allemaal niet. Nu ik ouder word, denk ik wel eens: 'Dit wordt zeker het laatste project. Ik wil regisseren. Ik werk met plezier achter de camera. Voorgoed.'"

Ze is niet de eerste filmster die die ambitie koestert. In haar voordeel spreekt alvast dat ze het vak leerde van de beste regisseurs ter wereld: de Coen-broers, Robert Redford, Woody Allen. (Ze volgde ook ooit een seminarie incoherente actieregie bij Michael Bay, toen ze speelde in zijn futuristische thriller Island, een flop uit 2005.)

Momenteel werkt ze aan een film gebaseerd op de novelle Summer Crossing van Truman Capote. Die speelde zich eind de jaren veertig af en vertelt het verhaal van een zeventienjarige New Yorkse uit de betere kringen die alleen achterblijft als haar ouders voor de zomervakantie naar Frankrijk trekken. De heldin heeft een affaire met een Joodse parkeerwachter die een paar jaar ouder is.

"Het gaat over die eerste liefde in je leven die op de een of andere manier een beetje stout is", legt Johansson uit. Ze is niet van plan er zelf in te spelen, maar heeft er alle vertrouwen in dat ze financiering rond krijgt, ook al geeft ze toe dat "het moeilijk te verkopen is, omdat het een historische film is, die zich afspeelt in New York, en die geen ruimte biedt voor een grote naam. We zien wel. Hout vasthouden."

Een ogenblik stilte. Blijkbaar peinzend aan haar eigen sterfelijkheid, flapt ze er uit: "Mijn god, je moet nu mijn in memoriam schrijven. Ik las onlangs over iemand die zijn eigen in memoriam geschreven had. Dat is een fantastisch idee."

"Is dat niet een beetje prematuur?"

"Waarom niet alvast een voorsprong nemen?"

"Oké, misschien heb je wel gelijk. De toekomst is niet al te rooskleurig. Je gaat de klimaatopwarming beleven. Ik hoop dat je appartement hoog gelegen is. Manhattan komt onder water te staan, en als je kinderen krijgt, dan moet je aan hen denken."

"Ik denk aan hen."

Ze wordt somber: kinderen grootbrengen is ernstig, de klimaatverandering is ernstig. "Te weinig mensen zijn daarmee bezig", gaat ze verder. "Ik vraag me af of er nog wel ruimte zal zijn voor mijn kinderen."

Maar dan is de ironie terug, die bij haar even onweerstaanbaar om zich heen grijpt als klimop. "Ik weet dat ik gewoon films moet blijven maken over hoeveel zelfhaat mensen hebben. Avatar 2, dat zal hen leren."

En bij de gedachte aan Avatar splijt het wolkendek open, en besef ik dat ze haar eigen kindertijd nog niet zo ver achter zich gelaten heeft. "Ik was gek op Avatar", zegt ze oprecht enthousiast. "Het was zo ongelofelijk. Ik zat daar met een gigantische zak popcorn, een reuzenfrisdrank en die belachelijk bril op. Ik deed bijna een blaasontsteking op omdat ik niet naar het toilet wilde gaan. Het was prachtig. Ik ben gek op die bioscoopervaring."